Phiếm

[NhiHa]

BỔNG
Tac gia: SONG THAO

Mấy ông bạn tôi, khi đã đạt tới cái mức sáu chịch niên trên đời, thường có một niềm hồi hộp khó tả. Liệu có tránh được cái cảnh “xe tang đi trước, xe tiền đi sau” không? Diễn nôm ra là có gia nhập được vào hội quý tộc không? Cái hội ngồi mát ăn bát vàng, cứ phè ra mà mỗi đầu tháng vẫn nhận được một tấm chi phiếu rất tươm tất. Đó là bổng lộc bên đây thì có bên nhà thì không. Với xấp xỉ trên dưới ngàn đô mỗi tháng, các quý tộc người Việt chúng ta có thể, không những sống đầy đủ, mà còn đóng góp rất hậu hĩnh trong việc xây mồ mả tổ tiên khuất núi nơi quê hương. Cha hơn nữa là có những vị lại còn có thể chia đều lịch trình sáu tháng hè bên ni sáu tháng đông bên nớ. Tiền máy bay, tiền ăn uống, tiền cho mấy bồ nhí ăn theo đều nằm gọn lỏn được trong cái chi phiếu từ trên trời rớt xuống hàng tháng đó. Sáu tháng thôi! Nếu mải du dương quên đường về mà vân du quá sáu tháng thì…hốc hác. Nhà nước “bảo hộ” sẽ cúp cái rụp, tan tành xí quách hết!

Muốn có được ngôi vị… thiên tử như vậy, phải bắt được cái anh 65 năm sống trên đời, thiếu một ngày cũng bị nhà nước làm ngơ. Đó là nói về xứ Canada. Xứ Mỹ thì vất vả hơn. Họ đang tiến dần tới cái mức 67 xuân xanh mới được sờ vào đồng tiền nhà nước. Điều này làm cho các ông bạn tôi phải đổ thêm chút mồ hôi. Bởi vì đã có truyền thống từ lâu là Mỹ làm sao, ta sẽ “nhất trí” chẳng sớm thì muộn Canada của tôi cũng sẽ vác cờ chạy theo!

Vậy thì làm răng mà tồn tại được tới cái ngày huy hoàng đó đây? Hồi hộp chứ! Tương lai là một thứ chẳng dễ dàng nghía vào mà biết được. Để giúp đỡ các ông bạn tôi, các nhà nghiên cứu thuộc Trung Tâm Y Tế Cựu Chiến Binh San Francisco vừa công bố một tài liệu quý hóa. Đó là một bài trắc nghiệm cho những người trên 50 tuổi biết mình có còn tồn tại trong 4 năm sắp tới không. Nghĩa là nếu năm nay bạn chẵn chòi 61 tuổi, bạn có quyền thấy có bao nhiêu phần trăm hy vọng là mình sẽ được sờ tới cái cheque mà chúng ta thường gọi nôm na là tiền già. Đây là một bài trắc nghiệm rất khoa học và chính xác. Độ chính xác lên tới 81% chứ không phải ít!

Để có được 12 câu trắc nghiệm quý hóa này, trưởng nhóm nghiên cứu Sei J. Lee và các cộng sự viên đã phải làm một cuộc điều tra 11.701 người trên 50 tuổi trong 4 năm, từ 1988 đến 2002. Họ thu thập những dữ kiện về giới tính, tuổi tác, bệnh tật và cách tự lập trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như có thể tự tắm rửa, trang điểm, đi đứng và ngay cả việc có cúi xuống lượm được đồng xu đánh rớt không! Tới ngày 31 tháng 12 năm 2002, ngày cuối của 4 năm nghiên cứu, họ mới lập danh sách xem ai còn ai mất.

Đây là 12 câu hỏi. Bạn đã sẵn sàng giấy bút chưa? Điều cần thiết là bạn hãy thành thật trả lời, đừng tránh né, đừng ham điểm cao vì điểm càng cao càng dễ…hui nhị tì!

Câu 1: Tuổi: 60-64 (1 điểm); 65-69 (2 điểm); 70-74 (3 điểm); 75-79 (4 điểm); 80-84 (5 điểm); trên 85 (6 điểm).
Câu 2: Giới tính: Nam (2 điểm).
Câu 3: Chỉ số khối cơ thể BMI: dưới 25 (1 điểm). Muốn tính chỉ số này dễ ợt! Bạn lấy trọng lượng của bạn (tính bằng kí) chia cho bình phương chiều cao (tính bằng mét). Nếu bạn có máu lười giống tôi thì vào internet, search: Body Mass Index. Màn ảnh sẽ cho một đống website, bạn chỉ cần đánh dữ kiện của bạn vào là được…hầu hạ, chỉ số BMI của bạn hiện lên liền. Khỏe ru!
Câu 4: Nếu bạn có bệnh tiểu đường: 2 điểm.
Câu 5: Bệnh ung thư (không kể ung thư da loại nhẹ): 2 điểm.
Câu 6: Bệnh phổi mạn tính gây hạn chế hoạt động hoặc cần thở bằng máy tại nhà: 2 điểm.
Câu 7: Bệnh tim: 2 điểm.
Câu 8: Có hút thuốc lá trong tuần vừa qua: 2 điểm.
Câu 9: Khó tự tắm rửa vì có vấn đề về sức khỏe hoặc trí nhớ: 2 điểm.
Câu 10: Khó quản trị tiền bạc, thanh toán hóa đơn, theo dõi chi tiêu vì có vấn đề về sức khỏe hoặc trí nhớ: 2 điểm.
Câu 11: Khó đi bộ được vài block nhà vì có vấn đề về sức khỏe: 2 điểm.
Câu 12: Khó đẩy hoặc kéo được những vật lớn như ghế sa-lông: 1 điểm.

Sau đây là kết quả cuộc…xổ số vận mạng:
Từ 0 đến 5 điểm: bạn chỉ có 4% nguy cơ sẽ đi tàu suốt trong vòng 4 năm tới.
Từ 6 đến 9 điểm: 15% nguy cơ
Từ 10 đến 13 điểm: 42% nguy cơ.
Từ 14 điểm trở lên: 64% nguy cơ.

Bạn có hy vọng có được cái ngày…huy hoàng tiền tìm tới mình đó chăng? Sao không? Dù ở trong trường hợp bao nhiêu phần trăm đi nữa thì nếu bạn biết tu thân, nghĩa là ăn uống điều độ, không thuốc không rượu, thể dục thể thao đều đều và nhất là đừng ham hố quá thì…xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều là cái chắc! Cứ mỗi năm than thân trách phận là không biết có qua được mùa đông này không như ông bạn Luân Hoán của tôi mà cũng đã…tới đích rồi đó! Sức khỏe làng nhàng, ăn uống tùy hứng, thuốc thang cũng tùy hứng, từng có thâm niên cưỡi xe còi hụ chạy như bay vào nhà thương, một lực sĩ hạng ruồi như vậy về tới mức ăn thua, mừng lá cái cẳng!

Để biểu tỏ lòng mừng vui đó, ông bạn tôi làm chuyện lớn: viết hồi ký! Cuốn sách dày tới gần bốn trăm trang mang tên “Quá Khứ Trước Mặt” được ông bạn tôi gọi là “hồi ký rời” là tấm lòng của người thơ với những thành phố đã cưu mang mình trong suốt 65 năm bể dâu. Cuốn sách được hoàn thành vào đúng ngày sinh nhật năm…tiền già và sẽ ra mắt bạn đọc vào đầu tháng 5 sắp tới.

Trong lời kể lể nơi đầu sách, nhà thơ của chúng ta đã nêu ra mục đích khi…ôn cố tri tân như sau:

“Một là, để trắc nghiệm trí nhớ của mình, khi số tuổi đời đã đủ xếp vào loại già. Đây cũng là một phương pháp tập thể dục trí não tốt, chắc chắn mang lại nhiều kết quả khả quan.
Hai là, làm một món quà kỷ niệm ngày chính phủ quốc gia Canada gởi lần đầu tiên khoản tiền nuôi suốt những năm tháng sống còn lại, cho một người đã sống trên đất nước họ 20 năm và đã mang quốc tịch, làm công dân của quốc gia họ 17 năm .
Ba là, một cách tiêu thì giờ được nhận thêm của cuộc sống một cách không lãng xẹt.
Bốn là, đánh dấu cụ thể sự hiện diện của mình trong cuộc đời, để kiếp sau trở lại, tìm đến, sống tiếp, làm tiếp những gì mình chưa thực hiện được”.

Cứ đúng chỉ số là xe tiền đậu trước nhà. Chuyện đó là đương nhiên. Nhưng có những ông bà bạn tôi, tuổi đời đã đủ lục thập ngũ mà bổng lộc vẫn mù mịt phương xa. Tại sao vậy? Tại vì họ lanh quá! Những ngày thuyền vừa cặp bến trên đảo, chưa hết say sóng, các thuyền nhân này hướng đến tương lai liền. Họ khai sụt tuổi để mai đây, khi được đi định cư ở nước thứ ba, họ sẽ trẻ lại, có nhiều thời gian làm ăn kiếm tiền nuôi gia đình. Ừ thì đời đổi thay, tay trắng làm lại giữa lúc tuổi đã ngả sang bóng chiều, ăn gian nhẹ nhàng chút đỉnh cũng chẳng sao. Ngày nay, tuổi cũng bằng người ta, mà người ta nằm khểnh ra hưởng nhàn, mình vẫn cứ ôm râu đi cầy! Xác thân thì lục thập ngũ mà giấy tờ mới lục thập chẵn chòi. Nhiều ông bạn tôi tính kỹ hơn đã chơi ngay một cú ngoạn mục tự mình làm trẻ đi tới cả một thập niên! Biết đến bao giờ mới sờ được vào miếng bổng lộc thơm như múi mít!

Gian có…chính nghĩa như vậy cũng được đi. Nhiều ông bà đã sờ được đồng tiền…nhân nghĩa lại muốn nhân đồng tiền lên nhiều hơn. Họ làm…động tác giả: ly dị! Vợ chồng ăn ở với nhau bao nhiêu năm rồi, mặn nồng với nhau qua những ngày chiến tranh khốn khó, dắt díu nhau qua tới bên đây làm lại cuộc đời, chẳng xung khắc, chẳng lấn cấn tình cảm, tuổi đã cận kề lòng đất, ai mà bỗng chốc mang nhau ra tòa kể tội nhau để được chia lìa. Họa có điên! Mà họ điên thiệt: điên vì tiền! Chẳng là tiền bổng lộc hai vợ chồng cộng lại chẳng bằng được hai lần tiền cho mỗi người độc thân. Vậy thì tội gì không làm giấy ly dị nhau, ông sống với gia đình một đứa con, bà sống với gia đình một đứa con khác, chẳng mất gì mà tiền thêm thấy rõ. Lợi nào hơn? Lợi thì có lợi, lợi thấy rõ ngay trước mắt, nhưng lâu ngày chày tháng, có khi ly dị giả mà thành ly dị thiệt. Đồng tiền nào đổi được những giọt nước mắt ngậm ngùi!

Nghèo nhân nghèo nghĩa thì lo
Nghèo tiền nghèo bạc chả cho là nghèo

Nhân với nghĩa làm gì còn đất sống khi mắt đã mờ đi vì những tờ giấy xanh xanh!

Nhân với nghĩa còn bị thêm một cú chới với nữa khi có những anh chị già chơi một chiêu khác ngoạn mục hơn. Chiêu này là chiêu…xuyên lưỡng quốc. Lưỡng quốc đây là hai nước lớn: Hoa Kỳ và Canada. Họ có con định cư cả trên hai quốc gia. Với chiêu con cái bảo lãnh, họ có quốc tịch ở cả hai bên. Là công dân của cả hai nước mà cả hai nước đều có chế độ đãi ngộ người già, họ thấy thiệt thòi khi không hưởng được bổng lộc của cả hai bên. Của trên trời rơi xuống thì giơ hai tay ra mà đón nhận ở cả hai bên, thế mới là người khôn! Loại gian này là…gian hùng. Phải có trình độ mới gian được. Vậy nên những quan…tham này thường là những người có học, có địa vị ăn trên ngồi trốc khi đất nước chưa khốn khó. Chân dung họ bỗng biến dạng: một thân mà hai đầu! Một thân già, một cái miệng ăn nhưng họ có hai cái đầu. Một đầu đớp bên Mỹ, một đầu đớp bên Canada! Tự nhiên tháng tháng có hai cái cheque rủ nhau tới nhà. Sướng cách chi! Gian…quốc tế loại này thì chẳng bao giờ ngoan được cả. Đi đêm còn có ngày gặp ma huống chi đi đêm giữa ban ngày. Thời buổi computer, chỉ một cái nhấn lên chú chuột điện tử thì chuột lộ nguyên hình chuột ngay: gian tham nào mà chẳng bị phơi ra ánh sáng. Sau đó là một màn hốc hác vì phải hoàn trả cả vốn lẫn lời. Ăn vào rồi biết sao móc ra?

Tháng tháng tiền cứ chạy tới thùng thư, nhưng nó còn chạy đến với mình được bao lâu? Đó là mối lo tâm phúc. Một ngày âm u nào đó bỗng trời bắt chơi cái trò mặc sơ mi gỗ đủ sáu tấm thì còn chi là bổng lộc! Vậy thì “tôi” sẽ còn nhúc nhích ngón tay cầm tiền được bao lâu nữa? Chỉ có trời mới trả lời được câu hỏi thiết thân này. Còn hỏi tôi, tôi chỉ có nước nói quanh!

Nếu bạn là dân Canada thì, theo một phúc trình của Organisation for Economic Cooperation and Development, tuổi thọ trung bình của bạn là 79,9 tuổi. Tuổi thọ này càng ngày càng tăng: năm 1960 là 71,3 tuổi, năm 2000 là 79,3 tuổi và năm 2002 là 79,7 tuổi. Nghĩa là bạn có cơ may ẵm được tiền già xấp xỉ 15 năm. Nếu bạn là dân Mỹ thì cơ may của bạn hụt đi một chút vì tuổi thọ trung bình của dân Mỹ chỉ có 77,2 tuổi thôi!

Lại nói quanh thêm một chút. Chúng ta thử nhìn vào những cáo phó của dân Việt mình trên các báo Việt Ngữ xuất bản ở Canada thì thấy, ngoài những người chết trẻ, những nhân vật ở độ tuổi cầm tiền bổng lộc chỉ chịu buông bổng lộc vào độ tuổi từ 75 đến 90. Nghĩa là tha thiết với bổng lộc được khoảng từ 10 đến 25 năm!

Loại super là cụ hàng xóm với tôi ngày trước ở khu Côte Des Neiges, cụ bà Bùi Thị Phượng, năm nay đã 103 tuổi mà vẫn còn khỏe mạnh, hàng tuần vẫn lui tới với các cụ của hội tuổi vàng S.A.I.M., vẫn ngồi đánh tứ sắc hết buổi, lưng vẫn thẳng, nhìn quân bài vẫn rõ ràng, chẳng đánh lộn cây nào, vẫn sáng suốt thu và đếm tiền không sai một xu! Bổng lộc chẳng tìm được cái cửa ngõ nào mà không đến với cụ ít ra cũng còn nhiều năm nữa. Nếu cụ thiệt tình…gân, chơi ngay cái kỷ lục Guinness người sống lâu nhất thế giới trong tương lai thì tôi là người đầu tiên chẳng ngạc nhiên một chút xíu nào cả. Anh bổng lộc còn mệt với cụ!

Bạn và tôi có thể làm khó anh bổng lộc như cụ Phượng được chăng? Được quá đi chứ! Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì mọi loài động vật đều sống gấp 5 hoặc 6 lần thời gian phát triển của chúng, vậy mà loài người chúng ta lại chỉ sống được có khoảng từ 3 đến 4 lần thời gian phát triển. Điều này có nghĩa là, trong quá trình tiến hóa và phát triển xã hội, tuổi thọ của chúng ta đã mất đi gần một nửa. Vậy thì chúng ta có cách nào lấy lại được cái phần đã bị tạo hóa ăn gian đó không? Có chứ! Nó nằm trong tay chúng ta chứ đâu! Nếu chúng ta biết cách ăn uống, tập tành, duy trì những thú vui lành mạnh thì chúng ta có thể kéo dài tuổi thọ của chúng ta. Mà chúng ta còn thở thì bổng lộc vẫn còn phải tìm tới với chúng ta. Chẳng chệch đi đâu được!

Vậy thì trong cuộc sống hàng ngày người cao tuổi ăn bao nhiêu là vừa? Trong sách “Vệ Sinh Yếu Quyết”, Hải Thượng Lãn Ông khuyên những người già “nên để trong no một chút đói”. Rành mạch hơn, bác sĩ người Nhật Hinohara, năm nay 92 tuổi, cư ngụ tại Tokyo, khuyên mọi người từ 60 tuổi trở lên chỉ nên ăn no bụng đến 70% thôi. Các nhà khoa học cho rằng, với một khối lượng thức ăn vừa phải như vậy, các tế bào, các mô và các hệ cơ quan chức năng không phải làm việc nhiều nên sẽ không tạo ra nhiều gốc tự do, không gây quá tải cho thân thể.

Ăn đã vậy, uống cũng cần có…kế hoạch. Nên uống đều một lượng nước vừa phải trong ngày. Thế nào là vừa phải? Bởi vì cái thân thể đã trì trệ của người cao tuổi kém nhạy cảm với nước nên không đợi tới khi thấy khát mới uống vì khi có cảm giác khát thì cơ thể đã thiếu hụt 10% lượng nước rồi!

Đời sống tinh thần cũng là một yếu tố quan trọng. Duy trì các sở thích riêng như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, gặp gỡ, đàm đạo với bạn bè, tham gia các hội đoàn thích hợp, hát karaoke, nhất là chuyên trị loại tango nhún nhảy rập ràng như “ca sĩ” Trang Châu…đều có thể kéo dài được tuổi thọ của con người.

Tích cực hơn nữa là tập thể dục. Muốn tập gì cũng OK miễn là những động tác tập thích hợp với một cơ thể đã bắt đầu biết…làm nũng! Dân Việt Nam chúng ta thì mặn với tài chi, khí công, suối nguồn tươi trẻ, quần vợt, bóng bàn … Ông bạn Trang Châu của tôi thì tuần năm ngày chơi badminton. Cũng tốt vậy. Đi bộ cũng là một loại vận động tốt. Tới nhà mấy ông bạn tôi, ông nào ông nấy cũng thủ một cái máy đi bộ trong nhà. Một ông bạn tôi là tín đồ ngoan ngoãn của…đạo treadmill. Gặp đâu ông cũng tụng ca cái máy đi bộ này. Ông đã hân hoan và hãnh diện khoe thành tích là mỗi ngày hì hục với máy trong cả tiếng đồng hồ. Đi cho tới khi áo ướt đẫm, vắt ra được cả bát mồ hôi! Gì chứ củ cà rốt…bổng lộc treo trước mặt thì một bát mồ hôi còn là ít. Cứ hùng hục đạp. Hai bát cũng đáng công!

02/2006
trich tu website: SongThao

[Can Tho]

BAO
T.G: Song Thao

Đầu thập niên 1970, trong thời gian theo học tại University of the Philippines ở Diliman, gần Manila, tôi có dịp đi thực tập tại một bệnh viện Phi. Nơi tôi thực tập là Phòng Kế Hoạch Hóa Gia Đình của bệnh viện. Nhân mùa Giáng Sinh, các khu của bệnh viện đua nhau trang hoàng. Chỗ nào cũng muốn mình nổi trội hơn. Tôi chỉ thực tập vài tháng tại nơi đây nên chẳng ham gì chuyện tranh đua. Nhưng là dân đực rựa duy nhất trong một phòng toàn các nữ y tá trẻ, tôi bị năn nỉ ra tay. Suy nghĩ vài ngày rồi ánh sáng cũng lóe rạng. Tôi eureka liền! Bàn với các nàng áo trắng mũ trắng trong phòng, mọi người gật đầu cái rụp. Chúng tôi bắt tay vào việc. Một đống bao cao su đủ màu được đổ đầy mặt bàn. Chúng tôi ngồi lựa ra những bao mầu xanh lá cây và đỏ, hai mầu tượng trưng cho lễ Giáng Sinh. Chúng tôi gắn những chiếc bao vốn chẳng được chế tạo ra để trang hoàng này lên một tấm bảng lớn theo hình cây thông giáng sinh. Rồi kết đèn mầu lên. Đẹp thì không hẳn đẹp lắm nhưng rất độc đáo. Các nàng toe toét đi khoe khắp bệnh viện. Các bác sĩ và y tá kéo tới coi và khen tới tấp. Mặt nàng nào cũng ánh lên vẻ hãnh diện.

Tại sao bao cao su lại có đủ mầu và toàn những mầu nguyên thủy đậm ngắt không vậy? Tôi hỏi một nàng. Anh phải biết chứ! Biết thì đã không thèm hỏi, tôi đáp lại. Để cho thêm phần exciting! À thì ra là như thế. Mấy nhà sản xuất quỷ quyệt thật!

Hơn ba chục năm trước đã mầu mè như vậy, ngày nay vẫn chỉ mầu mè thôi sao? Các nhà sản xuất đâu có cái đầu nghèo nàn như thế. Họ quỷ quyệt hơn nhiều! Như một công ty của Trung quốc vừa cho ra đời bao Clinton và Lewinsky. Họ viết trại hai cái tên thời sự này bằng thương hiệu Kelintun và Laiwensiji theo phiên âm của tiếng Hoa. Ông Tổng Giám Đốc Liu Wenhua của công ty đã chạy tội trước: đây chỉ là dựa theo họ của người nước ngoài và không ai có thể cho đó là vi phạm được!

Ông Grigoriy Chausovskiy, người Ukraine, lại nâng bao cao su lên một mức nữa: bao cao su…chơi nhạc! Bao được gắn với một bộ cảm ứng nhỏ nối với một thiết bị điện tử cực nhỏ tạo ra âm thanh. Trận chiến càng hăng say thì nhạc càng ồn ào hơn. Nếu đổi tư thế thì nhạc lại qua một giai điệu khác. Có tất cả 10 bài hát. Cũng xin kể đủ tên 10 bài và tên ca sĩ để cho quý vị nào cần dễ chọn lựa: Come Together (The Beatles); In Too Deep (Genesis); Satisfaction (The Rolling Stone); Lay Lady Latex (Bob Dylan); Don’t You Want Me (Human League); Cum On Feel The Noise (Slade); Jonny B Goode (Chuck Berry); Protection (Massive Amock); The Only Way Is Up (Yazz) và Sheath The One (Knobbie Williams). Nghe ra toàn những tên thích hợp cả!

Đừng có tưởng là bao cao su là độc quyền của phái nam nhi không thôi. Nữ cũng…đòi quyền đeo! Mà đeo thứ dữ. Đó là bao cao su chống yêu râu xanh! Đây là phát minh của một người Nam Phi, một đất nước mỗi năm xảy ra khoảng 50 ngàn vụ hiếp dâm. Nhưng theo các chuyên gia thì con số này thực sự phải gấp bốn lần vì hầu hết những kẻ phạm tội đều là người quen của nạn nhân hoặc các trường hợp xâm phạm tính dục trẻ em không được trình báo. Khi thân gái dặm trường vào ban đêm, phụ nữ có thể mang bao Rapex này giống như xử dụng băng vệ sinh. Loại bao đặc biệt này được làm bằng nhựa với các gai nhọn sẽ bấu chặt vào cái chân thứ ba của hung thủ. Muốn được giải tỏa, hung thủ chỉ còn cách đi vào bệnh viện để các bác sĩ phẫu thuật gỡ ra. Mà vào bệnh viện thì lậy ông tôi ở bụi này rồi còn khỉ gì nữa! Đó là loại bao…ác. Thực ra bao…hiền dùng cho nữ giới đã được dùng từ năm 1990 lận. Nhưng nó không phổ biến vì giá quá đắt, đắt hơn bao dùng cho nam giới gấp 10 lần! Vậy mà cũng đã có 19 triệu bao được bán ra tại hơn 70 quốc gia. Có điều là loại bao dành cho nữ giới có thể tái xử dụng được tới 7 lần nếu được rửa sạch bằng thuốc sát trùng. Nhưng tổ chức Y Tế Thế Giới khuyên chỉ nên dùng một lần rồi bỏ vì chưa xác minh được độ an toàn. Các chính phủ tại một số nước đang phát triển đã có những chương trình rộng lớn để khuyến khích các bà xử dụng bao vì các anh chồng trịch thượng ở những xứ nghèo đói thường không thèm bao bì gì cả. Hoặc các cô gái mãi dâm không thuyết phục được khách hàng mang bao. Sở dĩ các chính phủ khuyến khích nữ giới vì một công dụng khác của bao cao su, ngoài công dụng tránh thai, là phòng chống bệnh AIDS. Với chức năng mới này, bao cao su…lên mặt! Nó luôn luôn nằm với tiền trong ví bóp của các chàng trai hào hoa phong nhã. Nhưng mang thân lên tỉnh thành làm lao động với mức lương bèo trên dưới 600 ngàn một tháng như các công nhân ở Việt Nam thì tiền đâu mà bao với bì? Họ cứ thoải mái hà tiện được đồng nào hay đồng nấy. Sợ những hậu quả xã hội, giới Y Tế phải ra tay bằng cách lập Trung Tâm Ánh Sáng có nhiệm vụ giải thích và phát không bao cao su! Là những thanh niên khỏe mạnh, bỏ vợ con nơi làng quê lên tỉnh làm việc, họ có nhu cầu trong khi gái mãi dâm tràn lan, vớ chỗ nào cũng có, thực hiện…phi vụ nơi đâu cũng được kể cả nơi công viên hay bờ sông, họ lại không đủ kiến thức hoặc không muốn bỏ tiền ra cho bao bì lôi thôi. Thế là cứ đá banh chân đất! Một cuộc điều tra trong giới lao động từ các tỉnh thành lên chợ Long Biên, Hà nội làm lao động đã cho kết quả khá bi quan. Có 146 trên 300 lao động được hỏi đã cho biết là họ có quan hệ với gái mãi dâm, chiếm tỷ lệ 48,7%. Trong số này chỉ có 80 người nhận là có…mang giày! Con số cứ…thoải mái trời cho sao dùng vậy lên đến 66 người. Tiến sĩ Quan Lệ Nga, Giám Đốc Trung tâm Ánh sáng đã…phiếm: “Ở trong những ngôi nhà trọ 2500-3000 đồng một ngày, ăn xuất cơm bụi vài ngàn đồng, đến dép họ còn chẳng buồn đi huống hồ là mang “mũ bảo hiểm” khi quan hệ”! Trung Tâm của bác sĩ Nga đã phát không 21 ngàn bao cao su trong các trạm di động hay cố định hoạt động ngày đêm 24/24.

Còn các thanh niên thành thị, có học, họ…hoạt động ra sao? Theo một cuộc điều tra cấp quốc gia lớn và toàn diện vừa được tổ chức thì tại Việt Nam phần lớn thanh thiếu niên đều biết về ích lợi của bao cao su trong tránh thai và phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục. Biết thì biết như vậy, nhưng hành thì…có vấn đề! 70% cho là bao cao su làm giảm khoái cảm tình dục; 50% cho rằng những người luôn kè kè cái bao cao su bên mình có thể có quan hệ không đứng đắn; và trên 30% khăng khăng cho là cái thứ bao này chỉ dành cho những người không chung thủy và gái mãi dâm!

Bao cao su có một lịch sử đàng hoàng. Một lịch sử oai phong lẫm liệt bắt đầu từ khoàng 1350 năm trước Công nguyên! Người Ai Cập cổ đại dùng bao cao su để làm gì, chúng ta vẫn chưa có những kết luận chính xác. Có lẽ ban đầu bao được xử dụng vì nghi lễ tôn giáo hoặc ngăn cản côn trùng đốt! Sau đó những chiến binh La Mã đã tạo ra bao bằng da của quân địch bị giết ngoài mặt trận! Người Trung Quốc và Nhật Bản lại dùng giấy lụa tẩm dầu, da, mai rùa hoặc sừng trâu để bao. Có lẽ không ai trong chúng ta lại có thể tưởng tượng được những chiếc bao cần có độ mềm lại được làm bằng mai rùa hay sừng trâu! Chứng cớ cổ xưa nhất của bao được tìm thấy được dưới nền của ngôi đền Dudley, gần thành phố Birmingham, Anh quốc. Chiếc bao này được làm bằng ruột động vật, hai đầu có khâu những sợi dây để buộc kín và điều chỉnh cho vừa vặn. Người Anh xưa còn biết làm cho bao mềm bằng cách ngâm vào sữa nóng suốt đêm. Nhà giải phẫu học người Ý Gabrielle Fallopius là người có những mô tả đầu tiên về bao vào khoảng những thập niên 1500. Bao do Fallopius sáng chế dùng để ngăn chặn bệnh giang mai, dài khoảng 20 phân, được làm bằng vải có tẩm thuốc. Theo yêu cầu của các phụ nữ thời đó, bao có đính thêm những dải băng màu hồng! Để làm chi nhỉ? Tôi không có ý kiến!

Mãi tới năm 1884, với phát minh ra lưu hóa cao su, kỹ nghệ sản xuất bao cao su mới bùng nổ. Tuy nhiên thời đó người ta vẫn rửa bao trước và sau khi dùng để có thể…lưu dụng bao cho tới khi thủng hoặc rách mới phế thải! Cuộc bùng nổ trong công nghệ chế tạo bao cao su lần thứ hai xảy ra vào năm 1930 bằng vật liệu đặc biệt dưới dạng nhựa lỏng và sau đó bằng nhựa tổng hợp. Bao cao su từ đó cứ ngày một mỏng dần. Độ dày của bao chế tạo tại Pháp được quy định tối thiểu 0,04mm và tối đa là 0,07mm. Kỷ lục về độ mỏng ngày nay thuộc về một nhãn hiệu Nhật là 0,03mm, nghĩa là mỏng chỉ bằng một phần ba tờ giấy vấn thuốc lá! Chúng ta cứ gọi chung là bao cao su nhưng cái bao lắm chuyện này có nhiều…húy lắm. Dân Việt dính chết chúng với từ “áo mưa”, loại áo mưa mặc khi trời không mưa! Còn tên bằng tiếng Anh thì khởi sắc hơn nhiều: love socks (vớ tình), the goalie (người thủ thành), love glove (găng tay tình yêu), Johnny bag (bao Johnny), sheaths (bao kiếm), raincoat (áo mưa), gentleman’s jerkins (áo chẽn da của quý ông).

Ngày nay người ta làm bao cao su ra sao? Họ dùng khuôn thủy tinh đặt trong bồn, đổ vào bồn một dung dịch mủ cao su, cho thêm vào các chất làm bằng lưu huỳnh để giúp lưu hóa cao su. Phương pháp này đảm bảo được đặc tính dẻo và bền của bao. Khi khuôn được lấy ra khỏi bồn dung dịch, người ta để lớp cao su bám vào khuôn khô dần, rồi cho vào bồn lại. Một bao cao su gồm nhiều lớp mủ cao su chồng lên nhau. Sau đó, sản phẩm được cho vào lò có nhiệt độ từ 100 đến 200 độ C. Cuối cùng là lấy bao ra khỏi khuôn bằng cách dùng tia nước áp lực cao, làm khô, cuộn lại và đóng bao. Trước khi đóng bao phải kiểm tra sản phẩm. Đây là giai đoạn rất cần thiết và phải làm một cách hết sức tinh vi nếu không thì bao…vô dụng! Người ta chọn mẫu trong số bao sản xuất, đổ đầy nước vào để kiểm tra độ kín, dùng tạ nặng 8 kg kéo giãn ra, thổi phồng lên, đo kích thước. Tiêu chuẩn đạt được để tung ra thị trường là bao không bị bể lúc được thổi vào 40 lít không khí và phải bền trong thời gian xử dụng kéo dài là…166 giờ!

Bao cao su ngày nay nằm lềnh khênh khắp các tiệm thuốc tây, hàng tạp hóa, quầy khách sạn, nhà nghỉ, và thậm chí cả trong những chiếc máy bán hàng tự động đặt trong các phòng vệ sinh nam. Chỉ cần với tay một cái là có ngay. Vậy mà vẫn có người khốn đốn vì duyên nợ với chiếc bao tình này. Đó là một nhà thơ miền Bắc tên Tuân Nguyễn. Trong hồi ký “Người Bạn Lính Cùng Một Tiểu Đội” (Văn Học, California, số tháng 9 & 10/2005), nhà thơ Phùng Quán đã kể về anh nhà thơ đặc biệt này, người đã phê bình thơ của Phùng Quán là “hai mươi câu đầu để giữ gìn trật tự, hai mươi câu cuối chuẩn bị cho người nghe vỗ tay, còn đoạn giữa là vè! Cậu phải học luật thơ Đường làm cái vốn cơ bản, sau đó phát huy thành các thể thơ tự do mới hy vọng thơ có thể khá lên được!”. Thế còn thơ của Tuân Nguyễn như thế nào? Chúng ta thử đọc một bài thơ ngắn, bài “Nghe nhạc Strauss”.

Sóng sông Hồng bỗng xanh màu Danube
Nhạc bồng bềnh trôi tới các vì sao…
Trời lung linh khẽ chao mình theo nhịp
Những người nước lạ phải lòng nhau…

Bài thơ được đăng trên tuần báo Văn Nghệ của Hội Nhà Văn Việt Nam vào đầu thập kỷ 1960. Lập tức bài thơ nổi tiếng. Độc giả trẻ truyền tụng cho nhau, nhiều đôi trai gái chép vào sổ tay tặng nhau. Cái bút hiệu ngược ngạo Tuân Nguyễn chẳng phải là cái tên của…Việt kiều, mà vì cái tên thật Nguyễn Tuân của anh đã bị nhà văn quá nổi tiếng Nguyễn Tuân xài rồi nên phải đảo ngược lại. Nhưng thôi, văn thơ đến đây là đủ, chúng ta nói chuyện anh chàng Tuân Nguyễn với…bao cao su! Vốn là một học sinh trường Providence, đã đỗ Tú Tài Toán, Tuân Nguyễn vẫn rất ngây thơ với đời. Phùng Quán và anh đã có một tình bạn bất chấp thế sự. Khi Phùng Quán bị cô lập vì vụ Nhân Văn Giai Phẩm, anh vẫn hồn nhiên lui tới và giúp đỡ Phùng Quán. “Trong khi bạn bè thân thích, kể cả máu mủ ruột thịt, người yêu, đều xa lánh tôi, thì Tuân Nguyễn vẫn gắn bó, cưu mang tôi. Mặc dầu lúc này anh là người có chức danh của một cơ quan quan trọng, bắt đầu có tiếng tăm trên thi đàn. Tuân mò tìm được nơi tôi tá túc, thường xuyên mang cho tôi áo quần, tem gạo, phiếu thịt, kẹo, thuốc lá căng tin… Mỗi lần đem cho như vậy, Tuân rất sợ tôi mếch lòng, tủi thân, nên bao giờ cũng tìm cách nói thác. “Có bộ áo quần mình thuê may hỏng, mặc rộng thùng thình cứ như áo tế. Cậu đậm người hơn mặc giùm mình cho đỡ phí”. Một nhà báo ngoại quốc có nhận xét người Việt Nam ta rất có đầu óc hài hước. Hài hước ngay cả trong việc sản xuất bánh kẹo. Ngoài bao bì đề kẹo cứng thành kẹo mềm muốn chảy nước. Nếu để kẹo mềm thì cắn muốn vỡ răng. Này, cậu khỏe răng ăn giúp mình hai gói kẹo mè này!”. Khi Tuân Nguyễn được đổi vào làm việc tại Sài gòn, anh nhường lại căn buồng ở Hà nội cho người chủ cũ với giá của nhiều năm trước, khi anh mới mua là 600 đồng mặc dù giá thị trường lúc đó phải cả ngàn đồng. Ai cũng cười. Anh gân cổ lên cãi: “Mình mua của người ta sáu trăm, mình có quyền gì được bán lại một nghìn?”.

Con người thơ…lẩn thẩn như vậy nên mới xảy ra chuyện cái bao cao su. “Tôi dắt Tuân đi loanh quanh trong xóm xem hoa. Lúc sắp ra về, Tuân chợt hỏi tôi, giọng hơi ngập ngừng:
“Cậu có đồng tiền vàng không, cho mình một đồng…”
Tôi ngạc nhiên: “Đồng tiền vàng? Cậu làm như mình là tay sưu tập tiền cổ không bằng?”
Tuân đỏ mặt: “Không phải. Nó là…cái ấy ấy mà…”
Tôi chợt hiểu ra, bật cười. Cái ấy là cái bao dương vật bằng cao su của Tiệp Khắc sản xuất. Mỗi cái được đựng trong cái hộp nhỏ, tròn và dẹt, in hình đồng tiền vàng cổ trên giấy kim. Ngày đó, “đồng tiền vàng” là loại hàng cung cấp đặc biệt. Muốn mua nó phải có giấy của công đoàn cơ quan, hoặc của chi hội phụ nữ sở tại chứng nhận: người mua đã có vợ, mua để dùng cho sự sinh đẻ có kế hoạch…
Tôi hỏi Tuân: “Nhưng cậu cần đồng tiền vàng làm gì? Chắc có đối tượng nào cậu định tòm tem hẳn?”
Tuân càng đỏ mặt tợn: “…Ở cơ quan mình nghe tụi nó thì thào hỏi xin nhau đồng tiền vàng… Mình không biết hình thù nó thế nào, muốn xem cho biết. Để miêu tả khi cần đến, trong văn xuôi chẳng hạn…”

Phùng Quán làm gì có. Ông có thuộc biên chế cơ quan nào đâu. Ông chỉ Tuân đi hỏi tay H., người lúc nào cũng có tiền vàng trong túi.

“Một sự rủi ro đầy tính chất bi hài mà hình như số phận đặc biệt dành cho loại người như Tuân. Sáng ngày 21 tháng 10 năm 1964, trước giờ làm việc Tuân Nguyễn gặp H. ở cổng cơ quan. Tuân rất ngạc nhiên, H. vốn là tay “đại nghệ sĩ” thường xuyên đi muộn về sớm, thường xuyên bị thủ trưởng phê bình, sao bữa nay lại chăm chỉ thế không biết? Có lẽ hôm nay trời đi vắng!
Về sau này, mỗi lần hồi tưởng lại sự việc ngày hôm đó, Tuân không sao quên được chi tiết này. Tuân kết luận: cuộc đời mỗi người là một kịch bản phim truyện đã được số phận đạo diễn phân cảnh. H. phải xuất hiện đúng lúc đó để tăng thêm chất bi hài của truyện phim.
Sau một phút ấp úng, Tuân hỏi xin H. một đồng tiền vàng.
“Sao cậu biết là tớ có sẵn của gia bảo ấy?” H. cười, hỏi.
“Phùng Quán nó bảo thế.”
…H. rút cái ví ở túi quần sau, mở ra lấy một đồng tiền vàng mới toe đưa cho Tuân: “Trước khi dùng cậu nhớ K.T. (kiểm tra) cẩn thận, H. dặn, không lỡ nó thủng thì bỏ mẹ.”
Tuân đỏ mặt nói: “Mình chỉ muốn xem cho biết thôi.”
H. nói: “Ba mươi tuổi đầu mà chưa biết mặt mũi đồng tiền vàng như thế nào thì cậu là thằng hâm!... Cậu phải bơn bớt sách vở, thêm chất sống sít của cuộc đời thường vào mới hy vọng với tay đến Đốt được!” (Tuân Nguyễn vốn rất hâm mộ và muốn viết theo kiểu của nhà văn Nga Dostoievsky).

Khoảng chín giờ hơn hôm đó, Tuân bị công an đến tận phòng làm việc đọc lệnh bắt giữ. Họ bắt anh bỏ hết đồ đạc mang theo trong người lên bàn để lập biên bản. Về sau, Tuân kể lại giây phút nhớ đời đó.“Nghe xong lệnh bắt, khắp người mình toát mồ hôi hột. Nỗi hoảng sợ làm thần kinh mình hầu như tê liệt. Như cái máy, mình móc hết túi áo túi quần, bỏ đồ đạc lên mặt bàn. Nhưng khi bỏ cái đồng tiền vàng lên mặt bàn, mình bỗng tỉnh trí lại. Chính nỗi hổ thẹn đã làm cho mình tỉnh trí.”

Mười năm sau, Tuân ra khỏi tù, tìm đến nhà Phùng Quán. “Sắp đứng lên ra về, Tuân Nguyễn như chợt nhớ điều gì: “Ơ này, cậu có đồng tiền vàng nào không?”
Tôi ngạc nhiên: “Đồng tiền vàng nào?”
“Thì…đồng tiền vàng ấy mà… Cuối cùng, đến hôm nay mình vẫn chưa được biết mặt mũi nó thế nào…”
Tôi bật cười mà hai mắt cay lệ. Tôi ôm lấy đôi vai lục cục những xương của bạn nói: “Chán quá, mình không có… Một ước muốn nhỏ nhoi như vậy mà mười năm không thực hiện được thì kể ra cũng…vui thật. Cuộc đời vui quá, không buồn được - tôi ngâm câu thơ của chính cậu ta làm - Nhưng mình nhất định sẽ lùng cho cậu hẳn một chục đồng tiền vàng, xem thoải mái!”
“Lần này không phải chỉ để xem - Tuân nói - mà mình sẽ dùng. Được hẳn một chục đồng thì còn gì bằng! Mình sắp lấy vợ!”

Vợ Tuân là Phương Thúy, con của Hoài Chân, đồng tác giả cuốn Thi Nhân Việt Nam cùng với Hoài Thanh.

Hai vợ chồng vào Nam. Tuân dậy học tại trường cấp ba Thanh Đa, nằm trong cư xá Thanh Đa. Tôi là đồng nghiệp với anh tại đây. Anh thích nói chuyện với tôi. Toàn những chuyện…phản động. Đầu tiên tôi hơi ngại vì sợ bị gài bẫy. Tôi vốn là dân đi học tập cải tạo về! Nhưng dần dần cái tâm của anh đã thanh minh cho anh. Biết được tôi đã nộp hồ sơ đi Canada, anh bảo nhỏ tôi là có dịp anh sẽ kể cho tôi chuyện bí mật của cung đình Hà nội để tôi viết khi ra nước ngoài. Anh chưa kịp kể thì đã ra người thiên cổ vì một tai nạn giao thông!

Hồi đó, mỗi đầu tháng, chi hội phụ nữ trong trường thường phát cho các nam giáo viên có gia đình tiêu chuẩn bao cao su tránh thai. Cô giáo viên phụ trách là một cô giáo chưa chồng. Cô ngượng nghịu dúi vào tay mỗi người một bọc 10 cái. Thường thì chúng tôi vội bỏ vào túi. Riêng Nguyễn Tuân nâng cặp kính cận, nhìn chăm chú những chiếc bao được gói vuông vức dính liền với nhau, rồi mới cẩn thận bỏ vào cặp. Có lẽ anh vẫn còn ngạc nhiên vì chúng không mang hình dáng những đồng tiền vàng chăng?

11/2005

[Can Tho]

BÓI
TG: Song Thao

Bói là một món trong các món nghía vào tương lai. Tương lai là một khoảng trống mù mịt mà ai cũng muốn biết, nhất là những người mà tương lai còn đầy ắp trước mặt.

Nếu chúng ta yêu nhau
Năm mình 20 tuổi
Tình yêu xanh có chín suốt một đời?
(Trần Mộng Tú)

Tình yêu xanh hình như là thứ mà người ta tò mò nhiều nhất. Chẳng thế mà các cô cứ xếp hàng nườm nượp nộp tiền cho mấy ông bà thầy chuyên nói mò. Sau nửa thế kỷ “cách mạng”, Hà Nội ngày nay vẫn nhang khói mịt mù. Trên báo điện tử Người Việt Trẻ, nữ nhân Nguyên Lê kể lại chuyện đi xem bói nơi nhà cô H. “Đến lượt tôi thì cô phán cũng khá sung sướng nhưng không biết đúng sai bao nhiêu… Gần đây nhất, tôi quay trở lại nhà cô H. Trong khi đang chờ cô xem bói cho mình lần thứ hai, mấy bác hàng xóm kéo chúng tôi lại “không hiểu sao các em cứ xem, chứ mấy chị ở đây biết hết nên chẳng bao giờ xem cả”… Cô H. năm nay cũng gần khoảng 60 tuổi nhưng trông vẫn còn khá trẻ, vẫn bói bài tây cô lại phán cho tôi chuyện chồng con trong tương lai theo kiểu sung sướng như lần trước nhưng lại thêm chút khổ sở kiểu đen đủi cần phải hóa vàng, đội bát hương. Hai lần phán lệch nhau khoảng 70%. Vậy mà mỗi ngày có đến chục người tìm đến cô để xin cô phán cho vài câu. Mỗi lần đến là đặt lễ khoảng 20 ngàn đồng một người để nghe cô nói dăm ba câu về số phận ‘trời ơi’ ”.

Chẳng ai dại gì mà tin thầy bói trăm phần trăm. Thường thì mỗi lần phán, các thầy ngả bên này một chút, ngả bên kia một chút, cứ lơ tơ mơ muốn hiểu sao cũng được. Tới lần thứ hai để check lại như cô ký giả Nguyên Lê là một thứ khôn khéo rất tốn tiền. Vậy mà tôi, khi đã quá tuổi “nhi bất hoặc” rồi mà vẫn cứ…tốn tiền.

Phải nói ngay là tôi chê các anh thầy bói một cách triệt để. Mấy anh nói dựa này còn khuya mới ăn được tiền của tôi! Thập niên 60, thầy bói Diễn nổi tiếng như cồn, thân chủ phải lấy hẹn mới được diện kiến dung nhan thầy. Anh bạn tôi, người lực lưỡng, chẳng tin Chúa, chẳng thờ Phật, chỉ tin thầy bói, lấy được cái hẹn, rủ tôi đi cùng cho vui, muốn coi thì xáp vào, không thì thôi. Tôi đi theo anh bạn vì tò mò. Ông thày vận bộ bà ba lụa trắng tung tiền xủ quẻ. Tôi ngó lơ đãng chẳng hiểu tên bạn rất tự hào về bắp thịt cuồn cuộn của mình sao lại có thể ngồi thành kính để nghe một ông già phán về những điều không có gì kiểm chứng được như thế. Xong việc mình, anh bạn hất đầu hỏi tôi. Tôi trả lời bằng cái lắc đầu. Anh bạn cũng lắc đầu kèm theo cái chép miệng như tiếc rẻ cho tôi đã bỏ lỡ dịp may. Vứt tiền lên đĩa của thầy bói là không có tôi! Phải cả hai chục năm sau, lúc đã quá sốt ruột về hồ sơ xuất ngoại nộp đã lâu, tôi đã không cưỡng lại được lời dụ dỗ của bạn bè để nộp tiền cho thầy bói hy vọng hé mở được chút ánh sáng cho một chỗ trên máy bay. Cô thầy bói khoảng trên ba chục, đạo Công Giáo, chuyên trị bài tây. Trên bàn “làm việc” của cô có bức hình một ông thánh khổ nhỏ. Cô xóc bộ bài, đưa tôi rút rồi bày những quân bài lên bàn. Cô phán: anh đang sốt ruột về chuyện hồ sơ xuất ngoại phải không? Cũng dễ. Thời điểm đó ai đi xem bói cũng chỉ hỏi chuyện đi đứng. Tôi gật đầu. Cô phán tiếp, chắc nịch: tới ngày 14 tháng 5 anh sẽ nhận được giấy đăng ký chuyến bay! Tôi lúng túng trước vẻ tự tin của cô thầy bói, chẳng biết phản ứng ra sao, len lén ra về. Về tới nhà, xem lịch mới biết ngày 14 tháng 5 là ngày Chủ nhật. Ai làm việc ngày này mà giấy với tờ. Lại nữa, những thông báo xuất cảnh thường được gửi qua đường bưu điện. Ai đưa thư vào ngày Chủ Nhật! Con mẹ này nói xạo! Tôi muốn văng tục vì những đồng bạc trong thời buổi khó khăn đã ra đi một cách tào lao! Qua cơn giận, tôi muốn check lại, vì không muốn thất vọng bẽ bàng. Tôi bảo vợ tôi đi coi thử lại. Vợ tôi đến một mình như tôi lần trước. Cô thầy bói không biết liên hệ giữa hai chúng tôi. Cũng nhìn những con bài mà vợ tôi rút ra, cô vẫn phán chắc nịch ngày nhận được giấy đăng ký chuyến bay. Vẫn cái ngày Chủ Nhật đó. Vợ tôi gặng hỏi, cô điềm tĩnh: bài lên như vậy, tôi đâu biết được! Rồi cái ngày…định mệnh cũng tới. Suốt ngày chẳng có động tĩnh gì. Buổi chiều tối, chúng tôi mở cửa hàng cà phê như thường ngày. Một ông khách mặc chiếc áo sơ mi trắng bỏ ra ngoài chiếc quần màu rêu kêu một ly cà phê đen. Khi tôi mang cà phê ra, ông giữ tôi lại. Có phải anh nộp đơn xin xuất cảnh không? Tôi định chối như thói quen của mọi người toan tính ra đi trong thời gian đó nhưng chợt nhớ tới cái hẹn của cô thày bói. Tôi nhận. Anh có giấy đăng ký chuyến bay rồi. Ông khách nghiêng người móc trong túi ra cái bao thơ màu vàng xỉn. Tôi chụp lấy mà đầu óc trống rỗng. Như đang ở trong mơ. Lơ mơ như vậy nhưng tôi cũng không quên tạ ơn ông khách bằng một bao thư dầy. Ông khách quen của quán cà phê là cán bộ biết địa chỉ của tôi nên đã phỗng tay trên số tiền hậu tạ của ông phát thư!

Cô thầy bói đó là cô T. ở Gia Định. Các ông bạn chân trong chân ngoài của tôi lấy làm phấn khởi khi được tôi rỉ tai sự tình bói toán. Các ông nhất định đòi tôi dẫn đi cho bằng được. Khi tôi trở lại nhà cô, người nhà cho hay là hồi này “động” rồi nên cô không dám coi ở nhà nữa. Tôi đánh liều mời cô tới nhà tôi để coi cho một số người. Các ông bạn tôi đến theo giờ sắp xếp của tôi để tránh những cặp mắt soi mói của hàng xóm và công an khu vực. Tuần tự từng người cứ như đi khám bác sĩ! Ông nào cũng hỉ hả. Một ông bạn già, căn cơ rất mực, cả đời chưa bao giờ mất tiền vớ vẩn, sau khi xem đã suýt soa: giống như ma xó trong nhà mình vậy, chuyện nhà mình cô ấy cứ vanh vách nói ra hết!

Bói toán là một nghề dễ sống và dễ làm. Chị Huệ đẹp, sang trọng, ăn nói duyên dáng, học tới Cử nhân Sinh hóa! Vậy mà không chịu đi làm thầy chỉ thích làm…thầy bói. Nói quả đáng tội, chị cũng đã từng mang bằng cấp đi làm đấy chứ, nhưng cái nhan sắc trời cho của chị đã phá chị. Khi thì bị Giám đốc ve vãn, khi thì bị đồng nghiệp ganh tị, khi thì bị vợ Giám đốc ghen bóng ghen gió làm ầm ĩ cả cơ quan, chị ghét không thèm đi làm nữa. Một buổi chiều rỗi rãi, chị ra Lăng Ông Bà Chiểu xin xâm, thấy một thầy bói vỉa hè chào mời, chị chìa tay ra. Thày nói bá láp chẳng trúng đâu vào đâu cả nhưng chị không thấy tiếc hai chục ngàn đồng bỏ ra vì trong lòng cảm thấy thư thái, vui vẻ. Chị bèn ngộ ra. Khi người ta đang tuyệt vọng hoặc mất phương hướng trong cuộc sống họ thường trông mong có một ai đó khuyến khích, gieo cho họ niềm hy vọng. Thế là đủ. Chị thấy kiếm ăn coi bộ không khó. Chị bèn đi mua một lô sách nghiên cứu tướng mạo, chỉ tay, bói bài về học thuộc lòng. Mười ngày sau, chị thực tập nghề với mấy bà trong xóm. Ai cũng khen chị đoán đúng. Họ là những nhà quảng cáo không công đắc lực cho chị. Khách tới coi nườm nượp. Chị trở thành thầy bói cái một! Chỉ hành nghề từ 4 tới 7 giờ chiều, chị coi được cho 12 người, thu 120 ngàn đồng. Mỗi tháng làm việc chơi có 26 ngày, chị ẵm gọn 4 triệu đồng. Nếu cứ đi làm thì nằm mơ chị cũng chẳng dám nghĩ tới số tiền lớn lao này. Một thầy nhà ở đường Nguyễn Trãi, Sài gòn, in danh thiếp Giáo sư đàng hoàng, tính 200 ngàn một quẻ chỉ phán đúng có năm câu. Mỗi ngày thầy chỉ cần 3 người khách là tháng có 18 triệu ngon ơ! Báo Tiếp Thị & Gia Đình cho biết là có một bà thầy ở chợ Phú Nhuận bị mù mà xem chỉ tay rất giỏi! Trong nhiều năm qua bà cứ sáng hành nghề ở chợ Phú Nhuận, chiều về chợ An Đông, giá mỗi quẻ là 80 ngàn đồng. Bà đã xây được hai nhà lầu mấy tầng cho thuê, mỗi tuần vẫn đều đều đến ngân hàng gửi tiền…dư!

Đưa chân đưa tay, xin xâm, bói bài… Xưa rồi! Thời đại khoa học này, cái computer để làm chi nhỉ? Vậy là các cô các cậu thi nhau xem bói…trên không!

Nào nói mau cho ta hay
Năm sinh tháng đẻ với ngày thật to
Để ta phán xét giùm cho
Tương lai quá khứ hiện giờ ra sao!

Thơ này là thơ mời chào bói trên internet. Bạn cứ vào một trong những chatroom chuyên về bói toán là tình duyên gia đạo được giải rõ như ban ngày. Rõ nhưng đúng hay sai tùy người. Không đúng có quyền cự nự. Một nickname tên Taythi…théc méc. Em có hai người bạn có ngày giờ sinh khác nhau, số phận khác nhau mà khi xem số, các thầy đoán toàn một kiểu?  Thầy không chút nao núng. Ngàn xưa đến nay nhân loại chỉ có ngần ấy lá số, bởi thế không ai coi số cho mình tốt bằng mình tự coi cho mình! Nhấn vào trang “tuvilyso” còn đau đầu hơn nữa : “Nhìn theo toán học, cuộc đời như một hàm số có n biến số trong khi tử vi chỉ có năm biến số mà thôi (can năm sinh, chi năm sinh, tháng sinh, ngày sinh và giờ sinh). Điểm lý thú là năm biến số này vẫn cho ta một hình ảnh cụ thể về con người, giống nhau mọi mặt mà có thể khác nhau rất xa, một trời một vực!”

Bói hay là nói dựa? Thì cũng xêm xêm nhau tất cả. Miễn là kiếm được tiền. Kiếm tiền thần sầu là bà cụ Trần thị Diều, sinh năm Tân Tỵ, 64 tuổi. Bà moi được tiền của…Tây! Nơi hành nghề của bà là cầu ngói Thanh Toàn thuộc huyện Hương Thủy, Thừa Thiên-Huế. Cầu Thanh Toàn và cầu chùa Hội An là hai chiếc cầu cổ độc đáo nhất tại Việt Nam, kiến trúc thượng gia hạ kiều (trên là nhà dưới là cầu). Cầu Thanh Toàn rất đẹp nằm trên sông Như Ý thơ mộng, được giới thiệu với du khách trong Festival Huế 2002 với tour du lịch “Chợ Quê Ngày Hội”. Bà Diều ăn theo chiếc cầu từ đó. Bởi vì khách du lịch vượt 6 cây số từ Huế về đây, sau khi ngắm một chiếc cầu ngói đơn độc nhuốm màu thời gian là chấm hết! Thời giờ rảnh rỗi, họ chìa tay cho bà Diều, nhận được vài câu đoán tình duyên số mạng bằng tiếng Anh của bà già 64 tuổi để mua vui. Tiếng Anh của bà Diều cũng vui lắm. Đó là sở học bà thâu thập được trong thời gian đi nấu ăn, giặt ủi quần áo trong sở Mỹ tại Phú Bài! Bà cho biết : “Đa số dân du lịch Tây thường thích xem chỉ tay và đặc biệt rất thích đoán chuyện tình duyên. Chúng ta thử theo bà Diều hành nghề với cô Mary, người Anh. Hello, good afternoon! Cô gái tóc vàng có vẻ ngạc nhiên, dừng lại. Bà Diều tiếp tục…khuyến mãi bằng thứ tiếng Anh giặt ủi Phú Bài. Cô gái trẻ ngồi xuống bên bà, lấy khăn lau tay cẩn thận và chìa tay ra cho bà xem. Bà Diều vi vút là cô rất xinh, bàn tay đầy đặn, tương lai sẽ giầu có. Đổi qua tiết mục tình duyên, bà ca tiếp: cô sẽ có hai đời chồng, có 3 con, một trai hai gái. Có đúng không? Trời còn không biết huống chi Mary! Cô nhún vai: “Bà ta nói rằng hiện nay tôi đã có người yêu, điều ấy thì đúng, nhưng người đó sẽ không phải là chồng của tôi sau này!” Chỉ biết có một điều hiển nhiên là Mary phải mở ví chi ra 2 ngàn đồng. Để mua một niềm vui!

Ông người Ý Piero Lorenzoni cũng vui. Ông xem tướng…gò bồng đảo! Khuôn ngực của người phụ nữ thể hiện tích cách của nàng, cũng giống như chòm sao chiếu mệnh. Ông ngôn như vậy. Và ông đoán tướng…sao như sau. Phụ nữ có bộ ngực tròn và lớn giống như trái dưa: cô nàng mê ăn uống, thích được chiều chuộng và ngưỡng mộ nhưng lại không có nhiều hứng thú với sex! Phụ nữ với cặp đào tiên hình trái chanh, chắc và nhô cao: đầy năng lượng, có một cuộc sống cân bằng không sóng gió. Loại trái thơm hình bàu dục: thông minh, có sự nghiệp ổn định nhưng vẫn lãng mạn tuy khá chung thủy! Hình trái bưởi săn và chắc: trông khêu gợi nhưng thực tế lại e lệ và giản dị, biết chiều chồng nhưng thích sự âu yếm hơn là tình dục! Hình trái cam: tự tin và có chí hướng, ít hứng thú với sex, thích chuyện trò hơn! Nhỏ như trái dâu: hài hước và thú vị, thông minh và thích…phiếm, là người tình tuyệt vời trong đời sống hàng ngày, có hứng thú vừa phải với tình dục! Hình trái lê: đam mê tình yêu, rất sùng đạo nhưng cũng có thể ngoại tình lúc nào không biết! Đúng hay sai? Ai có thể kiểm chứng được xin cứ tự nhiên.

Tôi thích chữ nghĩa hơn. Nhưng bạn nên coi chừng với chữ víết của bạn. Chỉ cần nhìn vào chữ viết, các ông thầy tướng chữ cũng bói ra được khối chuyện. Bạn viết chữ U và V tròn ở đáy? Bạn nhạy cảm và có tâm hồn thi ca! Bạn gạch ngang chữ T ở giữa hay trên đỉnh? Gạch ngang càng thấp bạn càng ít tham vọng! Bạn ngoắc tròn chữ C ở trên đầu? Bạn rất kiêu ngạo! Chữ A và O của bạn khép kín? Bạn đang che dấu một điều gì đó! Chữ của bạn xiêu vẹo mọi hướng? Hãy cẩn thận : 80% những người phạm tội có chữ viết kiểu này! Chữ viết của bạn nhọn và góc cạnh? Hãy bình tĩnh, không việc gì phải căng thẳng! Chữ viết của bạn béo và lùn? Nếu chúng lớn nhất ở phần giữa, không mở rộng nhiều ở phần trên hoặc dưới: bạn có tính trẻ con!

Cũng chữ nghĩa, nhưng đây là một lối bói đã đi vào dân gian và trở thành một cái thú tao nhã: bói Kiều! Trên chuyến tàu thủy đưa đoàn làm phim Cánh Đồng Ma từ Hải Phòng đi Hương Cảng, nhà văn Nguyễn Tuân đã ghi lại một hoạt cảnh:

“Những tiếng ngáy đã nhiều và bấy nhiêu âm thanh khò khò tổng cộng lại, tưởng có khi át được tiếng động cơ tàu Kinh Châu. Tôi vẫn trằn trọc, thấy lạnh vai nhiều nhất và cựa mình luôn. Tôi muốn đánh lừa thời khắc, đem cuốn Truyện Kiều ra ngâm : “…vốn người Việt Đông; Giang hồ quen thú vẫy vùng...”
Bỗng mấy người trong bọn nhao nhao hỏi :
- Có Kiều đấy à! Cho mượn tị.
- Làm gì? Bói phải không?
- Chứ sao nữa.
Tôi lãnh đạm đưa cuốn Kiều, giận họ đã làm mình cụt hứng ngâm nga. Dăm bảy người trong hội tài tử giang hồ vừa thiếu nữ vừa đàn ông đứng tuổi, xúm nhau chung quanh cuốn Kiều, bên chiếc ghế bố. Họ nhắm mắt, tín ngưỡng và kính cẩn mở cuốn truyện xưa, sau mấy câu lầm rầm trong miệng. Họ khấn linh hồn hết thảy nhân vật trong truyện với sự thành kính của một bà cụ già có chân trong hội chùa, thắp hương trước Phật đài vào ngày sóc vọng. Những người này, chưa biết mặc kệ ngày mai. Họ còn tin ở những ngày sẽ tới và đặt tâm tình vào nhiều vật nhỏ nhen quá. Tôi thấy cõi lòng mênh mông hiu quạnh và trên cái ồn ào của những hành động tầm thường, tôi nghĩ đến nỗi lặng lẽ không bờ bến của một linh hồn không được thông cảm với chung quanh”.

Thời còn miệt mài với sách đèn, cứ đến kỳ thi cử, lòng lo lắng cho bước đường tương lai, lũ học sinh sinh viên chúng tôi, cuốn Kiều sẵn trên bàn học, cũng nhắm mắt thành kính lâm râm. Lạy sư Từ Hải, lạy vãi Giác Duyên, lạy tiên Thúy Kiều, xin cho con một quẻ. Quẻ có như được mong ước hay không, hề chi! Mở ra làm lại cho tới khi được câu thơ ưng ý.

Nhang đèn mà có bóng dáng Thúy Kiều lấp lánh trong tâm khảm. Vui hỉ?

08/2005

[Can Tho]

BỔNG
T.G: Song Thao

Mấy ông bạn tôi, khi đã đạt tới cái mức sáu chịch niên trên đời, thường có một niềm hồi hộp khó tả. Liệu có tránh được cái cảnh “xe tang đi trước, xe tiền đi sau” không? Diễn nôm ra là có gia nhập được vào hội quý tộc không? Cái hội ngồi mát ăn bát vàng, cứ phè ra mà mỗi đầu tháng vẫn nhận được một tấm chi phiếu rất tươm tất. Đó là bổng lộc bên đây thì có bên nhà thì không. Với xấp xỉ trên dưới ngàn đô mỗi tháng, các quý tộc người Việt chúng ta có thể, không những sống đầy đủ, mà còn đóng góp rất hậu hĩnh trong việc xây mồ mả tổ tiên khuất núi nơi quê hương. Cha hơn nữa là có những vị lại còn có thể chia đều lịch trình sáu tháng hè bên ni sáu tháng đông bên nớ. Tiền máy bay, tiền ăn uống, tiền cho mấy bồ nhí ăn theo đều nằm gọn lỏn được trong cái chi phiếu từ trên trời rớt xuống hàng tháng đó. Sáu tháng thôi! Nếu mải du dương quên đường về mà vân du quá sáu tháng thì…hốc hác. Nhà nước “bảo hộ” sẽ cúp cái rụp, tan tành xí quách hết!

Muốn có được ngôi vị… thiên tử như vậy, phải bắt được cái anh 65 năm sống trên đời, thiếu một ngày cũng bị nhà nước làm ngơ. Đó là nói về xứ Canada. Xứ Mỹ thì vất vả hơn. Họ đang tiến dần tới cái mức 67 xuân xanh mới được sờ vào đồng tiền nhà nước. Điều này làm cho các ông bạn tôi phải đổ thêm chút mồ hôi. Bởi vì đã có truyền thống từ lâu là Mỹ làm sao, ta sẽ “nhất trí” chẳng sớm thì muộn Canada của tôi cũng sẽ vác cờ chạy theo!

Vậy thì làm răng mà tồn tại được tới cái ngày huy hoàng đó đây? Hồi hộp chứ! Tương lai là một thứ chẳng dễ dàng nghía vào mà biết được. Để giúp đỡ các ông bạn tôi, các nhà nghiên cứu thuộc Trung Tâm Y Tế Cựu Chiến Binh San Francisco vừa công bố một tài liệu quý hóa. Đó là một bài trắc nghiệm cho những người trên 50 tuổi biết mình có còn tồn tại trong 4 năm sắp tới không. Nghĩa là nếu năm nay bạn chẵn chòi 61 tuổi, bạn có quyền thấy có bao nhiêu phần trăm hy vọng là mình sẽ được sờ tới cái cheque mà chúng ta thường gọi nôm na là tiền già. Đây là một bài trắc nghiệm rất khoa học và chính xác. Độ chính xác lên tới 81% chứ không phải ít!

Để có được 12 câu trắc nghiệm quý hóa này, trưởng nhóm nghiên cứu Sei J. Lee và các cộng sự viên đã phải làm một cuộc điều tra 11.701 người trên 50 tuổi trong 4 năm, từ 1988 đến 2002. Họ thu thập những dữ kiện về giới tính, tuổi tác, bệnh tật và cách tự lập trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như có thể tự tắm rửa, trang điểm, đi đứng và ngay cả việc có cúi xuống lượm được đồng xu đánh rớt không! Tới ngày 31 tháng 12 năm 2002, ngày cuối của 4 năm nghiên cứu, họ mới lập danh sách xem ai còn ai mất.

Đây là 12 câu hỏi. Bạn đã sẵn sàng giấy bút chưa? Điều cần thiết là bạn hãy thành thật trả lời, đừng tránh né, đừng ham điểm cao vì điểm càng cao càng dễ…hui nhị tì!

Câu 1: Tuổi: 60-64 (1 điểm); 65-69 (2 điểm); 70-74 (3 điểm); 75-79 (4 điểm); 80-84 (5 điểm); trên 85 (6 điểm).
Câu 2: Giới tính: Nam (2 điểm).
Câu 3: Chỉ số khối cơ thể BMI: dưới 25 (1 điểm). Muốn tính chỉ số này dễ ợt! Bạn lấy trọng lượng của bạn (tính bằng kí) chia cho bình phương chiều cao (tính bằng mét). Nếu bạn có máu lười giống tôi thì vào internet, search: Body Mass Index. Màn ảnh sẽ cho một đống website, bạn chỉ cần đánh dữ kiện của bạn vào là được…hầu hạ, chỉ số BMI của bạn hiện lên liền. Khỏe ru!
Câu 4: Nếu bạn có bệnh tiểu đường: 2 điểm.
Câu 5: Bệnh ung thư (không kể ung thư da loại nhẹ): 2 điểm.
Câu 6: Bệnh phổi mạn tính gây hạn chế hoạt động hoặc cần thở bằng máy tại nhà: 2 điểm.
Câu 7: Bệnh tim: 2 điểm.
Câu 8: Có hút thuốc lá trong tuần vừa qua: 2 điểm.
Câu 9: Khó tự tắm rửa vì có vấn đề về sức khỏe hoặc trí nhớ: 2 điểm.
Câu 10: Khó quản trị tiền bạc, thanh toán hóa đơn, theo dõi chi tiêu vì có vấn đề về sức khỏe hoặc trí nhớ: 2 điểm.
Câu 11: Khó đi bộ được vài block nhà vì có vấn đề về sức khỏe: 2 điểm.
Câu 12: Khó đẩy hoặc kéo được những vật lớn như ghế sa-lông: 1 điểm.

Sau đây là kết quả cuộc…xổ số vận mạng:
Từ 0 đến 5 điểm: bạn chỉ có 4% nguy cơ sẽ đi tàu suốt trong vòng 4 năm tới.
Từ 6 đến 9 điểm: 15% nguy cơ
Từ 10 đến 13 điểm: 42% nguy cơ.
Từ 14 điểm trở lên: 64% nguy cơ.

Bạn có hy vọng có được cái ngày…huy hoàng tiền tìm tới mình đó chăng? Sao không? Dù ở trong trường hợp bao nhiêu phần trăm đi nữa thì nếu bạn biết tu thân, nghĩa là ăn uống điều độ, không thuốc không rượu, thể dục thể thao đều đều và nhất là đừng ham hố quá thì…xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều là cái chắc! Cứ mỗi năm than thân trách phận là không biết có qua được mùa đông này không như ông bạn Luân Hoán của tôi mà cũng đã…tới đích rồi đó! Sức khỏe làng nhàng, ăn uống tùy hứng, thuốc thang cũng tùy hứng, từng có thâm niên cưỡi xe còi hụ chạy như bay vào nhà thương, một lực sĩ hạng ruồi như vậy về tới mức ăn thua, mừng lá cái cẳng!

Để biểu tỏ lòng mừng vui đó, ông bạn tôi làm chuyện lớn: viết hồi ký! Cuốn sách dày tới gần bốn trăm trang mang tên “Quá Khứ Trước Mặt” được ông bạn tôi gọi là “hồi ký rời” là tấm lòng của người thơ với những thành phố đã cưu mang mình trong suốt 65 năm bể dâu. Cuốn sách được hoàn thành vào đúng ngày sinh nhật năm…tiền già và sẽ ra mắt bạn đọc vào đầu tháng 5 sắp tới.

Trong lời kể lể nơi đầu sách, nhà thơ của chúng ta đã nêu ra mục đích khi…ôn cố tri tân như sau:

“Một là, để trắc nghiệm trí nhớ của mình, khi số tuổi đời đã đủ xếp vào loại già. Đây cũng là một phương pháp tập thể dục trí não tốt, chắc chắn mang lại nhiều kết quả khả quan.
Hai là, làm một món quà kỷ niệm ngày chính phủ quốc gia Canada gởi lần đầu tiên khoản tiền nuôi suốt những năm tháng sống còn lại, cho một người đã sống trên đất nước họ 20 năm và đã mang quốc tịch, làm công dân của quốc gia họ 17 năm .
Ba là, một cách tiêu thì giờ được nhận thêm của cuộc sống một cách không lãng xẹt.
Bốn là, đánh dấu cụ thể sự hiện diện của mình trong cuộc đời, để kiếp sau trở lại, tìm đến, sống tiếp, làm tiếp những gì mình chưa thực hiện được”.

Cứ đúng chỉ số là xe tiền đậu trước nhà. Chuyện đó là đương nhiên. Nhưng có những ông bà bạn tôi, tuổi đời đã đủ lục thập ngũ mà bổng lộc vẫn mù mịt phương xa. Tại sao vậy? Tại vì họ lanh quá! Những ngày thuyền vừa cặp bến trên đảo, chưa hết say sóng, các thuyền nhân này hướng đến tương lai liền. Họ khai sụt tuổi để mai đây, khi được đi định cư ở nước thứ ba, họ sẽ trẻ lại, có nhiều thời gian làm ăn kiếm tiền nuôi gia đình. Ừ thì đời đổi thay, tay trắng làm lại giữa lúc tuổi đã ngả sang bóng chiều, ăn gian nhẹ nhàng chút đỉnh cũng chẳng sao. Ngày nay, tuổi cũng bằng người ta, mà người ta nằm khểnh ra hưởng nhàn, mình vẫn cứ ôm râu đi cầy! Xác thân thì lục thập ngũ mà giấy tờ mới lục thập chẵn chòi. Nhiều ông bạn tôi tính kỹ hơn đã chơi ngay một cú ngoạn mục tự mình làm trẻ đi tới cả một thập niên! Biết đến bao giờ mới sờ được vào miếng bổng lộc thơm như múi mít!

Gian có…chính nghĩa như vậy cũng được đi. Nhiều ông bà đã sờ được đồng tiền…nhân nghĩa lại muốn nhân đồng tiền lên nhiều hơn. Họ làm…động tác giả: ly dị! Vợ chồng ăn ở với nhau bao nhiêu năm rồi, mặn nồng với nhau qua những ngày chiến tranh khốn khó, dắt díu nhau qua tới bên đây làm lại cuộc đời, chẳng xung khắc, chẳng lấn cấn tình cảm, tuổi đã cận kề lòng đất, ai mà bỗng chốc mang nhau ra tòa kể tội nhau để được chia lìa. Họa có điên! Mà họ điên thiệt: điên vì tiền! Chẳng là tiền bổng lộc hai vợ chồng cộng lại chẳng bằng được hai lần tiền cho mỗi người độc thân. Vậy thì tội gì không làm giấy ly dị nhau, ông sống với gia đình một đứa con, bà sống với gia đình một đứa con khác, chẳng mất gì mà tiền thêm thấy rõ. Lợi nào hơn? Lợi thì có lợi, lợi thấy rõ ngay trước mắt, nhưng lâu ngày chày tháng, có khi ly dị giả mà thành ly dị thiệt. Đồng tiền nào đổi được những giọt nước mắt ngậm ngùi!

Nghèo nhân nghèo nghĩa thì lo
Nghèo tiền nghèo bạc chả cho là nghèo

Nhân với nghĩa làm gì còn đất sống khi mắt đã mờ đi vì những tờ giấy xanh xanh!

Nhân với nghĩa còn bị thêm một cú chới với nữa khi có những anh chị già chơi một chiêu khác ngoạn mục hơn. Chiêu này là chiêu…xuyên lưỡng quốc. Lưỡng quốc đây là hai nước lớn: Hoa Kỳ và Canada. Họ có con định cư cả trên hai quốc gia. Với chiêu con cái bảo lãnh, họ có quốc tịch ở cả hai bên. Là công dân của cả hai nước mà cả hai nước đều có chế độ đãi ngộ người già, họ thấy thiệt thòi khi không hưởng được bổng lộc của cả hai bên. Của trên trời rơi xuống thì giơ hai tay ra mà đón nhận ở cả hai bên, thế mới là người khôn! Loại gian này là…gian hùng. Phải có trình độ mới gian được. Vậy nên những quan…tham này thường là những người có học, có địa vị ăn trên ngồi trốc khi đất nước chưa khốn khó. Chân dung họ bỗng biến dạng: một thân mà hai đầu! Một thân già, một cái miệng ăn nhưng họ có hai cái đầu. Một đầu đớp bên Mỹ, một đầu đớp bên Canada! Tự nhiên tháng tháng có hai cái cheque rủ nhau tới nhà. Sướng cách chi! Gian…quốc tế loại này thì chẳng bao giờ ngoan được cả. Đi đêm còn có ngày gặp ma huống chi đi đêm giữa ban ngày. Thời buổi computer, chỉ một cái nhấn lên chú chuột điện tử thì chuột lộ nguyên hình chuột ngay: gian tham nào mà chẳng bị phơi ra ánh sáng. Sau đó là một màn hốc hác vì phải hoàn trả cả vốn lẫn lời. Ăn vào rồi biết sao móc ra?

Tháng tháng tiền cứ chạy tới thùng thư, nhưng nó còn chạy đến với mình được bao lâu? Đó là mối lo tâm phúc. Một ngày âm u nào đó bỗng trời bắt chơi cái trò mặc sơ mi gỗ đủ sáu tấm thì còn chi là bổng lộc! Vậy thì “tôi” sẽ còn nhúc nhích ngón tay cầm tiền được bao lâu nữa? Chỉ có trời mới trả lời được câu hỏi thiết thân này. Còn hỏi tôi, tôi chỉ có nước nói quanh!

Nếu bạn là dân Canada thì, theo một phúc trình của Organisation for Economic Cooperation and Development, tuổi thọ trung bình của bạn là 79,9 tuổi. Tuổi thọ này càng ngày càng tăng: năm 1960 là 71,3 tuổi, năm 2000 là 79,3 tuổi và năm 2002 là 79,7 tuổi. Nghĩa là bạn có cơ may ẵm được tiền già xấp xỉ 15 năm. Nếu bạn là dân Mỹ thì cơ may của bạn hụt đi một chút vì tuổi thọ trung bình của dân Mỹ chỉ có 77,2 tuổi thôi!

Lại nói quanh thêm một chút. Chúng ta thử nhìn vào những cáo phó của dân Việt mình trên các báo Việt Ngữ xuất bản ở Canada thì thấy, ngoài những người chết trẻ, những nhân vật ở độ tuổi cầm tiền bổng lộc chỉ chịu buông bổng lộc vào độ tuổi từ 75 đến 90. Nghĩa là tha thiết với bổng lộc được khoảng từ 10 đến 25 năm!

Loại super là cụ hàng xóm với tôi ngày trước ở khu Côte Des Neiges, cụ bà Bùi Thị Phượng, năm nay đã 103 tuổi mà vẫn còn khỏe mạnh, hàng tuần vẫn lui tới với các cụ của hội tuổi vàng S.A.I.M., vẫn ngồi đánh tứ sắc hết buổi, lưng vẫn thẳng, nhìn quân bài vẫn rõ ràng, chẳng đánh lộn cây nào, vẫn sáng suốt thu và đếm tiền không sai một xu! Bổng lộc chẳng tìm được cái cửa ngõ nào mà không đến với cụ ít ra cũng còn nhiều năm nữa. Nếu cụ thiệt tình…gân, chơi ngay cái kỷ lục Guinness người sống lâu nhất thế giới trong tương lai thì tôi là người đầu tiên chẳng ngạc nhiên một chút xíu nào cả. Anh bổng lộc còn mệt với cụ!

Bạn và tôi có thể làm khó anh bổng lộc như cụ Phượng được chăng? Được quá đi chứ! Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì mọi loài động vật đều sống gấp 5 hoặc 6 lần thời gian phát triển của chúng, vậy mà loài người chúng ta lại chỉ sống được có khoảng từ 3 đến 4 lần thời gian phát triển. Điều này có nghĩa là, trong quá trình tiến hóa và phát triển xã hội, tuổi thọ của chúng ta đã mất đi gần một nửa. Vậy thì chúng ta có cách nào lấy lại được cái phần đã bị tạo hóa ăn gian đó không? Có chứ! Nó nằm trong tay chúng ta chứ đâu! Nếu chúng ta biết cách ăn uống, tập tành, duy trì những thú vui lành mạnh thì chúng ta có thể kéo dài tuổi thọ của chúng ta. Mà chúng ta còn thở thì bổng lộc vẫn còn phải tìm tới với chúng ta. Chẳng chệch đi đâu được!

Vậy thì trong cuộc sống hàng ngày người cao tuổi ăn bao nhiêu là vừa? Trong sách “Vệ Sinh Yếu Quyết”, Hải Thượng Lãn Ông khuyên những người già “nên để trong no một chút đói”. Rành mạch hơn, bác sĩ người Nhật Hinohara, năm nay 92 tuổi, cư ngụ tại Tokyo, khuyên mọi người từ 60 tuổi trở lên chỉ nên ăn no bụng đến 70% thôi. Các nhà khoa học cho rằng, với một khối lượng thức ăn vừa phải như vậy, các tế bào, các mô và các hệ cơ quan chức năng không phải làm việc nhiều nên sẽ không tạo ra nhiều gốc tự do, không gây quá tải cho thân thể.

Ăn đã vậy, uống cũng cần có…kế hoạch. Nên uống đều một lượng nước vừa phải trong ngày. Thế nào là vừa phải? Bởi vì cái thân thể đã trì trệ của người cao tuổi kém nhạy cảm với nước nên không đợi tới khi thấy khát mới uống vì khi có cảm giác khát thì cơ thể đã thiếu hụt 10% lượng nước rồi!

Đời sống tinh thần cũng là một yếu tố quan trọng. Duy trì các sở thích riêng như nghe nhạc, xem phim, đọc sách, gặp gỡ, đàm đạo với bạn bè, tham gia các hội đoàn thích hợp, hát karaoke, nhất là chuyên trị loại tango nhún nhảy rập ràng như “ca sĩ” Trang Châu…đều có thể kéo dài được tuổi thọ của con người.

Tích cực hơn nữa là tập thể dục. Muốn tập gì cũng OK miễn là những động tác tập thích hợp với một cơ thể đã bắt đầu biết…làm nũng! Dân Việt Nam chúng ta thì mặn với tài chi, khí công, suối nguồn tươi trẻ, quần vợt, bóng bàn … Ông bạn Trang Châu của tôi thì tuần năm ngày chơi badminton. Cũng tốt vậy. Đi bộ cũng là một loại vận động tốt. Tới nhà mấy ông bạn tôi, ông nào ông nấy cũng thủ một cái máy đi bộ trong nhà. Một ông bạn tôi là tín đồ ngoan ngoãn của…đạo treadmill. Gặp đâu ông cũng tụng ca cái máy đi bộ này. Ông đã hân hoan và hãnh diện khoe thành tích là mỗi ngày hì hục với máy trong cả tiếng đồng hồ. Đi cho tới khi áo ướt đẫm, vắt ra được cả bát mồ hôi! Gì chứ củ cà rốt…bổng lộc treo trước mặt thì một bát mồ hôi còn là ít. Cứ hùng hục đạp. Hai bát cũng đáng công!

02/2006

[Can Tho]

CẮT
TG: Song Thao .

Một bữa nọ, Thượng Đế nói với Adam:
“Ta có một tin vui và một tin xấu cho con. Con muốn nghe tin nào trước?”

Adam ngước nhìn Thượng Đế và trả lời:
“Xin hãy cho con được biết tin vui trước.”

“Được! Ta cho con hai bộ phận mới, một cái gọi là não. Nó sẽ giúp con tạo ra những thứ mới lạ, giải quyết các vấn đề và có những cuộc trò chuyện thông minh với Eva. Cái thứ hai là bộ phận sinh dục. Nó sẽ mang lại cho con những khoái cảm thể chất, giúp con lưu truyền lại trí tuệ của mình và nhân rộng cuộc sống trên trái đất. Eva sẽ rất hạnh phúc khi con có bộ phận này để giúp nàng sinh con. ”

Adam vui sướng thốt lên :
“Đó là những món quà thật tuyệt vời mà Ngài ban cho con. Còn tin gì xấu sau sự kiện vui mừng này, xin Ngài cho con biết.”

Thượng Đế nhìn Adam với đôi mắt xót xa và nói:
“Con sẽ không thể sử dụng hai món quà này cùng một lúc!”

Nhận được hai món quà quý giá này Adam giữ chúng bằng hai cách khác nhau. Ông giấu bộ não vào sâu trong một chiếc hộp trên đầu và khơi khơi gắn bộ phận sinh dục vào giữa hai chân. Ở trong một vị trí chông chênh như vậy, bộ phận quý giá này đã không biết nép mình kín đáo lại cứ hay nghểnh cổ lên nhìn khắp chung quanh. Cứ vênh váo lên như một khẩu súng ngoài chiến trường, bộ phận này quên chỉ thị của Thượng Đế là “Eva sẽ rất hạnh phúc khi con có bộ phận này để giúp nàng sinh con” mà hào phóng ban…hạnh phúc cho khắp bàn dân thiên hạ. Đó là chuyện về sau này của con cháu ông Adam, còn vào thời kỳ của chính Adam thì ông chẳng còn cách nào khác hơn là chỉ có mỗi bà Eva để…mưa móc.

Chính lòng…bác ái của con cháu ông Adam đã gây chiến tranh trên khắp quả địa cầu này! Nguyên do là tại…Thượng Đế. Ngài đã ban cho ông Adam và dòng dõi của ông một khẩu súng thần! Cứ tha hồ tác xạ mà đạn vẫn cứ còn.

bao năm đeo lủng lẳng
một khẩu colt 45
khóa an toàn mở sẵn
viên đạn vẫn trong lòng…
(Luân Hoán)

Dư đạn, súng cứ ngông nghênh đi tác chiến trên khắp các vùng chiến thuật, chẳng màng tới lãnh thổ nhà. Vậy là có chuyện. Chuyện lớn chứ không phải chơi. Đó là chuyện chia lìa tức tưởi. Chuyện biệt ly này xảy ra trên khắp thế giới và Việt Nam chúng ta cũng là một bãi chiến trường lớn. Dư luận ở Việt Nam vừa hoảng hốt ghi nhận những “trận đánh” sau xảy ra ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Tháng 7 năm 2005, ông C., 55 tuổi, bị chị T. dùng lưỡi hái cắt lúa phăng ngay cái hoang đàng hư đốn. Ngày 25/8/2005, ông N.H.T. ở Tân Biên, Tây Ninh bị vợ cắt phăng súng khi đang ngủ. Tối 14/9 ông Nguyễn văn Đ. ở Đức Hòa cũng bị vợ phong tước hoạn quan. Ngày 5/10 ông Nguyễn K. ở quận 2, Sài gòn, bị lưỡi dao lam của vợ sớt đẹp cục thịt dư. Rồi anh M., cư ngụ tại ấp Xóm Lớn, xã Lý Văn Lâm, tỉnh Cà Mau bị vợ thiến trong khi anh đang say mèm, máu chảy ra lênh láng cả nhà mà không ai biết!

Đó là tình hình chiến sự mới nhất tại Việt Nam. Bản tin chiến sự đau buồn này chỉ là tiếp nối tình hình sôi động trên khắp thế giới mà vụ anh John Wayne Bobbitt xảy ra vào ngày 23 tháng 6 năm 1993 tại Virginia, Mỹ, là cao điểm. Cũng cần nhắc lại vụ cắt nổi danh này để cùng nhau…học tập. Trong cái ngày “lịch sử” đó, bà vợ Lorena Bobbitt để cho chồng thỏa mãn sau khi anh đi uống rượu về, và sau khi chồng ngủ say, bà mới vào bếp lấy con dao bén nhất ra thi hành…án quyết! Cắt xong, bà cho cái của nợ vào túi nhựa mang đi vứt vào một bụi cây tại một khu vực của thành phố Manassas, tiểu bang Virginia. Cảnh sát đã phải mất nhiều thời gian kiếm tìm mới thấy được cái túi oan nghiệt đó. Họ liền bỏ ngay vào thùng nước đá mang về bệnh viện để cho các bác sĩ nối lại. Sau đó là màn ly dị như mọi người đều đoán được. Phiên tòa xử vụ án này diễn ra vào tháng 2 năm 1994, theo cuộc thăm dò của tuần báo Newsweek, đã được 60% dân số Hoa Kỳ căng mắt theo dõi! Nhưng câu chuyện của anh Bobbitt lại ồn ào hơn khi anh chơi một màn náo động dư luận sau khi… súng gãy lại lành. Anh chứng tỏ cùng bàn dân thiên hạ là súng của anh vẫn tốt bằng cách đi đóng phim sex! Dĩ nhiên những cuốn phim này bán đắt như tôm tươi vì anh nào cũng muốn rút kinh nghiệm.

Cái thứ đầy gân cốt nhạy cảm khi trồi khi sụt đó khi bị cắt lìa lại có thể…nối vòng tay lớn đánh đông dẹp bắc được như vậy sao? Được chứ! Bác sĩ Dương Quang Vũ thuộc chuyên khoa niệu, bệnh viện Chợ Rẫy, Sài gòn, đã bật mí việc phẫu thuật tế nhị này. Trong trường hợp bị cắt, bệnh nhân phải đến bệnh viện trong vòng 6 tiếng mới có khả năng nối lại và hồi phục được. Thông thường một ca phẫu thuật mất từ 2 tiếng rưỡi đến 3 tiếng rưỡi. Trong thời gian sửa soạn ra tay, các bác sĩ phải… tu sửa khúc đoạn trường này trong môi trường lạnh. Đầu tiên, phẫu thuật gia sẽ khâu nối hai thể hang và thể xốp. Sau đó mới nối các mạch máu. Phải rửa sạch máu trong lòng mạch để tránh tắc mạch sau khi nối. Tiếp theo là sử dụng các dụng cụ vi phẫu thuật nối động mạch và tĩnh mạch lưng của chú nhỏ. Động tác này khá rắc rối vì có khi không tìm được động mạch và tĩnh mạch để nối, các bác sĩ bắt buộc phải bỏ qua giai đoạn này mang tới kết quả thảm sầu là chú nhỏ chỉ có thể là một vật trang trí cho đẹp mắt chứ không sử dụng được trong trường đao trận kiếm! Trong trường hợp phẫu thuật thành công thì chỉ 20 ngày sau vết thương có thể lành. Khi các mạch máu đã được nối và thông trở lại thì mọi hoạt động tâm sinh lý đều có thể coi là bình thường.

Việc có thể phục hồi được những vật thể ý nghĩa nhất của cuộc đời đã phân chia ra hai loại…sát nhân!

Thứ nhất là loại “còn một chút gì”. Cái còn đây là những…mảnh đời đứt đoạn. Cắt nhưng vẫn còn vương vấn chẳng nỡ đành đoạn. Trong 5 trường hợp ra tay của những bà vợ Việt Nam trong năm ngoái, 2005, đã được diễn tả ở trên thì có ba trường hợp các bà vợ vẫn còn…từ tâm! Các bà đã nộp chiến lợi phẩm cho bệnh viện và các bác sĩ đã nối lại thành công.

Thứ hai là loại “cạn tàu ráo máng”. Cắt xong là phi tang phần mềm vừa rời khỏi nguồn gốc một cái rột! Các bà thuộc loại này có rất nhiều sáng kiến. Như bà Kim Trần ở Alaska. Sau khi cắt xong, bà ném cái của nợ vào bồn cầu rồi giật nước cho trôi đi. Cảnh sát đã phải gọi cho Sở Vệ Sinh đến xem xét mọi ngõ ngách trong ống cống để tìm xem nó có toòng teeng ở đâu không. Phúc bảy mươi đời cho nạn nhân, sau hai tiếng đồng hồ lục lạo, họ đã tìm được anh chàng cố thủ ngay dưới cổ bồn cầu hình chữ S.

Bên Đài Loan, bà Hsiu Chan cũng làm y chang bài bản như bà Kim Trần ở Alaska. Cũng mạnh tay dục vào trong bồn cầu, cũng giận dữ giật nước cho trôi đi cái thứ khó nuốt. Báo hại cảnh sát cũng phải mầy mò tìm kiếm. Lần này “chàng” phiêu lưu xa hơn, chạy tuốt ra tận ống cống!

Nàng Antoinette Pasquez, 26 tuổi, bên xứ Côte d’Ivoire, chơi trò…nội trợ! Sau khi dùng dao bén cắt phăng thằng nhỏ của anh chàng chồng hờ lãng mạn 39 tuổi người Pháp từ mẫu quốc sang, nàng bèn bắc chảo chiên cục thịt không mất tiền mua như chiên xúc xích. Sau đó nàng trút ra đĩa làm một màn điểm tâm ngon lành. Khi bị bắt, nàng khai là vì quá thương yêu anh chàng Jean này mà chàng thì cứ mang gươm đi múa loạn xạ trong vườn của người khác nên cắt đi để giữ độc quyền. Cắt xong, báu vật đã nắm trong tay, nàng vẫn còn thương nên cho vào bụng để có được niềm riêng một cách chắc ăn. Nghe dễ thương biết bao!

Cũng thuộc trường phái bếp núc nhưng kỹ càng hơn là bà Kristina Popova, 28 tuổi, người Nga. Chắc là vì bà kiêng mỡ nên sau khi cắt cái…gậy thằng ăn mày của chồng là anh nhân viên hỏa xa Nikolai Ivanovich, 36 tuổi, bà liền cắt thành từng khúc, cho vào nồi hầm với khoai và cà rốt như hầm ragout rồi ngồi ăn ngon lành món ngầu pín!

Tại Houston, Texas, cô Delmy Ruiz lại mở ra một trường phái khác. Cô đã ra tay hành động khi ông chồng Rene Aramando đang say giấc điệp. Cô vứt cái thứ bạc bẽo đó qua cửa sổ cho chú cẩu sơi tái!

Dù vì lý do gì đi nữa thì hành động đành đoạn của các bà vợ có máu hoạn thư nồng độ cao này cũng phải ra tòa trả lời trước pháp luật. Họ bị kết tội gì bây giờ nhỉ? Tội ăn cướp đồ vật của người khác? Hay là tội xâm phạm…tư gia? Tội chiếm đoạt một thứ đã tưởng như là của riêng? Hay là tội ăn cắp…thịt?

Luật gia Huỳnh Minh Vũ cho biết là những bà cắt của quý của chồng bị ghép vào tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác được dự liệu trong điều 104 của Bộ Hình Luật ở Việt Nam. Nguyên văn điều luật này như sau: “Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ thương tật từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm: dùng hung khí gây nguy hiểm; gây cố tật nhẹ cho nạn nhân; người ốm đau hoặc không có khả năng tự vệ; đối với người nuôi dưỡng mình; có tổ chức; có tính chất côn đồ hoặc tái phạm nguy hiểm”.

Như vậy rõ ràng cắt là tội cố ý gây thương tích chứ không phải những cái tội cà chớn mà tôi đã hài ra ở trên. Nhưng có phải chỉ là cố ý gây thương tích thôi chăng? Có mỗi thằng nhỏ làm vốn cho cuộc sống có hương hoa mà chơi luôn một phùa trăm phần trăm như thế e rằng chuyện phải…ầm ĩ hơn nhiều. Đau đớn thay phận đàn ông! Chưa hết. Người vợ chỉ bị ra ba tòa quan lớn nếu ông chồng làm đơn khởi tố theo đúng qui định trong Điều 105 của bộ luật Tố Tụng Hình Sự! Như vậy, nếu sự giận dữ không lớn bằng sự mắc cở không muốn chường mặt ra trước công chúng với vết thương lòng thì huề cả làng. Nếu ông chồng nhất định khiếu tố thì hình phạt và mức án do tòa án tuyên xử tùy theo tính chất của hành vi vi phạm và mức độ thương tích. Ngoài ra còn có những yếu tố giảm khinh: các bà thuộc loại “còn một chút gì” mà lại còn tỏ ra ăn năn hối lỗi, bảo vệ con chim đã rời tổ ấm, đưa chồng đi bệnh viện nối cánh chim giang hồ sẽ có điểm trước tòa. Còn các bà chằng thuộc trường phái “cạn tàu ráo máng” cho tang vật một đi không trở lại thì sẽ bị coi như là tăng trách nhiệm hình sự.

Luật thì như vậy, nhưng với tòa án…nhân dân thì luật nó lung tung lắm. Như trường hợp bà Kim Trần. Không phải bà Kim Trần ở vùng xứ lạnh cóng Alaska nói ở trên đâu mà là bà cũng tên Kim Trần ở Vancouver, Canada cơ. Bà này 38 tuổi, có 6 con với ông chồng tên Phùng Học Vi, 42 tuổi. Ông Vi ham vui có một cô bồ non trẻ đẹp khiến bà vợ nổi máu tam bành lên. Bà cắt lìa gươm thiêng của chồng bằng một con dao làm bếp. Sự việc ra trước tòa án của Tỉnh bang British Columbia, Canada do ông chánh án Patrick Dohm chủ trì. Tòa đã cân nhắc các sự kiện như sau. Thứ nhất, người chồng Phùng Học Vi đã chung sống 18 năm với bà Kim Trần và có 6 đứa con, nay lại léng phéng có nhân tình khiến bà vợ ra tay cắt đứt của quý, tuy đã được nối lại nhưng hoạt động tiểu tiện và truyền giống không còn được như xưa. Thứ hai, người vợ Kim Trần là người lo săn sóc cho 6 đứa trẻ mà nếu bà vào tù thì 6 đứa trẻ này sẽ mất đi tình mẫu tử thiêng liêng, gia đình sẽ tan vỡ để lại hậu quả điêu đứng cho những trẻ nhỏ. Do đó, tòa tuyên án 2 năm tù treo.

Tòa xử xong, tòa án…nhân dân mới cãi cọ. Dựa vào sự kiện bà Kim Trần đã trình bày trong nước mắt trước tòa là bà đã nài nỉ van xin chồng bỏ người tình trở về chung sống với vợ con mà ông vẫn say duyên mới không đoái hoài gì tới gia đình nên bà mới cắt vì quá thương yêu ông, Hội Phụ Nữ Chống Bạo Hành Với Phụ Nữ mà đại diện là bà Fatima Jaffer mới phát biểu: “Thật là bất công khi người chồng đi theo một phụ nữ khác mà bỏ rơi người đàn bà có con cái như vậy!” Phía các ông phản pháo lại. Tiến sĩ Gerry của Hội Bảo Vệ Người Đàn Ông Bị Sách Nhiễu vùng Vancouver mỉa mai: “Thật kinh ngạc khi một người làm hành vi tệ mạt đến thế mà vẫn được quyền sống chung và săn sóc đám trẻ thơ.” Một hội đực rựa khác, Liên Đoàn Các Người Đàn Ông vùng Lower Mainland tại Canada hỏi móc lại: “Chúng ta thử lấy ví dụ người vợ bị cắt mất một vú thì người chồng làm việc đó trong cơn cuồng nộ sẽ bị tòa án xử phạt ra sao?”. Ừ, không trả thù được vào cái chỗ đáng phải cắt mà không thể cắt được thì kiếm chỗ dễ cắt mà cắt chứ sao? Nhưng đã biết tìm tới điểm đáng cắt mà cắt như vậy thì bình tĩnh quá đi chứ, cuồng nộ ở chỗ nào? Trong ví dụ này, các ông đã xử dụng tới cái não, bộ phận mà Thượng Đế đã cấm dùng khi đã dùng tới cái thứ ở miệt dưới. Hóa ra Con Tạo thông minh tiên liệu hết mọi chuyện từ trước rồi. Có thấy vụ cắt cái gò bồng đảo của vợ bao giờ đâu! Cũng rắc rối đấy chứ!

Anh chàng Tarzan mình trần chỉ có độc một cái khố trong rừng xanh tưởng một mình một cõi, thế mà cũng rắc rối. Chàng đã mất cái chỗ để giải thủy. Chẳng ai cắt cả, chỉ là một…chiến công!

Sau trận huyết chiến với chúa tể sơn lâm để dành quyền cai trị khu rừng già, cọp chúa bị hạ gục nhưng Tarzan bị thương nặng: mất một mắt, một cánh tay và…cái đó. Tất cả thú rừng bèn họp lại để quyết định cứu người hùng. Chim ưng tặng Tarzan một con mắt, đười ươi tặng một cánh tay và một chú voi con tặng chàng… cái vòi. Sau cuộc phẫu thuật tại bệnh viện, Tarzan trở lại rừng xanh, báo đen hỏi:

“Chẳng hay người hùng có bằng lòng với một thân thể mới như thế này không?”

Tarzan ngậm ngùi trả lời:
“Mắt chim ưng cho ta rất tốt, ta có thể nhìn được rất xa và rất rõ. Cánh tay của đười ươi cũng rất tốt, dài và khỏe. Chỉ duy có cái vòi của chú voi nhỏ tặng ta thì hơi bất tiện. Suốt ngày nó cứ vặt cỏ rồi nhét vào mông của ta!”

03/2006

[Can Tho]

CỔ
TG: Song Thao

Cuối thập niên 30 của thế kỷ trước, tại ngôi nhà xây trên một nền nhà xưa của học giả Trương Vĩnh Ký ở Saigon, có bà H. M. Ph. , chủ nhà và là người đầu tiên chơi đồ cổ. Một buổi sáng năm 1939, có một thanh niên muốn tới xem đồ cổ ngoạn. Bà Ph. khi đó đã ngoại bát tuần mà còn nhanh nhẹn như một người chỉ độ lục tuần, đang ngồi rửa mặt, nhìn thấy cậu thanh niên còn trẻ nên không sốt sắng lắm. Bà chỉ sơ những món trưng bày gần chỗ bà ngồi cho có lệ. Cậu thanh niên vừa coi vừa bình phẩm. Khi cậu xin cáo từ thì bà mời lên nhà trên, nơi có bộ sưu tập đồ cổ chánh thức. Đủ các loại đồ cổ: be, bầu, ngõng, hũ chóe, nai, nậm, nhạo, vò chum… Cái nào cái nấy thật cổ, thật quý, đáng coi là danh bất hư truyền. Thấy cậu thanh niên cũng sành sỏi, mắt bà lóng lánh vui. Bà mời cậu thanh niên lên lầu xem những đặc phẩm thuở nay ít cho người lạ coi. Căn lầu quả là một tháp ngà chứa đầy bảo vật. Hạt hổ phách lớn bằng trái mù u chưa lột vỏ, ngọc mã não, bộ đồ trà làm bằng ngọc lưu ly, đấu rượu bằng sừng tê giác, lục bình loại lớn men lam chấm “sơn thủy”… Nhưng quý nhất là những bộ chén trà và tô uống trà có thơ nôm hoặc hiệu đề đúng vào những năm đi sứ của các sứ bộ Nguyễn triều hoặc những bình tích Mạnh Thần, Thế Đức thật cổ, thật xinh.

Chàng thanh niên đó là Vương Hồng Sển, sau này trở thành một tay sưu tầm cổ vật nức tiếng. Trong thời gian dậy học tại trường Đại Học Văn Khoa Saigon, cụ Vương đã cố truyền cái say mê đồ cổ ngoạn cho đám sinh viên nhưng số người theo cụ có cái thú…xưa như vậy có thể đếm trên đầu ngón tay. Chơi đồ cổ là một cách tìm về những bảo vật trong quá khứ một cách thích thú nhất. Người ta được trực tiếp tiếp xúc, sờ bằng tay, mân mê không biết chán những tác phẩm nghệ thuật của người xưa. Từ một món đồ cổ cầm trong tay, người ta có thể lạc vào cả một thời đại, tái tạo được cuộc sống lịch sử của thời gian đã mất. Tìm về quá khứ là một cuộc hành trình đầy nhọc nhằn nhưng không kém thú vị của những tâm hồn đam mê.

Nguyễn Anh Huy là một người đam mê như thế. Thú chơi của anh là săn tìm các đồng tiền cổ. Tiền cổ dĩ nhiên không tiêu được, nhưng bán đi thì được quá chứ. Như đồng Tĩnh Khang thông bảo của triều Tống Khâm Tông (1126-1127), đồng Chu Nguyên, đồng Trị Bách Ngũ Thù của Lưu Bị thời Tam Quốc, đồng Hàm Nghi thông bảo chẳng hạn thì bán được bao nhiêu? Muốn biết giá trị của chúng thì cứ thử nghĩ như thế này: hiện trên thế giới, mỗi đồng tiền cổ này chỉ còn sót lại bằng con số có thể đếm được trên đầu ngón tay. Riêng đồng Hàm Nghi thông bảo, tại nước ngoài chỉ còn 2 đồng: một tại Bảo Tàng Viện Tiền Tệ Pháp, một tại Nhật! Đồng thứ ba có trong bộ sưu tập của anh Huy! Nó hiếm bởi vì vua Hàm Nghi chỉ mới cho đúc thử được có 4000 đồng thì bị lưu đầy, đến khi vua Đồng Khánh lên nối ngôi thì đồng tiền này bị thu hồi và hủy bỏ. Làm sao mà anh Huy có được những thứ độc như vậy? Đó là công lao của 23 năm cuồng si theo đuổi những đồng tiền cổ đến nỗi khi đang học năm thứ 5 Đại Học Y Khoa Huế, anh đã định bỏ học y khoa, quay qua học sử. Sử học chẳng xa lạ gì với anh, tiếng Hán cũng vậy. Ngay từ nhỏ, anh đã bỏ công học hai môn này chỉ vì lòng say mê những đồng tiền cổ. Lòng say mê này, anh thừa hưởng của ông bố, ông Nguyễn Văn Cường, người đã cả gan bán máu để lấy tiền đi mua tiền cổ. Anh Huy không bán máu như bố nhưng anh đã từng ngủ ở lề đường trong thành phố lạ trên đường đi lùng tiền cổ vì có bao nhiêu tiền anh đã dốc hết ra để mua…tiền! Năm nay 38 tuổi, bác sĩ Nguyễn Anh Huy là hội viên Hội Tiền Tệ Học Hoa Kỳ.

Linh Mục Nguyễn Hữu Triết, cha sở nhà thờ Tân Sa Châu, quận Tân Bình, Saigon, năm nay đã 60 tuổi mà cũng…thanh niên như ông Bác sĩ 38 tuổi Nguyễn Anh Huy. Khi cha Triết thụ phong linh mục thì anh Huy mới được 5 tuổi. Bác sĩ mê tiền cổ thì Linh Mục mê đèn cổ. Cứ rảnh rỗi được một chút là cha Triết lại lên đường đi tìm…đèn! Cái đam mê của linh mục Triết, cũng giống như anh Huy, bắt nguồn từ ông bố. Bố ông là một thầy đồ, vừa dậy học vừa bốc thuốc ở làng Ngọc Lý, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Ông cụ thích đồ cổ. Nhà nghèo mà ông cụ cứ nhất định ôm hai món đồ cổ , nâng niu như một bảo vật bất ly thân là bộ ấm chén men lam và chiếc điếu cầy đời Đạo Quang (Trung Quốc). Trong nhà không ai được đụng đến hai bảo vật này. Thái độ cẩn trọng này đã ảnh hưởng đến cậu con trai, trở thành một nỗi ám ảnh của tuổi thơ. Lớn lên, mặc dầu đã dâng mình cho Chúa, ông cha Triết vẫn say mê đi theo tiếng gọi của…ám ảnh tuổi thơ! Bộ sưu tập của cha Triết ngày nay gồm gần 400 chiếc đèn cổ. Xưa nhất là chiếc đèn Đông Sơn có niên đại từ 2000 đến 2500 năm trước. Kế đó là những chiếc đèn Chăm có từ thế kỷ thứ 10 đến thế kỷ thứ 12. Rồi các loại đèn xuất hiện trong các thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn. Cây đèn cao nhất, cao đến 1 thước rưỡi, là cây đèn của Ấn Độ có từ đầu thế kỷ 20 và thắp được thành 5 ngọn lửa lớn. Cây đèn lớn nhất xuất xứ từ Pháp sản xuất năm 1914, bình dầu chứa được đến 7 lít rưỡi dầu. Ngoài đèn Việt Nam, bộ sưu tập của cha Triết còn có đèn của Trung Hoa, Nhật, Ấn Độ, Tân Gia Ba, Pháp, Đức, Anh… Toàn thể tự tay cha Triết sưu tầm ngoài một chiếc đèn sứ cổ được mua tại Mỹ, nhưng không phải do ông mua mà là quà tặng của một người bạn, nhà nghiên cứu Nguyễn Quảng Tuân.

Cha Triết có hai tay, một tay cho đèn cổ, còn một tay cho sách cổ. Bộ sưu tập sách của cha gồm khoảng trên 1000 cuốn có tuổi từ 50 năm trở lên. Cổ nhất là cuốn Dịch Kinh Đại Toàn Hội Giải, in năm Khang Hy, Tân Dậu 1681. Nhưng cuốn Ấu Học Chỉ Nam của Đặng Công Toàn, in năm Vĩnh Thịnh thứ 14, đời Lê Dụ Tông 1718, mới là cuốn cha thích nhất. Bởi vì nó là sách Việt Nam. Nơi in được ghi rõ là: Đại Việt Quốc, Quảng Nam xứ, Quy Ninh phủ, Phù Ly huyện!
Cùng mang niềm say mê như cha Triết là người dân Sài Gòn ngày nay. Thành phố văn hóa này có nguyên một phố sách cũ là đoạn đường Nguyễn thị Minh Khai gần bùng binh Ngã Sáu. Phố sách cũ quy tụ khoảng 40 nhà sách toàn bán sách cũ. Sách cũ là những sách mua đi bán lại nhưng sách cũ cũng là những cuốn sách xưa bây giờ không còn lại được bao nhiêu. Sách của miền Nam trước 1975 là loại sách xưa này. Rất quý vì chúng chẳng còn được bao nhiêu sau khi hàng ngàn tấn sách bị thiêu đốt giữa tiếng hò reo man dã của những người tự coi là chiến thắng. Cuốn Từ Điển Việt Nam của Lê Ngọc Trụ, bản gốc, một bộ gồm hai cuốn, đã có lúc là cơn sốt cho những người lùng mua. Có người phải ra tới…Hà Nội để lùng một cuốn sách in ở Sài Gòn năm xưa với cái giá 1 triệu rưởi đồng! Cuốn Đại Nam Quốc Âm Tự Vị của Paulus Huỳnh Tịnh Của, dù đã được tái bản năm 1974, nhưng nay vẫn…sốt với cái giá 700 ngàn đồng một bộ gồm hai cuốn. Dân chơi sách cổ đã phát sốt hai năm trước đây khi cuốn sách này, bản gốc, in lần đầu vào năm 1896, bất ngờ xuất hiện tại Gò Vấp. Dân chơi sách từ Hà nội cũng vội vã vào Sài Gòn để tham gia cuộc chơi. Bản sách quý này đã được chủ nhân của nó, một ông giáo già ngậm ngùi rao bán vì mắc bệnh nan y cần tiền thuốc thang. Giá được đưa ra là 2 triệu rưởi đồng. Cuốn sách đã sờn gáy, giấy úa vàng. Nhưng sách đã được bán với giá gấp đôi giá đưa ra. Đây là một câu chuyện cảm động. Một người học trò cũ của ông giáo, biết được tình cảnh của thầy mình, đã cho người nhà tới mua với giá không ai tranh dành được để thầy có tiền chữa bệnh. Về sau, theo như tin tức từ giới chơi sách thì anh học trò này đã mang bản sách đến tặng lại cho thầy mình! Anh đã nâng cái thú thành một cái đạo. Không chỉ là đạo sách, mà còn là đạo làm người!

Có thực mới vực được đạo. Đó là lời dậy rất thực tế của người xưa. Anh học trò có tiền trong túi mới…hành đạo được. Hành hai cái đạo một lúc. Không có tiền thì hành nửa cái đạo cũng không xong. Như kịch tác gia Trần Lê Nguyễn chẳng hạn. Trong cuốn truyện Giữa Đêm Trường, Nguyễn Thụy Long đã kể lại như thế này: “Trần Lê Nguyễn là một nhà văn, đúng ra là một kịch tác gia, nổi tiếng với cuốn Bão Thời Đại của anh xuất bản từ năm 1956. Sau năm 1975 anh không còn cầm bút nữa, không đụng chạm gì đến chữ nghĩa, văn chương. Anh đi chạy chợ trời như những nhà văn nhà thơ hết thời khác.. Nhưng tôi vẫn thấy anh luyến tiếc cái gì đó ở nghệ thuật, tìm lại những bức tranh sơn dầu, tranh lụa, tranh sơn mài của những họa sĩ quen tên xưa: Duy Thanh, Ngọc Dũng, Thái Tuấn, Tạ Tỵ, Nguyễn Trung. Tôi nói với anh nếu những bức tranh này phải bán đi thì tiếc thật. Anh cười, chuyện mua bán mà!”

Đã dính tới mua bán là dính tới lợi nhuận. Chuyện nghệ thuật, chuyện giá trị tinh thần, chuyện đam mê… Bỏ hết! Ngay cả lương tâm nhiều khi cũng là đồ bỏ. Chắc nhiều người trong chúng ta vẫn còn nhớ chuyện ông dân biểu đánh cắp tượng Chàm mang ra ngoại quốc bán bị bắt quả tang khiến mang chết cái tên Dân Biểu Tượng Chàm! Ông Dân Biểu đáng thương này đã sanh nhầm thời. Chỉ có mỗi một pho tượng Chàm mà ầm ĩ! Ngày nay một pho tượng cổ bị mất cắp thì có đáng chi. Hàng trăm tượng cổ bị quân gian thỉnh đi mà chính quyền cũng không cho là quan trọng, không báo cáo, không truy tìm mà cũng chẳng thèm bảo vệ. Đó là tình trạng đang xảy ra tại các chùa chiền đình miếu ngoài Bắc. Chỉ nguyên tại tỉnh Vĩnh Phúc, nằm cách Hà Nội chỉ một trăm cây số, trong bốn tháng đầu năm 2005 đã mất gần một trăm pho tượng cổ, 37 đạo sắc phong gốc, 4 hạc thờ cổ và hàng trăm hiện vật quý giá có niên đại hàng trăm năm như: kiệu, thanh chấp kích, đỉnh đồng, khảm thờ, chóe sứ, bát hương… Theo tin của Thông Tấn Xã Việt Nam thì riêng tại chùa Biện Sơn thuộc thị trấn Yên Lạc đã xảy ra 4 vụ trộm làm mất toàn bộ 31 pho tượng cổ. Đình Nội Đồng xã Đại Thịnh (Mê Linh) mất 8 đạo sắc phong cổ gốc.

Mất như vậy, chuyện nhỏ! Báo Ngôi Sao, trong bản tin ngày 6/6/2005, đã la thất thanh: “Táo tợn, liều lĩnh, đó là hành vi của những tên trộm cổ vật ở các tỉnh phía Bắc. Tại chùa Biện Sơn, Yên Lạc, Vĩnh Phúc, một di tích văn hóa được xếp hạng quốc gia với những pho tượng cổ quý hiếm với niên đại hàng trăm năm, trong vài năm qua, hầu như năm nào chùa cũng bị bọn xấu viếng thăm”. Họ viếng thăm một cách hết sức ồn ào bằng xe hơi trong nhiều lần. Đại Đức Thích Minh Pháp, trụ trì chùa Biện Sơn, đã ngao ngán cho biết: từ năm 2001 tới nay, chùa đã bị “viếng thăm” đến 3 lần, chúng rinh đi cả 32 pho tượng cổ gắn trên tòa Cửu Long tại bàn thờ chính trong chùa tới 2 lần! Lần thứ nhất công an tìm lại được, chúng kiên cường tới lấy lần thứ hai và mất luôn. Chưa hết, chùa còn mất pho tượng Quan Âm nhiều tay cao tới 1 thước 60, mà muốn lấy phải đánh cả ô tô tới để chở đi. Tại chùa Tây Phương thuộc tỉnh Hà Tây, trộm còn mang cả xe vận tải đến chở đi bức tượng Phật Bà Quan Âm nghìn mắt, nghìn tay. Nghìn mắt cũng chẳng thể nhìn được bọn trộm, nghìn tay cũng chẳng bắt được chúng. Vậy thì chúng là ai mà…thánh vậy? Chuyện này phải hỏi đến các vị thánh đang cầm quyền!

Trộm đạo là những tên lười biếng. Bởi vì chúng chỉ biết trộm những cổ vật bày sẵn trước mắt chúng. Chúng không chịu gia công đào xới cổ vật. Khai quật cổ vật là một màn thích thú của các nhà khảo cổ. Nó mang cái thú vị của tìm kiếm, của thách đố và niềm vui của sáng tạo. Tôi có theo học môn Khảo Cổ Học tại trường Đại Học Văn Khoa Sài Gòn. Lớp học lý thuyết chỉ cung cấp cho sinh viên phương pháp tìm kiếm và đào xới các di tích cổ, cách ấn định tuổi của các di tích và cổ vật, cách liên hệ cổ vật vào thời đại của chúng… Chỉ là từ chương. Không có thực hành. Thực hành cùng lắm chỉ là vào Cơ Thể Học Viện đo xương sọ của các xác chết, các loại xương. Nhưng cái thú vị của một nhà khảo cổ chính là cái niềm vui tham gia vào một cuộc khai quật cổ tích. Tự tay đưa quá khứ ra ánh sáng, tái tạo lại cả một mảng quá khứ đã vùi sâu chôn chặt từ lâu. Cuộc khai quật lớn lao như di tích Hoàng Thành ngay tại giữa lòng Hà Nội mới đây là niềm vui của những nhà khảo cổ tham gia vào chương trình khai quật lớn lao và qui mô này.

Cuộc khai quật tại ngay cánh đồng đào Nhật Tân thuộc nam Thăng Long trong hai ngày 6 và 7 tháng 5 vừa qua lại có cái thích thú khác. Nó đem lại cho các nhà khoa học những phát hiện thú vị về cách mai táng mộ hợp chất và kỹ thuật ướp xác độc đáo của tổ tiên chúng ta. Mộ hợp chất thường chỉ dành cho vua chúa, các phú gia hoặc quan lại, cung tần. Ngôi mộ mới phát hiện, theo dự đoán của Tiến Sĩ Nguyễn Lân Cường, thuộc vào khoảng cuối thế kỷ thứ 18. Xác là một người đàn ông, tóc để dài đến lưng, buộc lại ở sau gáy. Theo đo đạc sơ bộ thì biết đó là một người khoảng 60 tuổi, cao 1 thước 62, chỉ mặc 2 cái quần nhưng rất nhiều áo. Bên ngoài là 9 cái áo lụa, rồi tới 10 cái áo gấm và bên trong là 4 cái áo lụa nữa. Chân xác đi đôi giầy cao cổ tựa như giầy hia mũi nhọn. Như vậy, nhờ phát hiện này, người ta biết được chính xác y phục của người Việt ở thế kỷ thứ 18. Điều thú vị khác là người ta đang đi tới giả thuyết đây là mộ của chồng nữ sĩ Đoàn Thị Điểm. Mộ của chính bà Đoàn Thị Điểm cũng đã được phát hiện tại nam Thăng Long. Theo sử sách thì nữ sĩ Đoàn Thị Điểm lập gia đình với Tiến Sĩ Nguyễn Kiều, người làng Phú Xá, huyện Từ Liêm.

Xuôi về Nam, cuộc khai quật di chỉ Gò Ô Chùa tọa lạc tại Ấp 1, xã Hưng Điền A, tiếp giáp với Vương Quốc Kampuchia, cách thị xã Tân An trên 100 cây số lại là một thú vị khác. Di tích này đã được phát hiện từ năm 1986 nhưng mãi đến năm 1997 mới có kinh phí khai quật. Và người tận tình với việc khai quật này lại là một người Đức, Tiến Sĩ Andreas Reinecke. Ông là chuyên viên cao cấp của Viện Khảo Cổ Chung và So Sánh của Đức. Ông tham gia một cách thích thú cuộc khai quật này vì, theo ông, đây là một địa điểm phong phú, địa tầng dầy, còn nguyên vẹn nằm ở vùng tương đối nguyên sơ của Đồng Tháp Mười nên có một giá trị rất to lớn. Và ông cho biết: “Vì thế nên tôi còn phải ở lại đây lâu hơn nữa!”

Lâu là bao lâu, ông không cho biết. Chỉ biết rằng nhờ khai quật cái di tích quý giá này mà ông khai quật được một…kỳ tích quý giá khác. Đó là cô Nguyễn Thị Thanh Luyến, một chuyên viên khảo cổ Việt. Hai người đã làm thủ tục đăng ký kết hôn. Sau hôn lễ, ông sẽ đưa vợ về Đức hưởng tuần trăng mật, đồng thời đưa một số hiện vật ở Gò Ô Chùa về Đức để xác định niên đại, xác định sự phát triển các tầng văn hóa của di chỉ này. Như vậy là một công hai việc. Cũng như ông Tiến Sĩ này là một nhà khảo cổ đồng thời là một nhà khảo…tân!

06/2005

[Vĩnh Long]

Phiếm

Lê Văn


Nhiều người tưởng "phiếm" là dễ viết, nhưng thật ra, như chuyện tiếu lâm, đây là lãnh vực cần rất nhiều tài năng.

Tôi xin giới thiệu một loại truyện tếu lưu hành ở Âu châu, thời Liên Xô đô hộ toàn cõi Đông Âu, dưới tựa chung là "Radio Eriwan (*) trả lời", gồm những chuyện tếu ngắn, một truyện đều chỉ có một câu hỏi và một câu trả lời - bao giờ cũng bắt đầu bằng: "Trên nguyên tắc..., nhưng...".

Vài thí dụ từ "Radio Eriwan":
Hỏi: Có thể xẩy ra chuyện TBT Kút-xếp bị bắn chết thay vì TT Kennedy?
Trả lời: Trên nguyên tắc thì có thể, tuy nhiên không đời nào nhà tỉ phú Onassis lại chịu lấy bà quả phụ Kút-xếp.

Hỏi: Có đúng là phi hành gia Juri Gagarin trúng sổ số một chiếc xe hơi mầu đỏ?
Trả lời: Trên nguyên tắc đúng, có điều người may mắn không phải là phi hành gia Gagarin, mà là một công nhân có tên Alexander Putisch, cũng không phải là xe hơi mầu đỏ mà xe đạp mầu xanh, anh Putisch cũng không trúng sổ số, mà xe đạp của anh bị đánh cắp. Ngoài ra thì tin này đúng sự thật.

Hỏi: Có đúng là xe hơi hiệu Trabant (của Đông Đức) có thể di chuyển với vận tốc 130 cây số/giờ?
Trả lời: Trên nguyên tắc là đúng, tuy nhiên còn tùy thuộc nó rơi từ độ cao nào.

Hỏi: Tin đồn Liên Xô có kiểm duyệt báo chí có đúng sự thật?
Trả lời: Trên nguyên tắc thì không, nhưng chúng tôi không được phép trình bày vấn đề này một cách chi tiết hơn".

Vì lý do không tiết lộ, Radio Eriwan chúng tôi chỉ có thể xác định vấn đề câu hỏi đặt ra đúng hay không đúng.

Thêm một vài câu hỏi Radio chúng tôi vừa nhận được:
Hỏi: Có phải đảng CSVN đã phản bội lời chủ tịch HCM tuyên hứa trước quốc dân đồng bào năm 1945, là thắng Pháp rồi, Bác và Đảng sẽ mang lại dân chủ, tư do, ấm no và hạnh phúc cho dân tộc Việt?
Trả lời: Trên nguyên tắc không đúng, mà "Bác và Đảng" đã bị hiểu lầm. Thật sự "Người" muốn nói nếu ai chọn theo "Người" sẽ được hưởng tất cả những điều đó, còn những ai không theo Bác và Đảng thì chẳng được gì cả, dĩ nhiên. Điều này Bác đã giải thích rõ ràng với báo chi Pháp trong khi đi họp hội nghị Fontainebleau, 1946, rằng ai không theo đảng CSVN thì sẽ bị tiêu diệt...

Hỏi: Có phải Đảng đã không thực hiện được lời hứa long trọng của TBT Lê Duẩn vào năm 1975, là trong vòng 10 năm Đảng sẽ dẫn đất nước VN qua mặt "thằng" Nhật?
Trả lời: Trên nguyên tắc điều này không đúng, sự thực TBT LD có hứa, và Đảng đảng đã nhiều lần biến lời hứa này thành hiện thực. Vấn đề chỉ là mỗi lần ta qua mặt được thằng Nhật thì họ đã đi quá xa vị trí trước đó. Lỗi rõ ràng ở "thằng" Nhật đã tiến quá nhanh! Đàng khác, chúng ta đã qua mặt thằng Nhật trên nhiều phương diện, trong đó có con số thành phần hư hỏng được cải tạo, số nhân khẩu được xuất cảng lao động, số người tham gia trực tiếp vào việc cầm quyền bằng cách gia nhập đảng CS v.v.

Hỏi: Đảng ta có thực lòng muốn bài trừ tham nhũng không?
Trả Lời: Trên nguyên tắc là có, nhưng nếu loại bỏ những viên chức tham nhũng ra khỏi guồng máy chính quyền thì sẽ không còn ai để làm việc nữa cả.

Hỏi: Có thật là tư tưởng HCM có khả năng chữa bịnh tâm thần?
Trả lời: Trên nguyên tắc là có, ngoại trừ những chứng bịnh tâm thần do việc học tập tư tưởng CHM gây nên.

Hỏi: Liệu trong năm mới 2013 đảng CSVN có chấp thuận cho bầu cử tự do không?
Trả lời: Trên nguyên tắc là có, với điều kiện là không còn những thành phần chống lại đảng.

Hỏi: Liệu trong năm 2013 nhà nước có thể ngăn chặn đồng tiền VN tiếp tục mất giá như năm 2012?
Trả lời: Trên nguyên tắc là có thể, với điều kiện là số lượng ngoại tệ từ nước ngoài gửi về trong nước ít nhất gấp đôi số ngoại tệ được tư bản đỏ tẩu tán ra nước ngoài.

Hỏi: Liệu trong năm 2013 Trung Quốc có thể khống chế hoàn toàn biển Đông?
Trả lời: Trên nguyên tắc điều này không thể xẩy ra, trừ trường hợp đảng và nhà nước ta cho phép.

Hỏi: Liệu trong năm 2013 Việt Nam có thể đứng hẳn về phe các nước dân chủ trong vùng ĐNÁ?
Trả lời: Trên nguyên tắc rất có thể, nếu TQ cũng quyết định như thế.


LV
(*) Eriwan là thủ đô của tiểu quốc Armenia, từng "được" Liên Xô đô hộ.

Hỏi: Lịch sử VN sẽ như thế nào nếu Pháp thắng VM ở trận Điện Biên Phủ?

Trả lời: Trên nguyên tắc, VN có thể trở thành một nước phát triển cao như Malaysia, Singapore, độc lập tư bản từ đầu không trải qua cuộc chiến huynh đệ tương tàn, và cả nước lọt vào tay CS như hôm nay. Tuy nhiên phụ nữ VN sẽ phải chịu thiệt thòi thiếu đi một danh tướng ... canh đồn.

Hỏi "Nếu không có chiên thắng 30/4/1075 thì chính trường Việt Nam ngày nay ra sao

Trên nguyên tắc thì miền Bắc sẽ sum bã chè sau vài tháng , Nguyễn Tấn Dũng sẽ sồng bằng nghề chạy xe ôm , Ngyễn Thanh Phượng thì xếp hàng chờ lấy chồng đại háng.

Hỏi : Đẻ cho một nền kinh tế tuột dốc không phanh vì nạn tham nhũng tràn lan , do điều hành kém cỏi, nợ như chuía chổm không tả nổi làm mất mặt với thế giới , doanh nghiệp phá sản hàng loạt , dẫn tới hàng triệu người thất nghiêp như Việt Nam năm qua , Thủ tướng chính phủ phải chịu trách nhiệm tước quốc dân như thế nào ??

Trả lời :Trên nguyên tắc thì người chịu trách nhiệm là thủ tướng phải từ chức, nếu có dính tới tham nhũng thì sẽ bị truy tố ra toà - nếu thiệt hại quá lờn thì cho dưa cột .

Tuy nhiên dưới sự lãnh đạo tài tình của đảng thì dùng hình thức phê bình rút kinh nghiệm là chính , Còn về việc đối với hàng triệu người thất nghiệp thì không quan trọng lắm , so với thời bao cấp , chúng nó vẫn còn sướng chán , cho nên những khi xuất hiện trước công chúng , đồng chí ếch cứ nhe răng ra cười là xong tuốt .

Hỏi : Trong cuộc phỏng vân Thượng tướng thứ trưởng bộ quôc phòng Nguyễn Chi Vịnh, tắm hình chụp cho thấy thượng tướng mặc qyân phục mề đay kim khánh deo đầy ngực, nhưng bbên trong chỉ thấy có mỗi cái áo lót* , Ăn mặc như vậy có đúng tác phong của một quân nhân hay không???

Trả lời : Trên nguyên tắc là có , tuy nhiên , Đ... mẹ hỏi khó quá , đi mà hỏi thằng Vịnh nhá .

Hỏi :
Liệu Việt Nam có thẻ trở thành anh cả Đông Nam Á không
Trả lời :
Trên nguyên tắc là có - Việt Nam còn làm được cả cái bánh chưng to nhất thế giới kia mà !!!
Tuy nhiên còn tuỳ thuộc vào khả năng Anh ngữ của thủ tướng - chư mỗi lần ngài đi họp ,cứ phải có thông dịch kè kè đi theo, ông nói môt đằng bà dịch một nẻo như kiểu Lại Văn Sâm , tin thế đếch nào được các ông .

[nguyendonganh]

CẤM

Cấm là một chữ không lấy gì làm thích thú. Nó không cho con người làm những chuyện…thích thú! Vừa lẫm chẫm biết đi, thấy cái gì cũng lạ, cũng muốn tự tay sờ vào xem chúng ra làm sao. Vậy mà tay chưa đụng đến của lạ đã bị giật ra, ngửa tay lên, phát cho mấy cái, cấm không được sờ vào. Lớn lên, trổ mã, đường đường một đấng anh hùng, có người yêu đàng hoàng, vậy mà cũng vẫn bị cấm như vậy. Có điều khác chút xíu. Nhỏ thì bị người lớn cấm, lớn thì bị người nhỏ cấm!

Tại sao con người thích chơi trò ép uổng nhau như vậy? Người có quyền cấm thì bảo đó là vì lợi ích cho người mình thương yêu. Thương cho roi cho vọt / Ghét cho ngọt cho bùi. Thương chi mà…nát mông vậy! Người bị cấm thì nghĩ mình bị ức hiếp, mất tự do. Phải vùng lên. Đây là những kiểu vùng lên rất phổ thông. “Tôi có đám bạn thân từ hồi còn trung học, có đứa từng dám bỏ nhà ra đi, đứa dám uống thuốc rày tự tử, đứa lại còn định nhảy ra đường rầy cho xe lửa cán để phản đối chuyện cấm vận của ông bà già nữa là! Mà, nhắc tới mấy con bạn này, tôi mới nhận ra hình như sở dĩ tôi cứ băn khoăn day trở lung tung xèng về đời của một con người, về những nỗi niềm cưu mang của một sương phụ, là cũng do một phần bị ám ảnh bởi những câu chuyện tình éo le gay cấn của chúng. Cái đám bạn ngày xưa ấy của tôi, đứa uống thuốc rầy, bị (hay được?) gia đình phát giác kịp thời, đưa đi nhà thương rửa ruột, đứa bỏ nhà (cũng bị hay được gì đó) thân nhân tìm tới năn nỉ đem về, cho làm đám cưới rình rang vui vẻ với người trong mơ; cuộc đời tình ái tưởng ngon lành, trăm năm hạnh phúc, dè đâu, mới chỉ lây lất vài ba mùa nắng hạn, ngày nay vợ chồng con cái đã lôi nhau ra tòa ly dị, rồi đứa khác bỗng đột ngột trở thành đối tượng để người từng thề thốt trọn đời yêu em…thượng võ đài, đấm đá dữ dằn ngày mấy chập, đến cả Mike Tyson mà thấy, chắc cũng còn rùng mình!” (Hoàng Nga, Về Trong Phố Xưa).

Cấm là chuyện rùng mình. Nhất là ở những nơi người dân bị đàn áp trắng trợn. Phân loại những nước tiêu biểu cho từng…trường phái, cấm nó tung tăng như thế này. Ở Pháp: cái gì được phép thì được phép; còn cái gì bị cấm cũng có thể được phép. Ở Đức và Áo: cái gì được phép mới được phép; còn cái gì không được phép là bị cấm. Ở Hung: cái gì không được phép tức là không được phép; còn cái gì được phép là bắt buộc. Ở Liên Xô: cái gì không được phép thì không được phép; cái gì được phép cũng không được phép!

Chuyện cấm tung tăng tới đây là xong. Không thấy nói gì tới Việt Nam. Ai cấm người dân Việt Nam…tung tăng thêm được nhỉ? Vậy thì ở Việt Nam: không có cái gì bị cấm, tất cả đều không được phép! Nhà văn Hoàng Tiến kể chuyện của nhà thơ Hữu Loan như thế này: “ Nhà thơ Hữu Loan, người bị tai nạn Nhân Văn Giai Phẩm năm 1957, bỏ về quê Nga Sơn, Thanh Hóa, đẩy xe thồ chở đá tôi vôi. Chính quyền địa phương ngăn trở không cho làm, bắt bỏ đá xuống vệ đường.
- Ai cho anh làm nghề này?
- Có hai nghề tôi không làm được là nghề cán bộ và đi ăn cắp. Tôi lao động để kiếm sống, cớ gì ngăn trở tôi?
- Anh làm ăn cá thể để phát triển tư bản. Không cho làm!
- Tôi là Nhân Văn Giai Phẩm còn xấu xa hơn cả địa chủ. Ai cho vào hợp tác xã làm ăn tập thể, thành ra phải làm ngoài để sống.
- Chúng tôi không cho anh làm vì không muốn tư bản phát triển.
- Nếu vậy thì tôi chỉ còn một cách. Ngày mai tôi sẽ đội nón mê, cầm gậy, đeo bị, đi ăn xin thiên hạ. Tôi sẽ đeo tấm biển trước ngực: “Tú Loan, Nga Sơn, Thanh Hóa, cấm không được lao động, phải đi ăn xin”. Lúc ấy các anh đừng trách tôi bêu xấu chế độ nhá!
Bọn thuế vụ và cán bộ địa phương chụm đầu trao đổi với nhau rồi bỏ đi. Tú Loan (nhà thơ đỗ Tú tài thời Tây) lại xếp đá vào xe, thồ đi. Không thấy ai ngăn trở nữa!”

Nhà thơ Hữu Loan chắc cũng chẳng tiếc gì khi phải chôn chặt ngòi bút. Viết văn tại miền Bắc nước ta trong thời kỳ chiến tranh là né tránh những điều cấm cản. Nếu viết về những anh chiến sĩ, những chị dân công thì nhất định là lúc nào cũng phải cho họ gân cổ lên mà chiến đấu, không tình cảm vớ vẩn gì hết. Tình cảm lăng nhăng là…mất lập trường! Nhà văn Mạc Lân, con trưởng của nhà văn Lê văn Trương, đã kể lại: “Bọn Liên Xô sang đây nó bảo nhân vật của các anh không có bộ phận sinh dục à? Cứ đọc sách như của mấy ông viết thì đúng như thế thật. Nhưng tôi cam đoan với ông rằng trong Nam đang chiến đấy gay go như thế nhưng người ta vẫn yêu nhau, vẫn ghen tuông, vẫn ngoại tình, vẫn ngủ với nhau. Cuộc sống ông ạ. Không có gì dập tắt được cuộc sống. Chỉ có chúng ta dập tắt nó trong sách thôi!” ( Viết Về Bè Bạn, Bùi Ngọc Tấn ).

Cầm quyền là có khuynh hướng cấm. Bởi vì cấm đoán là giải pháp gọn ghẽ nhất để…trị dân. Mỗi loại nhà cầm quyền đều có những tiết mục cấm riêng không cần biết chúng có hợp lý hay không bởi vì họ đã cấm dân có ý kiến. Nếu bạn nào đi du lịch tới thủ đô Djakarta của Nam Dương, có lạc ra tới quận ngoại ô Tangerang, thì xin nhớ cho là chỉ được hôn 5 phút ở nơi công cộng thôi! Hôn quá lố là bị bỏ tù. Ai sẽ theo dõi xem nụ hôn nào dài trên 5 phút. Dĩ nhiên là các ông phú lít. Như vậy là ngoài dùi cui, còng số 8, các ông bạn dân ở đây còn được trang bị thêm đồng hồ bấm giờ giống như các trọng tài trên sân cỏ chăng? Thắc mắc này đã được ông viên chức quận Ahmad Lutfi gạt đi: “Đừng quan trọng hóa vấn đề. Chúng tôi không phải là những kẻ đàn áp!” Không đàn áp nhưng mà…cấm. Cùng đi với điều cấm này là hai điều cấm khác: cấm va chạm thân mật và cấm cởi quần áo của nhau!

Nếu bạn lại lạc qua đất nước của thánh Ghandi thì bạn sẽ được phát cho ngay một cuốn kinh… cấm. Không phải toàn thể nước Ấn Độ mà chỉ ở Ajmer thuộc tiểu bang Rajasthan thôi. Khi du khách đặt chân tới đây thì tất cả các khách sạn có nhiệm vụ phải phát ngay cho họ cuốn chỉ nam dày 20 trang này trong đó thông báo những điều cấm kỵ rất kỳ cục. Đàn ông không bao giờ được chạm đến phụ nữ ở nơi công cộng dù chỉ đỡ một phụ nữ bước xuống xe. Điều luật khắt khe này cũng có khoản cởi mở là nếu phụ nữ đó quá già hoặc rất yếu thì được! Một điều cấm có tính cách chia rẽ: tại nơi công cộng đàn ông chỉ sinh hoạt với đàn ông, đàn bà với đàn bà. Điều này không ảnh hưởng gì tới các du khách đồng tính! Phụ nữ không nên nói chuyện với người lạ trên đường phố. Đây là một điều thuộc phạm vi hoạt động của các tổ chức bảo vệ
phụ nữ! Không nên hút thuốc lá ở nơi công cộng. Điều này tất cả các quốc gia văn minh đều đã học hỏi được ở địa phương Ajmer này! Nếu du khách bướng bỉnh không tôn trọng những điều lệ này thì sao? Một cặp uyên ương Do Thái muốn đám cưới của họ có vẻ exotic nên đã tới đây cưới. Họ đắm đuối hôn nhau khi thành vợ chồng. Nụ hôn đó đáng giá 22 Mỹ kim tiền phạt! Một phụ nữ Phần Lan xuống tắm ở một dòng sông linh thiêng (ở Ấn Độ, sông nào mà chẳng linh thiêng!), khi lên bờ đi bộ trên đường phố đã quên mặc quần áo. Bà này bị phú lít mang về bót vì tội…khoe hàng!

Toàn những điều cấm kỵ khó thương. Bạn tưởng đất Mỹ của bạn là dễ thương chắc? Đây là những điều cấm kỵ tại ngay những vùng trong nước Mỹ.

Ở Alexandria thuộc tiểu bang Minnesota, chồng không được tù ti với vợ nếu hơi thở có mùi hành, tỏi hay mùi cá mòi! Nhưng nếu người vợ muốn sếch thì anh phải đi đánh răng sạch sẽ. Điều cấm này hết sức…vệ sinh!

Tại Willowdale, tiểu bang Oregon, cấm chồng không được nói tục hoặc chửi thề khi đang hành sự với vợ! Chuyện này phải hỏi ông Từ Công Phụng hiện đang là cư dân tại Oregon xem thực hư thế nào. Tuy nhiên, người có ý kiến chắc phải là nhà văn Hồ Trường An, tuy ông này đang sống ở bên Pháp. Lý do là trong một cuốn truyện, ông Hồ Trường An đã viết là khi hành sự mà nói tục thì hưng phấn sẽ tăng lên bội phần!

Ở Oblong, tiểu bang Illinois thì trong đêm tân hôn, nếu cô dâu hoặc chú rể nổi hứng muốn đi săn hoặc đi câu thì không được động phòng! Thế nào là đi săn và thế nào là đi câu thì không thấy nói đến!

Còn ở Ames, tiểu bang Iowa thì sau khi tù ti xong, cấm anh đàn ông không được uống trên ba ly bia nếu còn nằm trên giường hay vẫn còn trong vòng tay người đàn bà. Làm sao mà kiểm soát được hè?

Tới Sioux Falls thuộc tiểu bang South Dakota, nếu vào thuê khách sạn bạn không có quyền lựa chọn. Bởi vì luật qui định tất cả các khách sạn, khi cho một người nam và một người nữ thuê chung một phòng, thì chỉ được phép kê hai giường đơn, mà hai giường này phải cách nhau ít nhất 60 phân! Nếu hai người này…tranh thủ thì cấm không được hành sự trên khoảng sàn 60 phân biên giới đó!

Cũng nằm trong trường phái không khuyến khích…nam nữ giao giao trong khách sạn là ở Hastings, Nebraska. Các khách sạn ở đây khi cho nam nữ thuê chung phòng, dù là vợ chồng đi nữa, thì phải cung cấp cho mỗi khách hàng một chiếc áo ngủ bằng vải cô-tông thật sạch sẽ. Khi leo lên giường họ phải mặc vào, không được…chuổng cời! Nếu muốn sinh sự với nhau thì cũng vẫn phải khoác chiếc áo…thánh này!

Nhưng ở Coeur d’Alene thuộc tiểu bang Idaho thì bạn tha hồ yêu nhau trong xe hơi, cấm phú lít không được tới gõ cửa xe làm phiền những tình nhân đang bận rộn. Nếu ông bạn dân nào thấy chướng mắt, muốn can thiệp thì phải theo các thủ tục sau: lái xe có đèn xanh đỏ chớp chớp ra phía sau xe…tình nhân, huýt còi ba lần, chờ khoảng 2 phút, sau đó mới được bước ra xe để kiểm tra! Thật là một nơi đầy lễ nghĩa!

Có những nơi khác trên đất Mỹ cũng lễ nghĩa ra gì. Như ở Cleveland, Ohio chẳng hạn. Tại đây, cấm phụ nữ ra đường mà mang giầy da bóng. Lý do: nếu giầy bóng quá phản chiếu như tấm gương thì đàn ông họ sẽ…mù mắt hết! Ở Norfolk, Virginia, thì chú ý vào khoảng trên. Cấm phụ nữ ra đường mà không có nịt ngực! Ai giám sát? Có một đội kiểm tra gồm toàn quý ông gọi là đoàn kiểm tra nịt ngực! Trái lại, ở Merryville, Missouri thì cấm phụ nữ trẻ mang nịt ngực khi ra đường! Lý do: đặc ân không thể chối từ được của người đàn ông bình thường, cường tráng, là được ngưỡng mộ cơ thể tròn trịa, không bị vướng bận bởi một thứ che chắn nào của một người phụ nữ trẻ! Hè năm tới, các bạn bè của tôi đã nhất định tổ chức đi nghỉ hè ở Merryville ( Thành phố vui vẻ), để hưởng cái đặc ân vui vẻ của nơi cực kỳ vui vẻ này! Số chỗ có hạn, xin ghi tên ngay từ bây giờ.

Bên Trung Quốc mà cấm thì có chuyện chi lạ. Cấm là nghề của chàng! Nhưng cấm văng mạng như những trường hợp dưới đây thì chịu thua. Tại Giang Tô, theo quy định của đăng ký nhân khẩu thì nam nữ không có hôn thú không được ở chung với nhau. Cũng được đi. Đất nước của ngài Khổng mà! Cầm tay còn chẳng được huống chi chung chăn chiếu. Nhưng điều khoản này áp dụng cho tất cả mọi người không phải chỉ cho trai gái độc thân. Nghĩa là cha và con gái, mẹ và con trai, anh trai và em gái cũng không được sống chung dưới một mái nhà!

Lãnh đạo nam không được quyền có thư ký nữ! Đó là lệnh cấm của chính quyền tỉnh Tứ Xuyên. Họ giải thích là tình trạng này dễ dẫn đến hủ hóa, mất hiệu năng trong công việc làm thiệt hại đến quyền lợi của nhà nước và nhân dân.

Để tích cực tham gia vào chiến dịch chống mập phì, Sở Công An thành phố Cáp Nhĩ Tân cấm các cảnh sát viên không được…mập. Ông nào mà vòng bụng vượt quá 90 phân sẽ bị cho nghỉ việc. Rất đúng theo y khoa ngày nay: những người đàn ông có vòng bụng từ 90 phân trở lên thường có vấn đề về sức khỏe. Không có sức khỏe thì sao mà làm việc. Cứ cho về đuổi gà cho vợ cho được việc nhà nước. Lệnh cấm này thật…hiện đại!

Sở Giáo Dục khu Hách Sơn và khu Tư Dương, thành phố Ích Dương, tỉnh Hồ Nam cấm giáo viên trung tiểu học hiếp dâm hoặc khiêu dâm nữ sinh! Lạ nhỉ. Nếu không có lệnh cấm thì được quyền làm hay sao? Các vị có trách nhiệm với giáo dục này chắc thích lấn sân. Đây là hình tội thuộc thẩm quyền của tòa án. Mắc mớ chi tới giáo dục!

Vui hơn nữa là cấm vòng 1 của các nữ công chức phát triển không bình thường! Tỉnh Hồ Nam đã ra quy định là “nữ công chức thì bầu vú phải cân xứng”. Làm như mọi người không hiểu điều luật mới mẻ và ngoạn mục này, thông tư giải thích thêm: “Đặc trưng của người phụ nữ là phải phát triển bình thường, bầu vú phải cân xứng, không có những khiếm khuyết”. Người dân có việc tới công sở ở Hồ nam chắc sẽ…mát mắt là cái chắc! Hồ Nam cũng là một địa điểm du lịch phổ biến, các bạn nào có dịp đi tour Trung Quốc nên ghé thăm…công trình của nhà chức trách sở tại!

Khỉ chưa thành người nhưng khỉ cũng có bổn phận ở thị trấn Long Trì. Đây là qui định cho khỉ phải tuân theo của Ban Quản Đốc khu thắng cảnh Long Trì trong văn bản gọi là “chuẩn tắc hành vi lễ phép của khỉ”: “Không được mất lịch sự, phải đối đãi văn minh với khách; không được hăm dọa du khách, phải hết sức lịch sự; không được quấy nhiễu du khách, nhất là nữ du khách; phải coi việc giúp đỡ người khác làm niềm vui”. Nếu khỉ thi hành được những điều này thì chúng đã thành người là cái chắc. Người “văn minh” hẳn hoi, vì nhiều khi người cũng không được như vậy!

Để cho đầy đủ những tiết mục cấm, xin nhắc sơ lại những lệnh cấm khôi hài nhất thế giới. Một ở Trung Quốc, một ở Việt nam, hai trong bốn thành trì cuối cùng của chủ nghĩa Cộng sản. Thứ nhất là lệnh cấm công nhân không được đi vệ sinh trong giờ làm việc do ban Giám Đốc nhà máy Foshan, tỉnh Giang Đông, Trung Quốc ban hành. Thứ hai là lệnh bắt tất cả các nhân viên các trạm thu phí giao thông phải khâu miệng túi lại để chống tham nhũng do Khu Quản Lý Đường Bộ 2, Cục Đường Bộ ở thủ đô Hà Nội ban hành!
Nhà nước cấm thì dân cũng hoạnh họe! Bà vợ cằn nhằn với
CAÁM - 65
ông chồng: “Từ hồi lấy nhau tới giờ, tôi làm cái gì ông cũng cấm, nào là: “Không được mua cái đó!”, nào là: “Không được mặc cái này!”, nào là: “Không được nói chuyện với bà này, cô kia”. Tôi chán mấy chữ “không” của ông lắm rồi. Sao chẳng bao giờ ông bào tôi: “Ừ, mua cái này đi!”, “Ừ! Mặc cái đó đi!”. Tôi chịu ông không nổi rồi, chắc tôi phải dọn về nhà cha mẹ tôi quá!”

Ông chồng chậm rãi phán: “Ừ, bà đi đi!”

10/2006

[nguyendonganh]

Nhà Thương
Cát Hoàng

Nhà thương - Tên gọi nơi chửa bệnh trước đây nghe thiệt thân thương (Mãi đến tận sau nầy vẫn còn những địa danh: Xóm Nhà Thương; Cầu Nhà Thương; Rạch Nhà Thương;...). Nay không biết do đâu người ta thay tên gọi là Bệnh viện (May mà không phải là "Ốm viện" theo cách chuẩn hoá nào đó?). Tôi cứ thích cái kiểu ví von ở quê mình: "Đời người đố ai khỏi qua tay mấy Thầy?" (Thầy Thuốc, Thầy Giáo,... và Thầy Tụng)". Mặc dù, tôi sanh ra bởi tay đỡ mụ vườn từ chính ngôi nhà ở xiêu vẹo của gia đình mình chớ không được sanh ra ở Nhà Thương, nhưng với tôi kỷ niệm về Nhà Thương lại rất đậm đà sâu sắc.
Thời học Tiểu học, ký ức tôi hằn rõ biết bao trường hợp người nhà quê bị bệnh nặng; bị tai nạn chiến tranh, đến nhà tôi nhờ cha hoặc mẹ tôi giúp đỡ đưa họ "Đi Nhà Thương" - Đi Nhà Thương ở tận Mỹ Tho hoặc Sài Gòn đường sá xa xôi đi lại đò giang cách trở vô cùng khó khăn (Số là gia đình tôi có một người dì ở Mỹ Tho và hai người cô ở Sài Gòn, nên có thể nhờ vả, tá túc tiện lợi) - "Đi Nhà Thương" tức là xin vô nằm "Nhà Thương Thí" không tổn tiền chữa bệnh, chớ họ quá nghèo nội lo tiền đi lại đã đủ mang nợ nần có đâu lo nổi tiền trả cho thầy cho thuốc (!).
Lúc nầy, cả ấp tôi ở có hai Ông Thầy hốt thuốc Bắc; ở chợ xã có một tiệm thuốc Bắc của Ông chủ người Hoa vợ Việt với một Ông Tây y mà người dân quen gọi tên là "Tư Y tế". Ai khá giả có bệnh thì đến nhờ xem mạch bốc thuốc hoặc chích thuốc hay mua thuốc Tây để uống. Ai nghèo khó thì cứ quơ quào cây lá thuốc Nam sẳn có phơi sắc mà uống tới tới - Người quen bày gì uống nấy mà nhiều khi cũng hết bệnh mới lạ!
Còn con nít học lớp tư, lớp ba trường làng (lớp hai, lớp ba bây giờ) mà tôi rất oai với Tư Y Tế (Tôi quen gọi là Anh Tư theo cách gọi tên theo thứ ở quê Nam bộ), mỗi lần nghe tiếng "Xe máy bịch" (Xe mô-by-lét khi đó hiếm chỉ một ít người có chạy) là y như rằng tôi có tiền mua bánh kẹo ăn rồi, vì mỗi lần ở chợ xã ra ấp Anh Tư đều ghé nhà tôi chơi và luôn tiện nhờ tôi "gởi thơ mèo" cho chị Tư Y Tế (Gọi vậy cho tiện do sau nầy chị cũng theo nghề Y) - Chị Tư là cháu Bà Mười nhà bán tiệm, mà Bà Mười rất có uy lại khó tính nên ít người dám lân la bén mảng làm chuyện khuất lấp. Có lẽ do tôi là học trò hiền hậu lễ phép nên Bà Mười chẳng để ý và việc nhờ vả của Anh Tư được mẹ tôi nói vô nên tôi không e ngại khi làm; chỉ cần dè chừng khi nào có Chị Tư bán hàng tôi mới mua bánh kẹo, tới lúc trả tiền kẹp thơ mèo vô luôn ai biết mà để ý (Thấy tôi oai, thông minh và ác chưa hè! Vậy mới có kẹo bánh ăn dài dài chớ! Ác, là về sau nầy tôi mới suy nghĩ, nhưng lại tự an ủi - Vì do vậy mà Chị Tư Nhỏ theo nghề Y và có Nhà Bảo Sanh tư, con đàn cháu đống, sống vui vẻ đuề huề với Anh Tư; với cả Chị Tư Lớn).

Thời học Trung học, tôi cũng có nhiều kỷ niệm với Nhà Thương:
Xóm Nhà Thương - Là nơi tôi thường xuyên lui tới gặp gở, sinh hoạt gắn bó với Cô giáo dạy văn thương yêu gần gũi nhất với tôi trong suốt những năm trọ học ở Thị trấn Bình Đại (Bến Tre). Ở Xóm Nhà Thương còn có A - Cô nữ sinh học sau tôi một lớp. Cô giáo cũng rất thương A như tôi, nên Cô có thành ý ghép đôi chúng tôi. Đã đôi lần Cô cố tình lánh mặt để hai đứa tự nhiên trò chuyện; để tôi có dịp trao "Tín vật" cho A (Tín vật - Sợi dây chuyên vàng đó tôi đã đánh mất trong những năm tháng chinh chiến. Thật ra, tôi không dám và chưa tỏ tình, ngay cả một lời từ giã khi ra đi và cả lần gặp lại sau đó). Ở Xóm Nhà Thương còn có Chói - Thằng bạn chí thân học cùng cấp khác lớp (do học khác ngoại ngữ). Chói có năng khiếu âm nhạc rất tốt và giàu cá tính. Tiếc là Chói mất sớm khi tôi và nó mới trở thành hàng xóm sau nầy ở đô thị. Chói chết để mãi lại trong tôi một nỗi ẩn ức (Nếu tôi không lôi kéo nó về đô thị thì...? Số phận... ?).
Nhớ một lần nghỉ Chúa Nhật về nhà tôi bị tai nạn đứt chân do bất cẩn trong lúc bửa củi. Khi hay tin, Hoàng tức tốc chở tôi bằng xe Honda 67 (rất quý hiếm khi đó) từ quê về Nhà Thương Thị trấn Bình Đại (Xa cách khoảng 10 cây số đường lộ đá lỗ chỗ ổ voi, ổ gà rất khó đi lại). "Nhà Thương chạy" (không nhận điều trị) Hoàng lại chở tôi ra Bến Tàu đi đò lên Nhà Thương Mỹ Tho - Thương rất đỗi cái cảnh thằng Hoàng ròm cõng thằng Hoàng mập trên lưng đưa xuống đò ai trông ... đều thấy oải (Tôi vừa thương vừa sợ hỏi cõng nổi không cha? Nó trả lời tỉnh bơ: Ba thằng như mầy tao cũng cõng tuốc! Nghe oai ghê hén!). Chuyện đứt 3 ngón ở bàn chân trái nằm Nhà Thương Mỹ Tho rồi cũng lành; làng lính oạnh hẹ việc tự đả thương để tiện bề trốn lính buộc gia đình phải lòi tiền hối lộ rồi cũng qua. Ác nổi, duyên do gì mà sau đó tôi lại có mối tình sâu đậm với một Y tá viên điều dưỡng ở cái Nhà Thương Mỹ Tho nầy mới ngặt chớ! Hổng nhắc nhớ thì thôi, nhắc nhớ tới thiệt thấy mình tày trời tội lỗi. Hồi tôi trốn biệt vô rừng, chừng hoà bình trở về Cô tôi trao lại cho tôi một mớ tá lả thư tình (độ chừng gần 50 lá, mỗi lá thư kèm mỗi nụ hồng khô nữa mới chết chớ!) với lời trách móc nhẹ nhàng: "Thiệt hết biết cái...thằng trời thần".
Ngặt cái cảnh vào một ngày xấu trời cái thằng trời thần khật khùng nổi lửa đốt sạch mớ tá lả thư tình, thì nàng chợt đến thăm và vô tình sốt sắng quét sạch đám tàn tro vào... quên lãng.
Ngặt cái cảnh vào một ngày đẹp trời nàng trở về cố quán thăm thằng trời thần. Vợ thằng trời thần đãi đằng cơm nước, tâm sự nhỏ to thân ái. Sau đó, vợ thằng trời thần bỏ nhỏ: "Người yêu cũ cho anh thuốc mới trị bệnh.. hối... tức?".

Thời học sau trung học. Nhà Thương càng gắn bó với tôi biết bao kỷ niệm vui buồn khác: Hai đứa con tôi đã ra đời ở nơi nầy. Hai người mẹ (Mẹ ruột và Mẹ vợ) đã từng đau đớn và từ giã cõi đời ở nơi nầy. Bao nhiêu thân bằng, quyến thuộc cũng đã từng cười khóc cùng tôi ở nơi nầy. Đã và sẽ còn nhiều điều đáng nhớ và không thể nào quên về...Nhà Thương.

"Yêu nên tốt! Ghét nên xấu!" là lẽ thường. Xã hội hoá Y tế có tốt có xấu cũng là lẽ thường. Người giàu có khá giả tiền bạc thì vô Bệnh viện tư hoặc đến các khoa dịch vụ để được chăm sóc, điều trị là chuyện bình thường. Người nghèo khó, neo đơn già yếu, bệnh tật thì vô Bệnh viện công, được bảo hiểm y tế dành cho đối tượng người nghèo cũng là chuyện bình thường. Bất bình thường và hơi bị nhiêu khê là chế độ bảo hiểm y tế đẻ ra lắm thủ tục thanh toán với cơ chế điều hành cắt khúc là bất tiện và thực tế xảy ra lắm cảnh thương tâm...bó tay chờ chết, do đã nghèo đến mức mạt hạng thì lấy tiền đâu mà chi trả khoản 30% theo Luật bảo hiểm y tế quy định (?)

Bất chợt tôi liên tưởng thế giới nầy đã từng tuyên ngôn:
"Chúng ta tin tưởng mà không cần chứng minh rằng: Tất cả người ta sinh ra đều bình đẳng, tạo hoá ban cho họ một số quyền không thể chối cãi được. Trong số đó có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
"Con người được sinh ra, được tự do và sẽ luôn luôn tự do, bình đẳng trong sự tôn trọng những quyền lợi của họ".
Và tôi ao ước: Giá được cái... Nhà thương thí!

Vĩ thanh:
Lẽ ra tạp văn nầy đã được kết thúc với sự ao ước nhỏ nhoi của tôi thôi. Nếu như không có một ngày tình cờ... tôi được xét chấp thuận cho nghỉ việc theo diện chính sách 132, nên cần được Bảo hiểm xã hội tỉnh xác nhận thời gian tham gia đóng bảo hiểm và tôi bị cắt mất 5 năm theo Luật quy định. Bởi lẽ, ai có thời gian nghỉ việc trước năm 1997 (chưa trực tiếp đóng tiền bảo hiểm) từ 01 năm trở lên, thì không tính thời gian từ đó trở về trước (Trường hợp từ năm 1997 về sau - đã trực tiếp đóng tiền bảo hiểm, thì nghỉ tháng nào tính khấu trừ tháng ấy). Mấy người bạn cùng cơ quan còn kháy tôi:
- Mất mấy năm chẳng nhằm nhò gì. Chỉ tội họ xóa sổ cả thời kháng chiến!
- Không tính chuyện huân chương, huy chương gì ở đây nhen!
- Thời đói khổ 1979, 1980,... quá nhiều trường hợp giáo viên xin nghỉ việc để... "tự cứu trước khi trời cứu". Mấy Nhà Làm Luật Việt Nam mình khéo... đánh vào nhân tâm thật!
...
Tôi nghiệp thằng tôi chỉ biết mần thinh. Còn kể gì chuyện ao với ước./.

[Cửu Long Giang]

“Canh gà Thọ Xương” có thực sự là món súp gà hay không?


Blog người hiếu cổ - Thời gian gần đây, nổi cộm trên các phương tiện thông tin đại chúng là chuyện cô giáo dạy cho các em học sinh câu ca dao “Gió đưa cành trúc la đà/Tiếng chuông Trấn Vũ canh gà Thọ Xương” rằng: “Canh gà Thọ Xương là món ăn nổi tiếng, đặc sản của làng Thọ Xương”. Ngay khi tin này được đăng thì dư luận đã có những phản hồi vô cùng quyết liệt, rằng cô giáo dạy sai. Ngay sau đó tôi lại đọc được thông tin rằng cô giáo đó đã bị đánh nhập viện!!!

Tôi trên những hiểu biết cá nhân thì thấy quả thực cô giáo này không đáng phải chịu búa rìu dư luận lớn đến vậy. Vì sao? Vì cô ấy quả thực đã sai, nhưng cái sai đó lỗi không hoàn toàn ở cô ấy…
*
* *
Dưới đây, tôi xin viết đôi điều để bạn đọc có cái nhìn đúng đắn hơn về bài “ca dao” có cụm từ “canh gà Thọ Xương” gây tranh cãi:
Bài “ca dao” gây tranh cãi trên thường được biết đến với nội dung:

“Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái mặt gương Tây Hồ” (A)
Hoàn toàn ta thấy đây là một bài tả cảnh Hà Nội với các địa danh: chùa Trấn Vũ, ngõ/huyện Thọ Xương, làng Yên Thái (An Thái), và Tây Hồ. Tuy nhiên ngay về vấn đề văn bản của bài này đã là vấn đề không rõ ràng rồi, các sách giáo khoa cũng như các sách lịch sử văn học tôi cũng chưa thấy ghi rõ. Vì vậy, việc xác định văn bản học của bài thơ này chủ yếu dựa vào những ghi chép của các thế hệ đi trước. Trong cuốn sách “Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội” của Hoàng Đạo Thúy[1] có ghi chép khung cảnh Hà Nội:
"Những buổi sớm tinh sương mùa đông, khách dạn sương đi trên đường Thanh Niên không thấy trời, không nhìn rõ mặt nước, trên đầu cành lá rũ nặng giọt, bên trái lung linh ánh trăng úa hạ huyền; lúc ấy lòng lâng lâng, không ngâm mà cũng như ngâm câu thơ cổ: Phất phơ ngọn trúc trăng tà... Gà xóm bên hồ đã gáy, chuông hồi đã đổ dồn, đồng bào Bưởi đã dậy giã dó từ lâu. Mặt trời mới hé trên đê Yên Phụ mở ra một tấm gương phẳng lặng rắc phấn hồng”
Qua mô tả của Hoàng Đạo Thúy, ta dễ dàng thấy được nội dung trùng khớp với bài thơ “Hà Nội tức cảnh” của Dương Khuê (1839 - 1902) với nội dung:
“Phất phơ ngọn trúc trăng tà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương
Nhịp chày An Thái, mảnh gương Tây Hồ”[2] (B)
Vì vậy, “canh gà” ở đây không nói đến món canh/súp gà. Tôi cũng nghe một số biện giải của nhiều người là nghe kể ngày xưa ở Thọ Xương cũng có món canh gà nổi tiếng, nhưng đa phần đều là tư biện và không có căn cứ.
Tạm gác chi tiết “canh gà”, ta đi vào tìm hiểu một chút diễn biến văn bản của bài thơ này.
Sách Tâm trạng Dương Khuê và Dương Lâm[3] , Dương Thiệu Tống là cháu của Dương Khuê có ghi dòng nhận xét về câu lục mở đầu: "Có người đã sửa đổi câu thơ này là Gió đưa cành trúc la đà, nhưng có lẽ là sai vì làm mất đi ý nghĩa ẩn dụ của toàn câu mà chỉ có ý nghĩa tả cảnh mà thôi".
Vấn đề nảy sinh ở đây là: Ai đã sửa câu lục trong bài thơ này thành “Gió đưa cành trúc la đà”?
Tôi liên tưởng tới một bài thơ khác tả cảnh Huế khá giống bài thơ của Dương Khuê là:


“Gió đưa cành trúc la đà,
Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương.
Thuyền về xuôi mái sông Hương,
Biết đâu tâm sự đôi đường đắng cay” (C)
Bài thơ này cũng đã được phổ thành nhạc trong bài hát “Thương về cố đô” của nhạc sĩ Châu Kỳ, khi đó bài thơ này đã được công nhận như một bài ca dao trong kho tàng Văn học dân gian Bình Trị Thiên (1987), nhạc sĩ Châu Kỳ chỉ dùng nó như một chất liệu sáng tác mà thôi. Một hồi tìm kiếm, tôi mới thấy hai câu thơ đầu xuất hiện trong cuốn hồi ký “Mười ngày ở Huế”[4], nói về quãng thời gian ở Huế của học giả Phạm Quỳnh. Trong đó có viết một đoạn tả cảnh Huế như sau:
“Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ canh gà Thọ Xương
Cả cái hồn thơ của xứ Huế như chan chứa trong hai câu ca ấy. Chùa Thiên Mụ là một chốn danh lam, có cái tháp bẩy từng, ở ngay trên bờ sông Hương, làng Thọ Xương thì ở bờ bên kia. Đêm khuya nghe tiếng chuông chùa với tiếng gà gáy xa đưa văng vẳng ở giữa khoảng giời nước long lanh mà cảm đặt thành câu ca cho con trẻ hát, ấy mới rõ cái tính tình của người xứ Huế.” (Phần IV)
Như vậy là học giả Phạm Quỳnh đã dùng ý tứ của thơ Dương Khuê để viết lại cho hợp với cảnh và địa danh ở Huế, có chùa Thiên Mụ và có làng chài Thọ Xương (còn có tên là Thọ Khương, Thọ Cương, Long Thọ). Chúng ta có thể đưa ra phán đoán:
- Hoặc là Phạm Quỳnh viết dựa trên thơ Dương Khuê
- Hoặc là sử dụng chất liệu văn hóa dân gian bản địa
Nhưng dù là trường hợp nào thì văn bản (C) cũng là một chi tiết quý giá.
Vì thế, bản (A) có thể được phán đoán bằng sự “lai” giữa hai bản (B) và (C).
Cũng qua các chi tiết trên, mảy may không hề thấy chỗ nào đề cập đến món canh (súp) gà Thọ Xương. Hơn nữa, chúng ta cần hiểu logic bài thơ tả cảnh, đang có gió, có cành trúc, có tiếng chuông, có nhịp chày giã giấy, có mặt nước hồ long lanh, dẫu có thêm món canh (súp) gà vào cũng thật là vô duyên và không hợp lý.


[1] Cuốn đầu in bởi Hội văn nghệ Hà Nội năm 1969, tái bản nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội năm 2010
[2] Trích lại tài liệu theo bài của Vô Ưu trên www.baomoi.com
Dẫn theo Trần Trung Viên trong Văn đàn bảo giám, cuốn 3, NXB Nam Ký, Hà Nội, 1926; Mặc Lâm tái bản, Sài Gòn, 1969, trang 159; tài liệu do nhà phê bình Đặng Tiến cung cấp. Trong Thơ văn Hà Nội do Trần Huy Liệu chủ biên, cũng viết như vậy.
[3] Dương Thiệu Tống, Tâm trạng của Dương Khuê và Dương Lâm, Nxb. Khoa học Xã hội, HN, 2005.
[4] Quý vị độc giả có thể đọc toàn văn hồi ký “Mười ngày ở Huế” tại Blog của Phạm Quỳnh ở địa chỉ:
phamquynh.wordpress.com/2009/02/19/tac-ph%E1%BA%A9m-m%C6%B0%E1%BB%9Di-ngay-%E1%BB%9F-hu%E1%BA%BF/
Hoặc: Phạm Quỳnh, Mười ngày ở Huế, Nxb. Văn học, H.2001


Nguồn nguoihieuco