Audio File theo MsWord Doc

[Vĩnh Long]

Cách Bỏ Audio File theo MsWord Doc





--------------------------------------------------------------------------------

Huỳnh Chiếu Đẳng
nguồn "www.khoahoc.net"

--------------------------------------------------------------------------------



Có nhiều bạn hỏi cách bỏ audio file kèm theo MsWord Document, tôi xin được viết ít hàng ra đây bày cho quí bạn. Trước hết có vài hàng “phi lộ” như xưa nay, rằng tôi dùng từ ngữ thường ngày, viết những điều căn bản dễ thực hành, cũng như không dịch từ ngữ chuyện môn ra tiếng Việt. Những điều sau đây có rất nhiều bạn đã biết rồi, nhưng bài viết nhỏ nầy là để giúp quí bằng hữu có tuổi gặp trở ngại vì computer không chịu nghe lịnh, nhưng quí bạn lại cần tới computer cho “đời bớt quạnh hiu”.



a. Nói Về Audio File: Audio file gồm có mấy dạng thông thường như sau: MP3, WMA (Windows Media Audio), RA (realplayer). Tất cả đều nằm dưới dạng compressed, nghĩa là âm thanh xấu hơn là âm thanh nguyên thủy (dạng WAV). Còn nhiều dạng audio file khác tôi không kể ra đây.

Dưới dạng WAV bản nhạc 5 phút lớn khoảng 50MB, rất bất tiện để lưu trử và để truyền qua Internet. Do đó người ta phải dùng dạng MP3 nhỏ hơn. Dạng MP3 compressed audio file bằng cách loại bỏ bớt data trong bản nhạc, 10 phần data bỏ đi 9 lấy 1 thôi. Cho nên 5 phút nhạc bây giờ chỉ lớn có 5MB (compressed với bit rate 128 Kbps). Compresse (nén) với bit rate càng cao, thí dụ 196 Kbps, phẩm chất âm thanh càng tốt. MP3 nghe gần như WAV nếu compressed với bit rate la 320kbps. Bit rate càng cao thì audio file sẽ to số byte. Dạng MP3 đã bỏ bớt data thì là âm thanh thua nguyên gốc dạng WAV. Có nhiều software chuyển đổi các dạng audio file lẫn nhau. Nếu quí bạn lấy MP3 chuyển (convert) lại thành WAV thì âm thanh vẫn xấu y như MP3. Càng chuyển đổi nhiều lần càng xấu nhiều thêm. Ghi thêm là các Audio CD ghi âm thanh dưới dạng WAV.

Dạng WMA và RA cũng vậy, nhưng compressed hay hơn. Phẩm chất âm thanh của MP3 bit rate 128kbps ngang như phẩm chất của WMA, hay RA với bit rate 64 Kbps.

Audio file thường rất lớn, do đó khi quí bạn muốn gởi đi cho ai nên xem lại độ lớn của nó, dù cho đó là MP3 hay WMA. Muốn xem độ lớn thì right click ngay tên cái file đó, click property, quí bạn sẽ thấy độ lờn. Với khả năng truyền data hiện nay, có lẽ quí bạn nên hạn chế cái email (gồm cả hình, audio hay movie) chừng 2 hay 3 MB trở lại mà thôi.

Có nhiều mail server từ chối chuyển email lớn trên 5MB. Các Power Point Show (PPS) ngày nay rất phổ thông thường có số byte rất lớn, quí bạn nên kiểm lại trước khi forward cho đông người. Mỗi ngày tôi nhận được vài ba cái PPS, có khi nhận đi nhận lại do từ nhiều thân hữu cùng một cái y chang. đến 10 lượt. Tiếc rằng đa số PPS hiện giờ dùng hình rất nhỏ để phóng to ra cho đầy màn ảnh, nên hình ảnh lem nhem. Ðó là ý kiến cá nhân, xin đừng có buồn tôi.



b. Insert Audio File vào Word Doc: Ms Word và hầu hết các softwares trong nhóm Office của Microsoft đều có khả năng kèm theo “object”. Cái option nầy có sẵn, mở Word ra đánh bài vào, muốn insert audio file thì click Insert (hàng trên cùng thứ hai trong cái windows của Word). Click Object, (nếu không thấy chữ Object thì click hai mũi tên quay xuống nơi nầy) một windows hiện ra click Create from files, click Browse và chọn audio file cần insert (Xem hình).








Sau khi Insert xong thì quí bạn sẽ thấy môt khung như thế nầy nhưng không có màu nên khó nhìn. Ðể tô màu thì cứ right click nó, một windows hiện ra, click format object, click colors and lines để thay đổi nhiều thứ theo ý. Ở đây tôi chọn màu vàng. Sau khi save Word xong, nhớ coi độ lớn của nó trước khi gởi. Nhớ đừng Insert WAV file nghe, chỉ nên Insert MP3 ngắn như vài câu nói hay bản nhạc ngắn thôi. Ở đây đoạn nhạc dài có 54 giây dưới dạng MP3 128 kbps. Ngoài ra cái option nầy cho phép insert các object khác ngay như nhạc Midi. Nhạc Midi nầy là một dạng computer file khác, một bản nhạc 5 phút chiếm chừng 5KB tới 15KB. Nhỏ hơn MP3 môt ngàn lần, nhỏ hơn WAV mười ngàn lần. Insert nhạc midi thì không cần giới hạn đâu.





Ghi chú: Khi double click cái khung màu vàng thì một windows warning hiện ra nói có thể có virus, quí bạn cứ click OK Windows Media Player sẽ hiện ra để play ra âm thanh, nhớ mở loa và volume lên. Khi Windows Media Player play xong thì nó không closed, nên nếu quí bạn click lại chỗ chứa audio file nó sẽ không chạy lần thứ hai, cũng không chạy với audio file thứ hai nếu có kèm hai file. Quí bạn nhìn ở thanh cuối cùng của Windows (thanh chứa cái đồng hồ), right click WMP rồi closer nó đi, sau đó double click các file inserted mới nghe thêm được.

Mong quí bạn thành công. Hôm nào rảnh tôi sẽ viết về battery và charger, có lẽ nhiều bạn cần biết rõ hơn về hai thứ nầy để sử dụng được hữu hiệu hơn.

HCÐ (26-Sep-06)

[Cửu Long Giang]

Lịch sử đĩa hát ở Việt Nam thời thuộc địa - Thời kỳ ống xi lanh
Jason Gibbs
Viết cho BBC Tiếng Việt www.bbc.com/vietnamese/42611585
9 tháng 1 2018

Edison với máy ghi âm đầu của ông năm 1878
Gần đây ở Việt Nam tôi thỉnh thoảng vào một nhà riêng hay nhà hàng trang trí đẹp và nhìn thấy một máy quay đĩa cũ với một loa kèn to tướng. Hiện nay cũng có một phong trào tìm lại các đĩa hát cũ và hiếm.



Tôi mới bắt đầu tìm hiểu đến nền âm thanh thu thanh của xứ Việt trong quá khứ lúc tôi được mời tham gia một công trình sưu tầm và xuất bản một số bản âm nhạc được thu đĩa ngày xưa ở xứ Đông Nam Á. Kết quả của công trình này là bộ sách, đĩa với chủ đề Longing for the Past: The 78 Era In Southeast Asia (Dust-to-Digital, 2013).

Thực ra thông tin về ngành kinh doanh sản xuất đĩa hát ở Việt Nam cũng hiếm. Các bài và sách nhạc sử cho rằng nhạc Việt được các công ty quốc tế khai thác ghi âm từ những năm 1920. Nhưng các công ty quốc tế lớn Châu Âu và nước Mỹ đã cố mở thị trường cho các máy quay đĩa và đĩa hát từ rất sớm và xứ Việt không phải một ngoại lệ.

Qua các máy vi tính, điện thoại, loa to, ống nghe nhỏ âm thanh được thu và phát lại là một việc rất bình thường trong đời sống mỗi người bây giờ. Nhưng 150 năm trước thi chưa có ai tưởng tượng đến khả năng ghi lại âm thanh. Kỹ thuật bắt đầu có với sáng kiến của Thomas Alva Edison là một máy ghi âm gọi là phonograph. (Chữ này gốc từ tiếng Hy Lạp - phono nghĩa là tiếng, graph nghĩa là ghi).

Máy này ghi âm thanh trên mặt ống xi lanh rỗng được gắn trên cây cần tròn. Âm thanh được ghi trên mặt ống xi lanh bằng một cây kim và cũng được phát lại với một cây kim. Chiếc máy chưa kèm loa này ghi trên một ống xi lanh và cũng phải quay bằng tay. Trong những năm sau thì Edison và nhiều nhà sáng chế khác phát triển máy này cho kêu rõ và vững chắc hơn.

Nhờ kỹ thuật đơn sơ này người Việt được ghi âm lần đầu tiên đầu thế kỷ 20. Hiệp hội Nhân học (Société d'anthropology) đã thu âm những người Việt đến dự Hội chợ Thế giới 1900 ở Paris trong việc thực hiện một Bảo tảng Đĩa hát (Musée phonographique). Trong 388 ống xi lanh của các dân tộc đến dự Hội chợ cũng có 14 xi lanh của dân tộc "Annamite."

Máy ống xi lanh đầu thế kỷ 20 của hãng Columbia Graphophone

Người thực hiện công trình này là thành viên của hội, bác sĩ Léon Azoulay. Ông chủ trương việc sử dụng máy thu thanh để sưu tầm cách nói, đọc, đối thoại, câu chuyện, bài hát và nhạc đàn của các dân tộc. Ống xi lanh đầu trên danh sách ở trên ghi 6 thứ dấu của tiếng Việt ("Les 6 tons").

Joseph Vita Viterbo là người tổ chức công việc này. Ông là một cựu chiến binh Pháp đến Việt Nam năm 1885, người từng lập ra một xưởng ở Hà Nội (có lẽ là xưởng đầu tiên) sản xuất ren dệt, đồ thêu, vật trang sức. Xưởng của ông cũng thuê độ 200 người Việt trong đó có nhiều thợ mộc chế biến bàn ghế xuất khẩu. Viterbo có vị trí lớn trong cộng đồng thực dân ở Hà Nội lúc bấy giờ. Ông từng làm thành viên của Phòng Thương mại Hà Nội (Chambre de commerce) và được cử làm thành viên hội động thành phố Hà Nội (Conseiller municipal).

Năm 1900 ông Viterbo và một số công nhân của xưởng ông được đến dự Hội chợ Quốc tế để sáng chế bản sao của một đình cổ ở Cổ Loa. Tôi nghĩ rằng ông chọn trong những nhân viên của ông để thu âm cho công trình của Hiệp hội Nhân học. Theo nghiên cứu của giáo sư Jann Pasler thì một người đàn ông tên "Ba" là giọng hát và giọng nói chính trên các ống xi lanh này. (từ bài "Sonic Anthropology in 1900" trong tạp chí 20th Century Music năm 2014 của bà).

Trong công trình thu thanh này ông Azoulay đã thu người đọc và phát âm một đoạn của sách Kinh Thánh là Dụ ngôn về đứa con hoàng (Phúc âm Lu-ca 11: 15 - số 185, "Enf.[ant] prod[igal] lu" [đọc] và "syllabisé" [phát âm]).

Hai bản âm thanh này chứng minh công trình này tập trung vào ngôn ngữ học. Nhưng ông Azoulay cũng đã ghi một vài đoạn âm nhạc ngắn. "Déclamation théâtrale du guerrier Hang-Wou" [Sự ngâm nga sân khấu của Hán Vũ Đế?] chắc được trích từ một đoạn hát tuồng.

Các chuyên gia về nhạc truyền thống và biết nhiều hơn tôi nên nghe và phân loại các bản ghi âm sau. Có một bản ghi tên "Chant populaire d'amour de Tui Kiéo" (Tình ca dân gian của Thúy Kiều?) nghe như ngâm thơ kiểu hát chèo. Giọng phát âm của người ngâm không được rõ thì rất khó nắm bắt được từng lời. Mặc dù được đặt tên Tui Kiéo/Thúy Kiều tôi không nghe được câu thơ nào của thi ca Nguyễn Du.

Song lẻ cũng có một bản khác với một phụ nữ ngâm bản "Conte pour endormir les enfants (chanté et épelé)" (Câu chuyện để ru con (hát và phát âm). Bài ru con này xen kẽ chữ Truyện Kiều vào lời ngâm.

Chỉ có hai bản nhạc không lời được ghi âm trong công trình năm 1900. Thứ nhất là "Deux airs populaires de fête sur flûte à 6 trous" (Hai giai điệu dân gian của ống sáo 6 lỗ tay), thứ hai là "Deux airs populaires de fête au violon / vièle à 2 cordes" (Hai giai điệu dân gian lễ hội của đàn nhị).

Đại đa số các bản ghi âm được thu từ Hà Nội giới thiệu với lời tiếng Pháp "Tonkin Hanoï," nhưng có một bản "Chant populaire de l'amour" với lời giới thiệu "Tonkin Bắc Ninh" và một bản khác với lời giới thiệu "Cochinchina Saïgon."


Kỹ thuật ghi âm thanh năm 1900 chưa được hay và chuẩn, và các người được ghi trên ống xi lanh này có lẽ không được coi như nghệ sĩ xuất sắc. Nhưng các bản ghi âm là như một viên nang thời gian để biết chút ít về sinh hoạt văn nghệ người Việt (chủ yếu là người Hà Nội) và Hiệp hội Nhân học thu thanh hơn 100 năm trước đây. Lâu năm các bản âm thanh không được nghe ở Việt Nam. Hơn một trăm năm các ống xi lanh này chỉ nằm trong kho của Centre de rechérche en ethnomusicologie. Rất đáng mừng là họ thu lại và chia sẻ các bản ghi âm này cho mỗi người.

Mặc dù là phương tiện đầu tiên để thu và giữ lại âm thanh của người Việt ngày xưa, hình như kỹ nghệ thu thanh bằng ống xi lanh không bao giờ được phổ thống ở Đông Dương. Năm 1902, hai công ty Pháp sản xuất máy ống xi lanh là Compagnie générale des phonographes, cinématographes et appareils de précision của hãng Pathé và Thibouville-Lamy et cie. có mặt tại Exposition de Hanoi để giới thiệu máy này. Năm 1905 mới có hai tiệm ở Hà Nội bán máy phonograph Pathé và ống xi lanh của nhạc Tây cho người Pháp nghe là tiệm Boilot ở rue 26 Paul Bert (phố Tràng Tiên) và tiệm Léon Chanson ở 132 Route de Grand Bouddha (đường Quán Thánh) là Café du Grand Lac (Quán Cà phê Hồ Tây).

Cùng thời đã có một thứ máy thu và phát lại khác được sáng chế và cạnh tranh với máy của Edison. Đó là máy quay đĩa, và lịch sử của đĩa hát ở Việt Nam thực sự bắt đầu từ khi máy này được vào xứ Đông Dương.

*Bài thể hiện quan điểm và cách hành văn riêng của tác giả Jason Gibbs, Tiến sĩ về Lý thuyết và Sáng tác âm nhạc từ Đại học Pittsburgh, Mỹ, chuyên nghiên cứu âm nhạc Việt Nam.