Post by Huu Le on Sept 7, 2007 0:49:35 GMT 9
QUÀ
Song Thao
Cứ thử týởng týợng ông già Noel trên lýng không có túi quà. Chắc vô duyên dữ! Ngýời lớn con nít chẳng ai thèm nghía tới. Cái ông già chỉ có hai màu ðỏ và trắng là một vị hảo tâm trong huyền thoại. Chỉ có cho. Cho búa xua. Mà cho thứ nào ra thứ ðó, toàn những thứ ðánh trúng tim ðen từng ðứa trẻ. Những chiếc tất chờ hứng quà treo trên lò sýởi là niềm hy vọng của những cặp mắt ngây thõ chờ món quà mình thích. Sáng ngày Giáng Sinh, ngủ dậy, mắt nhắm mắt mở, thấy quà trong tất mà ngỡ nhý mõ. Ðúng y chang thứ mình thích. Thích xe lửa có xe lửa, thích búp bê có búp bê, thích game có game, thích sách có sách. Ông già râu trắng thần thông quảng ðại thật. Cứ nhý ði guốc vào bụng từng ðứa trẻ. Tôn ông lên hàng thần týợng là cái chắc. Con nít, tội thật, chúng ðâu có biết thần týợng này là thần týợng dỏm. Ðeo túi quà cho lớn mà có cho ai cái gì bao giờ ðâu! Quà trong tất là quà của bố mẹ. Ði tới các thýõng xá mùa này sẽ gặp các ông già Noel dỏm thứ... thiệt! Các em mừng hết lớn. Em nào em nấy nhất ðịnh phải ðòi vào gặp ông già Noel cho bằng ðýợc, ngồi trên ðùi ông, run run sờ vào bộ râu... giả, hôn vào chiếc má hồng bự phấn, và nhất là ðýợc phát quà. Quà thýờng rất ðõn giản: cây viết, bức hình, cuốn tập, cây kẹo... Toàn những thứ chỉ ðáng vài xu. Nhýng quà của bố mẹ nộp cho ông già Noel thì ðông ðịa hõn nhiều. Ðó là những tờ giấy bạc xỉa ra trả giá cho một bức hình chụp chung với ông già Noel. Ông già Noel thời ðại này, nếu không phải là một businessman thì cũng làm công cho các businessmen!
Nhýng cái thói tặng quà dỏm của ông già tinh quái ðã ðýợc thiên hạ bắt chýớc và nâng cấp lên. Họ tặng quà thật cho nhau trong mùa Giáng Sinh. Muốn có quà phải rút hầu bao. Các thýõng gia hân hoan ðón mừng, không phải ông già Noel, mà là ông Hoa Thịnh Ðốn! Một ông ðỏ, một ông xanh. Ông xanh trông không nổi nhýng có chất lýợng. Họ in những quảng cáo xanh ðỏ bắt mắt, dí vào mũi từng ngýời, dụ dỗ mua quà tặng nhau. Ai không tặng quà, nghe nhý mình tội lỗi, cảm thấy mình quê một cục!
Tặng quà trong gia ðình với nhau, dễ rồi! Sống với nhau, biết ý thích của nhau, biết nhu cầu của nhau, rất dễ chọn quà. Mùa hốt bạc của các tiệm buôn này, thứ gì chẳng ê hề những kiểu mới tung ra. Cứ ðảo một vòng quanh các cửa tiệm, cà nát cạc mua chịu, là bê về ðầy nhóc cả xe. Tiền trả sau, hõi ðâu mà lo! Các cửa hàng còn thiết tha giúp ðỡ ngýời mua bằng cách phân loại quà. Loại quà dýới 10 ðô, dýới 20 ðô...tới cả trãm, cả ngàn ðô. Rất dễ tiêu tiền.
Trong sở làm, ai ai cũng hùng dũng và vui týõi trao ðổi quà với nhau bằng cách bắt thãm. Hoặc bắt thãm trýớc xem ai sẽ ðổi quà với ai. Hoặc mỗi ngýời cứ mang quà ðến, tập trung lại, ðánh số, làm thãm, ai rút trúng số nào thì lấy món quà mang số ðó. Ngýời rộng rãi thì mua quà nhiều tiền, ngýời tính toán thì mua quà ít tiền, trong một tập thể thế nào cũng có ngýời thế này ngýời thế khác. Trao ðổi quà thành một cuộc trao ðổi khập khễnh, có khi gây ra những cự nự, bàn tán, dị nghị, mất tình thân. Niềm vui cho nhau chýa thấy ðâu mà chỉ thấy toàn những háy nguýt. Ðể tránh tình trạng tặng nhau thứ quà không ai muốn này, ðành phải thực tế qui ðịnh số tiền chi cho một món quà. Chi ra mua quà có tiêu chuẩn, nhận vào món quà cũng tiêu chuẩn. Vui vẻ chýa? Niềm vui cho nhau còn chãng khi ngýời ta phải trao ðổi quà theo một qui luật nặng về tiền bạc! Quà có còn mang ý nghĩa của quà nữa không?
Quà cho những ngýời phục vụ mình suốt nãm thì ðúng là quà. Chỉ có cho ði mà không nhận lại. Nó là một chữ cám õn ðýợc cụ thể hóa. Ngýời ðýa thý, ngýời ðýa báo, ngýời giữ trẻ, ngýời giúp việc nhà, ngýời uốn tóc hớt tóc... tặng quà cho họ là gửi cho họ tấm lòng quý mến của mình. Chúng ta có thể biểu lộ lòng quý mến, biết õn bằng nụ cýời. Cũng ðýợc. Nhýng nụ cýời không cầm tay ðýợc, nghe ra rất hụt hẫng! Theo một cuộc khảo sát thì 42% dân Mỹ rất rộng rãi nụ cýời. Họ không tặng quà cho những ngýời phục vụ họ. Tổ chức Bảo Vệ Ngýời Tiêu Thụ nãm nay ðã phải nhắc nhở những ngýời dý nụ cýời này. Họ gợi ý là nên tặng cho ngýời giữ trẻ món quà trị giá từ 25 ðến 70 ðô, tặng cho ngýời giúp việc nhà món quà týõng ðýõng với một ngày công. Tặng quà có chỉ dẫn, vui chãng?
Già ðýợc bát canh, trẻ ðýợc manh áo mới. Ðó là túi khôn về tặng quà của ngýời xýa. Ngýời xýa... xýa rồi! Thời nay cứ thử tặng bát canh cho các cụ, quà một manh áo cho các ðấng nhi ðồng xem có nhận ðýợc những cái nguýt dài thýờn thýợt ngay không! Tuổi già bây chừ xí xọn hõn xýa nhiều. Quần áo, giầy dép, nữ trang và nhất là cash mới ðýợc... welcome. Con nít bây giờ cũng rất hiểu biết. Áo quần thì bố mẹ phải mua, không ðýợc kể vào danh mục quà cáp. Quà phải là ðồ chõi. Ðồ chõi, muôn hình vạn trạng! Cứ thử lạc býớc vào Toys R’ Us coi. Cả rừng ðồ chõi. Tuổi nào ra tuổi nấy, có in số tuổi thích hợp trên hộp ðàng hoàng. Thấy thì coi bộ an toàn lắm. Nhýng chýa chắc. Chỉ nội trong nãm ngoái, tại Mỹ, ðã có 11 trẻ em dýới 15 tuổi chết vì thýõng tích có liên quan ðến ðồ chõi. Các trýờng hợp bị nghẹn chiếm tới 75% số tai nạn. Nghẹn vì những quả cầu nhỏ, bong bóng chýa thổi, những bộ phận nhỏ dễ tách rời.
Nghẹn, chẳng phải chỉ vì những món quà nhỏ. Món quà lớn cũng nghẹn!
Một phụ nữ sang nýớc Anh ðể tham dự một cuộc họp trong hai tuần. Ngýời chồng tiễn vợ ra phi trýờng, hôn tạm biệt. Ngýời vợ hỏi:
“Anh muốn quà gì ở bên Anh nào?”
Anh chồng hý hý thực thực, cýời:
“Một cô gái Anh!”
Cô vợ im lặng, býớc lên máy bay.
Hai tuần sau, ngýời chồng ra phi trýờng ðón vợ về. Anh hỏi:
“Chuyến ði vui không, cýng?”
“Thú vị lắm cýng õi!”
“Thế còn món quà của anh ðâu?”
“ Quà nào nhỉ?”
“ Một cô gái Anh! Em quên rồi sao?”
“ À! Em ðã làm tất cả những gì cần thiết. Bây giờ chúng mình sẽ phải chờ vài tháng nữa ðể xem nó là con trai hay con gái!”
Quà lớn, ngýời ta không chờ ðể tính bằng ký nhý vậy. Quà lớn, tại Mỹ, ðýợc tính bằng ðô. Ðó là món quà trên 11 ngàn ðô! Nếu bạn tặng món quà... nặng ký này, Sở Thuế sẽ hỏi thãm bạn ngay. Bạn phải báo cho Thuế Vụ nếu bạn chõi sang nhý vậy, và Thuế Vụ sẽ nghiên cứu ðể có thể phát cho bạn một tấm giấy thuế! Ngýời nhận quà thì chẳng cần trình báo lôi thôi chi cả và cũng chẳng cần nghĩ tới thuế dù là thuế thu nhập hay thuế quà tặng. Thế nào thì ðýợc gọi là quà tặng loại xôm tụ này? Gọi là quà khi bạn cho những tài sản (tiền bạc hay phẩm vật) hoặc cho phép ngýời khác sử dụng hay nhận nguồn thu nhập từ tài sản của bạn, mà không trông mong nhận lại bất cứ hình thức ðền ðáp hay bù trừ có giá trị nào khác. Hoặc là khi bạn bán cho ai vật gì với giá rẻ hõn trị giá thực sự của nó, cho mýợn tiền không tính lãi hoặc với lãi suất thấp hõn lãi xuất thực tế. Ðó là loại quà tặng mà bạn phải báo cho Sở Thuế. Không khá!
Nhýng cũng có những ngoại lệ. Những món quà tặng hoàn toàn vô vị lợi thì không giới hạn số tiền và số lần tặng trong một nãm. Nhý bạn trả dùm bằng cách ðóng trực tiếp cho các cõ sở giáo dục hay y tế các loại học phí, chi phí y tế, dịch vụ chãm sóc y tế cho ngýời khác. Vợ chồng tặng quà cho nhau cũng rứa, cứ thoải mái chẳng cần biết tới ông Thuế Vụ. Những món tiền tặng cho các tổ chức từ thiện hay chính trị cũng tha hồ, không thuế má chi cả!
Mua quà tặng, tùy nõi, cứ trả thuế ðàng hoàng. Có xót bụng cũng cứ phải bấm bụng mà chi. Có những tiểu bang ðiệu nghệ chẳng thèm sờ tới thuế mua hàng của ngýời dân. Có những tiểu bang nhý những... tên cýớp. Thẳng tay chặt túi tiền của dân mua quà. Tỉnh bang Quebec của tôi thuộc loại... cýớp. Mua hàng cứ nộp thêm 15% thuế, vừa liên bang vừa tiểu bang. Tiền ði một cách tức týởi nhý vậy, tiếc quá chứ. Một lần ði shop với vợ chồng anh bạn từ Luân Ðôn sang, mỗi khi trả thuế là một lần ca bài ca không êm tai. Anh bạn Luân Ðôn cýời khẩy. Vậy mà còn rên rỉ, bên tớ chặt ðẹp 25%!
Rên thì rên, ca thì ca, mua thì vẫn cứ mua. Hàng họ hấp dẫn nhý vậy, tiền nó nhẩy trong túi, nhột lắm! Tiệm nào tiệm nấy sáng quắc, lộng lẫy, hàng hóa kiêu sa mời mọc móc tiền ra mua quà. Chỉ việc lựa quà, chọn quà, so se món này món khác cũng ðủ nhức ðầu. Bỏ quà vào túi rồi, nhận ðýợc nụ cýời týõi nhý hoa của cô bán hàng rồi, vẫn còn nhức ðầu. Liệu ngýời ðýợc tặng món quà này có ýng cái bụng không? Lòng dạ có mát không? Họ thích chiếc áo hay ðôi giầy, thích thỏi son hay hộp phấn, thích chiếc lò nýớng hay nồi cõm ðiện? Cứ quẩn quanh tự vấn, ðiên cái ðầu! Chi bằng cứ... ði tiền mặt ðể ngýời ðýợc tặng muốn mua gì tùy ý. Chắc ãn nhý bắp! Nhýng tặng tiền coi bộ sống sýợng quá. Không... vãn nghệ chút nào cả. Các nhà buôn cũng thông cảm nỗi khổ tâm này nên cửa hàng nào cũng có sẵn những loại quà tặng bằng Thẻ Tặng Quà. Nãm mýời ðồng, vài chục cũng có. Vài trãm cũng có. Cứ chõi một cái thẻ tặng quà là gọn. Tiền ðấy nhýng không phải là tiền. Sáng kiến Thẻ Tặng Quà là một thứ aspirin trị ðýợc bệnh nhức ðầu! Khoảng 74% dân Mỹ nãm nay ðã mua loại thuốc nhức ðầu này. Nãm ngoái chỉ có 70%. Thuốc mang ðủ nhãn hiệu: May, Nordstrom, Sears, The Bay, Zeller, Future Shop, Staples, Barnes & Noble... Nãm nay trị giá thẻ tặng quà bán ðýợc lên ðến cả trãm triệu ðô.
Quà, cớ gì cứ phải Giáng Sinh mới tặng ðýợc. Thích là cứ tặng. Sinh nhật, cýới hỏi,mời ãn, gặp gỡ... cứ tặng túi bụi cho vui vẻ ðời nhau. Nguyên chữ tặng ðã hàm nghĩa vô vị lợi rồi. Tặng là cho, nhắm mắt cho, không cần lấy lại. Em cho anh mùa xuân hay anh cho em mùa xuân, cũng cứ là cho, không thắc mắc. Trýờng hợp me-sừ Guy Cloutier lại khác. Ông tặng quà ðể lấp liếm! Guy, ông là ai? Ðó là một xếp xòng trong kỹ nghệ giải trí. Công ty Novem của ông chuyên tổ chức những show ca nhạc hay truyền hình nổi tiếng ở Quebec. Bao nhiêu ca sĩ mầm non ðã ðýợc ông lãng-xê thành những ngôi sao. Một trong những ngôi sao ðó vừa ðýa ông ra tòa. Tội liên hệ tính dục với trẻ em. Nãm nay ông 64 tuổi và ngôi sao gây ðại họa cho ông nãm nay vừa tròn 35 tuổi. Chuyện xảy ra khi ông sờ sịt ngôi sao lúc ðó còn là một cô bé 11 tuổi. Trong hai nãm sau ðó, ông cứ ðều ðều chõi trò... ðánh cờ ngýời giữa ngýời lớn với con nít. Khi thì ở nhà ông trên ðảo Nuns’ Island, khi thì tại Ste Adèle. Tới khi cô gái trýởng thành, ông ngýng. Nhýng nãm 2001, ông lại tiếp tục... vui chõi. Một nãm sau, cô gái mới thổ lộ với ngýời anh ruột. Ông anh, cũng là một ca sĩ do ông Guy ðýa lên, bèn phải trái với ông bầu cũ ngay. Anh tìm ðến nhà ông và mặc cả. Ông Guy nhận bù ðắp những hành ðộng của ông bằng những món quà. Quà không phải cho tặng mà bị bắt buộc phải tặng. Món quà ðòi hỏi ðầu tiên là một món tiền 2000 ðô mỗi tháng. Ông gật ðầu. Ðòi hỏi sau ðó là một cãn nhà trong mộng của cô ca sĩ trị giá 450 ngàn ðô. Ông cũng chịu. Nhýng khi cô nhỏ không còn nhỏ nữa ðòi 2 triệu ðô thì ông chịu thua. Bộ tiền chùa sao? Không có quà thì ra tòa! Ông ðành chịu ra trýớc ba tòa quan lớn. Và ông nhận tội. Tòa ðang xử. Bản án chýa có nhýng ông ðã mất hết. Danh dự, công việc, tiếng tãm.
Quà nhý vậy, nghe ra không phải là quà. Nó là một cuộc mua bán, hay một vụ tống tiền? Là gì thì là, nó không còn là một món quà theo ðúng nghĩa của quà.
Quà của chúng ta, những ngýời lýu xứ, nó... quà hõn nhiều. Quà gửi về cho ngýời thân còn kẹt lại ở quê nhà. Quà mang nặng hõi hýớm thân yêu của quê cha ðất mẹ. Chúng là những sợi dây tình nghĩa ruột thịt.
em gửi qua một cuộn bãng cassette
ðã rình thu tiếng hót chích chòe
ôi tiếng hót giở từng trang thõ ấu
thở ðầy hồn nhạc gió mát lũy tre
và bụi duối và hàng keo...bờ giếng
vàng mênh mông hýõng ðất nức trýa hè
(Luân Hoán)
12/2004
Song Thao
Cứ thử týởng týợng ông già Noel trên lýng không có túi quà. Chắc vô duyên dữ! Ngýời lớn con nít chẳng ai thèm nghía tới. Cái ông già chỉ có hai màu ðỏ và trắng là một vị hảo tâm trong huyền thoại. Chỉ có cho. Cho búa xua. Mà cho thứ nào ra thứ ðó, toàn những thứ ðánh trúng tim ðen từng ðứa trẻ. Những chiếc tất chờ hứng quà treo trên lò sýởi là niềm hy vọng của những cặp mắt ngây thõ chờ món quà mình thích. Sáng ngày Giáng Sinh, ngủ dậy, mắt nhắm mắt mở, thấy quà trong tất mà ngỡ nhý mõ. Ðúng y chang thứ mình thích. Thích xe lửa có xe lửa, thích búp bê có búp bê, thích game có game, thích sách có sách. Ông già râu trắng thần thông quảng ðại thật. Cứ nhý ði guốc vào bụng từng ðứa trẻ. Tôn ông lên hàng thần týợng là cái chắc. Con nít, tội thật, chúng ðâu có biết thần týợng này là thần týợng dỏm. Ðeo túi quà cho lớn mà có cho ai cái gì bao giờ ðâu! Quà trong tất là quà của bố mẹ. Ði tới các thýõng xá mùa này sẽ gặp các ông già Noel dỏm thứ... thiệt! Các em mừng hết lớn. Em nào em nấy nhất ðịnh phải ðòi vào gặp ông già Noel cho bằng ðýợc, ngồi trên ðùi ông, run run sờ vào bộ râu... giả, hôn vào chiếc má hồng bự phấn, và nhất là ðýợc phát quà. Quà thýờng rất ðõn giản: cây viết, bức hình, cuốn tập, cây kẹo... Toàn những thứ chỉ ðáng vài xu. Nhýng quà của bố mẹ nộp cho ông già Noel thì ðông ðịa hõn nhiều. Ðó là những tờ giấy bạc xỉa ra trả giá cho một bức hình chụp chung với ông già Noel. Ông già Noel thời ðại này, nếu không phải là một businessman thì cũng làm công cho các businessmen!
Nhýng cái thói tặng quà dỏm của ông già tinh quái ðã ðýợc thiên hạ bắt chýớc và nâng cấp lên. Họ tặng quà thật cho nhau trong mùa Giáng Sinh. Muốn có quà phải rút hầu bao. Các thýõng gia hân hoan ðón mừng, không phải ông già Noel, mà là ông Hoa Thịnh Ðốn! Một ông ðỏ, một ông xanh. Ông xanh trông không nổi nhýng có chất lýợng. Họ in những quảng cáo xanh ðỏ bắt mắt, dí vào mũi từng ngýời, dụ dỗ mua quà tặng nhau. Ai không tặng quà, nghe nhý mình tội lỗi, cảm thấy mình quê một cục!
Tặng quà trong gia ðình với nhau, dễ rồi! Sống với nhau, biết ý thích của nhau, biết nhu cầu của nhau, rất dễ chọn quà. Mùa hốt bạc của các tiệm buôn này, thứ gì chẳng ê hề những kiểu mới tung ra. Cứ ðảo một vòng quanh các cửa tiệm, cà nát cạc mua chịu, là bê về ðầy nhóc cả xe. Tiền trả sau, hõi ðâu mà lo! Các cửa hàng còn thiết tha giúp ðỡ ngýời mua bằng cách phân loại quà. Loại quà dýới 10 ðô, dýới 20 ðô...tới cả trãm, cả ngàn ðô. Rất dễ tiêu tiền.
Trong sở làm, ai ai cũng hùng dũng và vui týõi trao ðổi quà với nhau bằng cách bắt thãm. Hoặc bắt thãm trýớc xem ai sẽ ðổi quà với ai. Hoặc mỗi ngýời cứ mang quà ðến, tập trung lại, ðánh số, làm thãm, ai rút trúng số nào thì lấy món quà mang số ðó. Ngýời rộng rãi thì mua quà nhiều tiền, ngýời tính toán thì mua quà ít tiền, trong một tập thể thế nào cũng có ngýời thế này ngýời thế khác. Trao ðổi quà thành một cuộc trao ðổi khập khễnh, có khi gây ra những cự nự, bàn tán, dị nghị, mất tình thân. Niềm vui cho nhau chýa thấy ðâu mà chỉ thấy toàn những háy nguýt. Ðể tránh tình trạng tặng nhau thứ quà không ai muốn này, ðành phải thực tế qui ðịnh số tiền chi cho một món quà. Chi ra mua quà có tiêu chuẩn, nhận vào món quà cũng tiêu chuẩn. Vui vẻ chýa? Niềm vui cho nhau còn chãng khi ngýời ta phải trao ðổi quà theo một qui luật nặng về tiền bạc! Quà có còn mang ý nghĩa của quà nữa không?
Quà cho những ngýời phục vụ mình suốt nãm thì ðúng là quà. Chỉ có cho ði mà không nhận lại. Nó là một chữ cám õn ðýợc cụ thể hóa. Ngýời ðýa thý, ngýời ðýa báo, ngýời giữ trẻ, ngýời giúp việc nhà, ngýời uốn tóc hớt tóc... tặng quà cho họ là gửi cho họ tấm lòng quý mến của mình. Chúng ta có thể biểu lộ lòng quý mến, biết õn bằng nụ cýời. Cũng ðýợc. Nhýng nụ cýời không cầm tay ðýợc, nghe ra rất hụt hẫng! Theo một cuộc khảo sát thì 42% dân Mỹ rất rộng rãi nụ cýời. Họ không tặng quà cho những ngýời phục vụ họ. Tổ chức Bảo Vệ Ngýời Tiêu Thụ nãm nay ðã phải nhắc nhở những ngýời dý nụ cýời này. Họ gợi ý là nên tặng cho ngýời giữ trẻ món quà trị giá từ 25 ðến 70 ðô, tặng cho ngýời giúp việc nhà món quà týõng ðýõng với một ngày công. Tặng quà có chỉ dẫn, vui chãng?
Già ðýợc bát canh, trẻ ðýợc manh áo mới. Ðó là túi khôn về tặng quà của ngýời xýa. Ngýời xýa... xýa rồi! Thời nay cứ thử tặng bát canh cho các cụ, quà một manh áo cho các ðấng nhi ðồng xem có nhận ðýợc những cái nguýt dài thýờn thýợt ngay không! Tuổi già bây chừ xí xọn hõn xýa nhiều. Quần áo, giầy dép, nữ trang và nhất là cash mới ðýợc... welcome. Con nít bây giờ cũng rất hiểu biết. Áo quần thì bố mẹ phải mua, không ðýợc kể vào danh mục quà cáp. Quà phải là ðồ chõi. Ðồ chõi, muôn hình vạn trạng! Cứ thử lạc býớc vào Toys R’ Us coi. Cả rừng ðồ chõi. Tuổi nào ra tuổi nấy, có in số tuổi thích hợp trên hộp ðàng hoàng. Thấy thì coi bộ an toàn lắm. Nhýng chýa chắc. Chỉ nội trong nãm ngoái, tại Mỹ, ðã có 11 trẻ em dýới 15 tuổi chết vì thýõng tích có liên quan ðến ðồ chõi. Các trýờng hợp bị nghẹn chiếm tới 75% số tai nạn. Nghẹn vì những quả cầu nhỏ, bong bóng chýa thổi, những bộ phận nhỏ dễ tách rời.
Nghẹn, chẳng phải chỉ vì những món quà nhỏ. Món quà lớn cũng nghẹn!
Một phụ nữ sang nýớc Anh ðể tham dự một cuộc họp trong hai tuần. Ngýời chồng tiễn vợ ra phi trýờng, hôn tạm biệt. Ngýời vợ hỏi:
“Anh muốn quà gì ở bên Anh nào?”
Anh chồng hý hý thực thực, cýời:
“Một cô gái Anh!”
Cô vợ im lặng, býớc lên máy bay.
Hai tuần sau, ngýời chồng ra phi trýờng ðón vợ về. Anh hỏi:
“Chuyến ði vui không, cýng?”
“Thú vị lắm cýng õi!”
“Thế còn món quà của anh ðâu?”
“ Quà nào nhỉ?”
“ Một cô gái Anh! Em quên rồi sao?”
“ À! Em ðã làm tất cả những gì cần thiết. Bây giờ chúng mình sẽ phải chờ vài tháng nữa ðể xem nó là con trai hay con gái!”
Quà lớn, ngýời ta không chờ ðể tính bằng ký nhý vậy. Quà lớn, tại Mỹ, ðýợc tính bằng ðô. Ðó là món quà trên 11 ngàn ðô! Nếu bạn tặng món quà... nặng ký này, Sở Thuế sẽ hỏi thãm bạn ngay. Bạn phải báo cho Thuế Vụ nếu bạn chõi sang nhý vậy, và Thuế Vụ sẽ nghiên cứu ðể có thể phát cho bạn một tấm giấy thuế! Ngýời nhận quà thì chẳng cần trình báo lôi thôi chi cả và cũng chẳng cần nghĩ tới thuế dù là thuế thu nhập hay thuế quà tặng. Thế nào thì ðýợc gọi là quà tặng loại xôm tụ này? Gọi là quà khi bạn cho những tài sản (tiền bạc hay phẩm vật) hoặc cho phép ngýời khác sử dụng hay nhận nguồn thu nhập từ tài sản của bạn, mà không trông mong nhận lại bất cứ hình thức ðền ðáp hay bù trừ có giá trị nào khác. Hoặc là khi bạn bán cho ai vật gì với giá rẻ hõn trị giá thực sự của nó, cho mýợn tiền không tính lãi hoặc với lãi suất thấp hõn lãi xuất thực tế. Ðó là loại quà tặng mà bạn phải báo cho Sở Thuế. Không khá!
Nhýng cũng có những ngoại lệ. Những món quà tặng hoàn toàn vô vị lợi thì không giới hạn số tiền và số lần tặng trong một nãm. Nhý bạn trả dùm bằng cách ðóng trực tiếp cho các cõ sở giáo dục hay y tế các loại học phí, chi phí y tế, dịch vụ chãm sóc y tế cho ngýời khác. Vợ chồng tặng quà cho nhau cũng rứa, cứ thoải mái chẳng cần biết tới ông Thuế Vụ. Những món tiền tặng cho các tổ chức từ thiện hay chính trị cũng tha hồ, không thuế má chi cả!
Mua quà tặng, tùy nõi, cứ trả thuế ðàng hoàng. Có xót bụng cũng cứ phải bấm bụng mà chi. Có những tiểu bang ðiệu nghệ chẳng thèm sờ tới thuế mua hàng của ngýời dân. Có những tiểu bang nhý những... tên cýớp. Thẳng tay chặt túi tiền của dân mua quà. Tỉnh bang Quebec của tôi thuộc loại... cýớp. Mua hàng cứ nộp thêm 15% thuế, vừa liên bang vừa tiểu bang. Tiền ði một cách tức týởi nhý vậy, tiếc quá chứ. Một lần ði shop với vợ chồng anh bạn từ Luân Ðôn sang, mỗi khi trả thuế là một lần ca bài ca không êm tai. Anh bạn Luân Ðôn cýời khẩy. Vậy mà còn rên rỉ, bên tớ chặt ðẹp 25%!
Rên thì rên, ca thì ca, mua thì vẫn cứ mua. Hàng họ hấp dẫn nhý vậy, tiền nó nhẩy trong túi, nhột lắm! Tiệm nào tiệm nấy sáng quắc, lộng lẫy, hàng hóa kiêu sa mời mọc móc tiền ra mua quà. Chỉ việc lựa quà, chọn quà, so se món này món khác cũng ðủ nhức ðầu. Bỏ quà vào túi rồi, nhận ðýợc nụ cýời týõi nhý hoa của cô bán hàng rồi, vẫn còn nhức ðầu. Liệu ngýời ðýợc tặng món quà này có ýng cái bụng không? Lòng dạ có mát không? Họ thích chiếc áo hay ðôi giầy, thích thỏi son hay hộp phấn, thích chiếc lò nýớng hay nồi cõm ðiện? Cứ quẩn quanh tự vấn, ðiên cái ðầu! Chi bằng cứ... ði tiền mặt ðể ngýời ðýợc tặng muốn mua gì tùy ý. Chắc ãn nhý bắp! Nhýng tặng tiền coi bộ sống sýợng quá. Không... vãn nghệ chút nào cả. Các nhà buôn cũng thông cảm nỗi khổ tâm này nên cửa hàng nào cũng có sẵn những loại quà tặng bằng Thẻ Tặng Quà. Nãm mýời ðồng, vài chục cũng có. Vài trãm cũng có. Cứ chõi một cái thẻ tặng quà là gọn. Tiền ðấy nhýng không phải là tiền. Sáng kiến Thẻ Tặng Quà là một thứ aspirin trị ðýợc bệnh nhức ðầu! Khoảng 74% dân Mỹ nãm nay ðã mua loại thuốc nhức ðầu này. Nãm ngoái chỉ có 70%. Thuốc mang ðủ nhãn hiệu: May, Nordstrom, Sears, The Bay, Zeller, Future Shop, Staples, Barnes & Noble... Nãm nay trị giá thẻ tặng quà bán ðýợc lên ðến cả trãm triệu ðô.
Quà, cớ gì cứ phải Giáng Sinh mới tặng ðýợc. Thích là cứ tặng. Sinh nhật, cýới hỏi,mời ãn, gặp gỡ... cứ tặng túi bụi cho vui vẻ ðời nhau. Nguyên chữ tặng ðã hàm nghĩa vô vị lợi rồi. Tặng là cho, nhắm mắt cho, không cần lấy lại. Em cho anh mùa xuân hay anh cho em mùa xuân, cũng cứ là cho, không thắc mắc. Trýờng hợp me-sừ Guy Cloutier lại khác. Ông tặng quà ðể lấp liếm! Guy, ông là ai? Ðó là một xếp xòng trong kỹ nghệ giải trí. Công ty Novem của ông chuyên tổ chức những show ca nhạc hay truyền hình nổi tiếng ở Quebec. Bao nhiêu ca sĩ mầm non ðã ðýợc ông lãng-xê thành những ngôi sao. Một trong những ngôi sao ðó vừa ðýa ông ra tòa. Tội liên hệ tính dục với trẻ em. Nãm nay ông 64 tuổi và ngôi sao gây ðại họa cho ông nãm nay vừa tròn 35 tuổi. Chuyện xảy ra khi ông sờ sịt ngôi sao lúc ðó còn là một cô bé 11 tuổi. Trong hai nãm sau ðó, ông cứ ðều ðều chõi trò... ðánh cờ ngýời giữa ngýời lớn với con nít. Khi thì ở nhà ông trên ðảo Nuns’ Island, khi thì tại Ste Adèle. Tới khi cô gái trýởng thành, ông ngýng. Nhýng nãm 2001, ông lại tiếp tục... vui chõi. Một nãm sau, cô gái mới thổ lộ với ngýời anh ruột. Ông anh, cũng là một ca sĩ do ông Guy ðýa lên, bèn phải trái với ông bầu cũ ngay. Anh tìm ðến nhà ông và mặc cả. Ông Guy nhận bù ðắp những hành ðộng của ông bằng những món quà. Quà không phải cho tặng mà bị bắt buộc phải tặng. Món quà ðòi hỏi ðầu tiên là một món tiền 2000 ðô mỗi tháng. Ông gật ðầu. Ðòi hỏi sau ðó là một cãn nhà trong mộng của cô ca sĩ trị giá 450 ngàn ðô. Ông cũng chịu. Nhýng khi cô nhỏ không còn nhỏ nữa ðòi 2 triệu ðô thì ông chịu thua. Bộ tiền chùa sao? Không có quà thì ra tòa! Ông ðành chịu ra trýớc ba tòa quan lớn. Và ông nhận tội. Tòa ðang xử. Bản án chýa có nhýng ông ðã mất hết. Danh dự, công việc, tiếng tãm.
Quà nhý vậy, nghe ra không phải là quà. Nó là một cuộc mua bán, hay một vụ tống tiền? Là gì thì là, nó không còn là một món quà theo ðúng nghĩa của quà.
Quà của chúng ta, những ngýời lýu xứ, nó... quà hõn nhiều. Quà gửi về cho ngýời thân còn kẹt lại ở quê nhà. Quà mang nặng hõi hýớm thân yêu của quê cha ðất mẹ. Chúng là những sợi dây tình nghĩa ruột thịt.
em gửi qua một cuộn bãng cassette
ðã rình thu tiếng hót chích chòe
ôi tiếng hót giở từng trang thõ ấu
thở ðầy hồn nhạc gió mát lũy tre
và bụi duối và hàng keo...bờ giếng
vàng mênh mông hýõng ðất nức trýa hè
(Luân Hoán)
12/2004