Cây cảnh, Bonsai

[Vĩnh Long]

Lộc Vừng
Viết bởi Ngọc Khuê

Suu Tam

Cho lộc vừng nở hoa theo ý muốn
Nằm trong bốn loại cây cảnh quý: sanh, sung, tùng, lộc; lộc vừng là cây có thân và gốc đẹp, khi hoa nở có hương thơm, được nhiều người chơi cây cảnh ưa thích. Thông thường lộc vừng mỗi năm ra hoa 2 vụ, vào các tháng 6 - 7 và 10 - 11 âm lịch. Lộc vừng ưa nước nên dễ chăm sóc, có thể bắt lộc vừng nở hoa theo ý muốn vào dịp Tết

Ngoài việc chăm bón đủ chất để ra nhiều hoa, ta phải tạo ra một bước đột biến về sinh lý cho cây. Nghĩa là phải làm cho lộc vừng trút bỏ toàn bộ lá già trong thời gian ngắn nhất, với bí quyết: tưới cho cây lượng phân kali hoặc natri hơi đậm. Sau 4 ngày toàn bộ lá xanh trên cây chuyển thành lá vàng và sau 3 ngày tiếp theo lá rụng hết.
Sau khi cây rụng hết lá, hàng ngày ta tiếp tục tưới nước vo gạo ( B1) để bồi dưỡng và kích thích cây phát triển lá mới. Khoảng một tháng mầm lá và mầm hoa sẽ đâm ra, khi hoa tàn, ta lại tiếp tục làm theo trình tự trên.
Trồng cây hoa lộc vừng không khó nhưng chăm sóc để cây sống, phát triển bền lâu và ra hoa được trong ang chậu…lại là việc không dễ chút nào. Nhiều người cho rằng lộc vừng là loài cây ưa nước, trồng ngoài bờ ao, nơi đầm lầy, lúc nào cũng ngập xung quanh mà cây vẫn phát triển, ra hoa đúng mùa, vì vậy trồng vào chậu cũng không cần thiết để lỗ thoát nước, vì vậy trồng xong cứ đổ nước vào ngâm, làm bộ rễ cũ thối, không ra được rễ mới, dẫn đến cây lá úa vàng, thân héo dần rồi chết. Hoặc cây trồng lâu năm trong ang, bể, chậu về mùa mưa không thoát được nước, sau trận mưa cây bị ngập úng nhiều ngày, đầu rễ cũng bị thâm thối dẫn đến lá héo dần, không biết cách cứu chữa kip thời thì cây cũng chết.


Cũng như hoa giấy, hoa trà, hoa hải đường, hoa lộc vừng có nhiều loài khác nhau. Có loài lộc vừng lá tròn, loại lá dài, loài hoa mầu hồng, loài hoa mầu đỏ, loài hoa mầu vàng, loài hoa trắng. Loài nào hoa cũng ra từ thời điểm từ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch (mùa mưa nhiều). Tuy nhiên, cùng chế độ chăm sóc, nhưng ta thường thấy loài lộc vừng lá tròn bao giờ cũng ra hoa sớm, bông dài và lâu tàn hơn loài lộc vừng lá dài.
Trồng cây hoa lộc vừng không khó nhưng chăm sóc để cây sống, phát triển bền lâu và ra hoa được trong ang chậu…lại là việc không dễ chút nào. Nhiều người cho rằng lộc vừng là loài cây ưa nước, trồng ngoài bờ ao, nơi đầm lầy, lúc nào cũng ngập xung quanh mà cây vẫn phát triển, ra hoa đúng mùa, vì vậy trồng vào chậu cũng không cần thiết để lỗ thoát nước, vì vậy trồng xong cứ đổ nước vào ngâm, làm bộ rễ cũ thối, không ra được rễ mới, dẫn đến cây lá úa vàng, thân héo dần rồi chết. Hoặc cây trồng lâu năm trong ang, bể, chậu về mùa mưa không thoát được nước, sau trận mưa cây bị ngập úng nhiều ngày, đầu rễ cũng bị thâm thối dẫn đến lá héo dần, không biết cách cứu chữa kip thời thì cây cũng chết.

Khắc phục những trường hợp trên, xin nêu một số kinh nghiệm về cách trồng và chăm sóc cây lộc vừng trong ang, bể, chậu…như sau:
Trước tiên là về cách trồng:
Ang, bể , chậu…trồng lộc vừng nhất thiết phải có lỗ thoát nước. Đất trồng lộc vừng tốt nhất là đất mầu trộn thêm trấu, xỉ than lò gạch đập nhỏ và ít phân chuồng hoai mục. Trồng xong tưới nước để giữ độ ẩm vừa phải cho cây ra rễ mới. Khi cây phát triển mạnh, chứng tỏ bộ rễ ở dưới đã khỏe, ta tưới nước thỏa mái cho cây phát triển nhưng cũng không được để úng nước. Đầu rễ bị ngập trong nước không thoát được khí sẽ bị thối, chết dần từ đầu rễ vào, làm cây héo rũ rồi chết. Còn muốn để bầu cây lộc vừng ngâm trong ang, bể, chậu…thì khi mới trồng vào ang, bể, chậu…phải xếp gạch hoặc đá quanh bầu, thường xuyên tưới nước giữ độ ẩm, khi nào bộ rễ phát triển mạnh bao quanh bầu đất, bò ra cả ngoài gạch đá thì ta bỏ gạch đá ra, bịt lỗ thoát lại,ngâm cho bầu rễ trong nước thỏa mái cây vẫn phát triển tốt và ra hoa đúng mùa.

Ảnh trên: Cây Lộc Vừng Nam ở nhà tôi do anh Đỗ Quang trồng đã ra hoa và kết quả

Về cách chăm sóc: cũng tương tự giống như chăm sóc các cây cảnh khác. Trồng đảm bảo khĩ thuật thì việc chăm sóc đơn giản. Chỉ cần đặt bồn ở nơi thoáng đãng để cây phát triển đều ở cả 4 phía. Hàng ngày chú ý tưới nước giữ độ ẩm tối đa cho cây. Thường xuyên quan sát diệt trừ sâu bọ bằng cách dùng kẹp hoặc phun thuốc. Hàng tháng tưới nước phân bổ xung cho cây một lần. Hai, ba năm trồng lại, thay đất mới cho cây một lần để đảm bảo cho cây luôn đủ chất dinh dưỡng phát triển và ra hoa đúng mùa.
Trường hợp cây lộc vừng trồng trong ang, bể, chậu…không đảm bảo đúng kĩ thuật bị úng nước, lá héo rũ, ta phai khắc phục ngay bằng cách: Nếu cây mới trồng thì phải vặt bỏ toàn bộ lá cây rồi khoan lỗ sát đáy để cho nước thoát nhanh, sau đó để 2-3 ngày bầu đất khô mới tưới nhẹ giữ độ ẩm cho cây phát triển. Trường hợp cây trồng đã lâu, nay bị úng thì có hai cách khắc phục. Một là vặt bỏ tất cả lá rồi khoan lỗ như trên, sau đó đào bỏ đất, rễ xung quanh thành chậu độ 10 phân ( từ miệng chậu xuống tận đáy) cho đất, phân, trấu trộn đều vào thay phần đất, rễ mới đào bỏ ra, tưới nhẹ nước vào khi nào thấy nước chảy ra các lỗ thoát là được. Cách thứ hai là vặt bỏ lá rồi đánh bầu cây ra, khoan lại lỗ thoát nước cho thông, cắt bỏ phần rễ thối, rễ khô già, sau đó cho đất, phân mới vào trồng lại như cách trồng đã nêu ở trên.
Trên đây là cách trồng và chăm sóc cây lôc vừng thực tế tôi đã làm nhiều năm và thấy cho hiệu quả rất tốt, xin nêu để các bạn cùng tham khảo.


**********

Freshwater Mangrove
Chiếc - Lộc vừng
Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.
Lecythidaceae

Đại cương :
Tên thường gặp là Barringtonia, Freshwater Mangrove, India Oak, India Putat.
Việt Nam gọi là cây “ Lộc vừng ”, danh pháp khoa học Barringtonia acutangula L.thuộc họ Lecythidaceae.
Đồng nghĩa : Barringtonia spicata hay Eugenia acutangula.
Cây Lộc vừng còn gọi là “ cây Chiếc ” hay “ Lộc mừng ” là một cây sống ở vùng đất ẫm nước lợ rừng sát ven biển, nơi cửa sông vùng Nam Á và Bắc Úc, từ Afghanistan đến Phi luật Tân và Queensland.
Tại Đông Nam Á, cây Lộc vừng được phân phối ở Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan. Ở Việt Nam cây lộc vừng được tìm thấy từ Bắc vào Nam tới Côn đảo.
Cây Lộc vừng có thân gốc đẹp, hoa màu đỏ cho mùi thơm thường được dùng làm cây cảnh, bonsai.
Những người thích cây cảnh liệt Lộc vừng trong tứ quý : Sanh, Sung, Tùng, Lộc.
Thực vật và môi trường :
Mô tả thực vật :
Barringtonia là một cây luôn xanh, trong tiếng Phạn, những nhà văn gọi là Hijja hoặc Hijjala.
Trái Lộc vừng tên gọi Samudra và Dhātriphala hay “ y tá của trái cây ” và là một trong những cây được biết đến nhiều nhất trong nước Ấn Độ. Cây Barringtonia thân mộc cao khoảng 5 - 8 m với những vỏ nứt thành những khe màu xám tối.
Lá, hình bầu dục, nhiều, hơi rậm ở đỉnh nhánh cây, lá non rời riêng ra có răng mịn ở bìa lá. Một phần lá rụng trong thời gian khô dài.
Hoa, nhiều, hợp thành chùm rũ xuống, màu đỏ, khoảng 20 cm dài. Đặc điểm của hoa là thường hay nở vào ban đêm, tỏa một hương thơm thoang thoảng, nhẹ nhàng trong bầu không khí tĩnh mịch.
Mỗi năm hoa nở hai (2) vụ vào khoảng tháng 7-8 và tháng 10-11 âl. Sự trổ hoa cận vào dịp Tết Nguyên đán việt nam nên cũng như hoa mai vàng, với đặc tính ưa nước của lộc vừng người ta có thể điều chĩnh lượng nước tưới mà bắt lộc vừng trổ hoa vào dịp Tết theo ý muốn của những người chơi cây cảnh bonsai.
Trái Lộc vừng hình chữ nhật 4 mặt, sản xuất định kỳ suốt năm, 3 đến 4 cm dài, khoảng 1,5 cm dày, hình tứ giác thẳng, nhọn ở đỉnh, đồng bộ do các thùy đài hoa tồn tại liên tục.
Loài Lộc vừng này, phát triển trên những bờ sông nước ngọt, cạnh các đầm lầy nước ngọt và theo mùa nước lũ ngập trong vùng đồng bằng, thường thì gặp những nơi đất nặng ( lourds ).
Sự nhân giống được thực hiện bằng sự phát tán hạt. Cây chịu đất sét, hệ thống thoát nước kém. Không nhất thiết với điều kiện trên, cây lộc vừng có thể sống phát triển trong những loại đất khác.

Bộ phận sử dụng :
Vỏ thân, rể, lá, trái, hạt.
Thành phận hóa học và dược chất :
► Lá lộc vừng chứa :
- acide trihydroxy triterpene monocarboxylic,
- acide acutangulic,
- và other acides hửu cơ khác,
- barrigtogenic,
- tangulic
- và acides oleanolic ;
- saponins
- và sapogenins,
- acutagenol A
- và acutagenol B,
- ba (3) triterpenoid sapogenols,
- barringtogenols, B, C và D, E,
- hai (2) triterpenoid acid sapogenins,
- stigmasterol glucoside,
- ß-sitosterol và ß-amyrin.
► Trái lộc vừng chứa :
- barringtogenol D, C và B,
- saponins
- và acide barrigenic..
► Hạt lộc vừng chứa :
- triterpenoid glycosides,
- barringtogenin.
► Vỏ lọc vừng chứa :
- tannins
- và một lượng nhỏ sapogenin.
► Gổ lộc vừng chứa : Wood contains :
- một acide triterpenoid dicarboxilic,
- acide barrigtonique,
- và tirterpenoids khác,
- acide barrigenic,
- và hexa-hydorxytriterpene,
- tanginol.
► Nhánh gổ lộc vừng chứa :
- barringtogenol E
- và acide triterpenic ,
- acide barrinic (Ghani, 2003; Rastogi & Mehrotra, 1993).
● Vỏ Lộc vừng chứa chất giảm đau trấn thống mạnh :
- Also3,3'-dimethoxy ellagic acid,
- dihydromyticetin,
- acide gallic,
- acide bartogenic và stigmasterol,
- triterpenoids,
- olean-18-en-3beta-O-E-coumaroyl ester và olean-18-en-3beta-O-Z-coumaroyl ester 12, 20(29)-lupadien-3-o
- Oleanane-type isomeric triterpenoids:- racemosol A (1) [22alpha-acetoxy-3beta,15alpha,16alpha,21beta-tetrahydroxy-28-(2-methylbutyryl)olean-12-ene] và isoracemosol A (2) [21beta-acetoxy-3beta,15alpha,16alpha,28-tetrahydroxy-22alpha-(2-methylbutyryl)olean-12-ene].
▪ Saponins :
- barringtoside A, 3-O-beta-D-xylopyranosyl(1-->3)-[beta-D-galactopyranosyl(1-->2)]-beta-D- glucuronopyranosyl barringtogenol C;
- barringtoside B, 3-O-beta-D-xylopyranosyl(1-->3)-]beta-D-galactopyranosyl(1-->2)]-beta-D- glucuronopyranosyl-21-O-tigloyl-28-O-isobutyryl barringtogenol C;
- barringtoside C, 3-O-alpha-L-arabinopyranosyl(1-->3)-[beta-D-galactopyranosyl(1-->2 )]-beta-D - glucuronopyranosyl barringtogenol C.
▪ Thành phần chất dinh dưởng chánh :
- tinh bột ,
- chất đạm protéine ,
- chất cellulose ,
- chất béo ,
- caoutchouc,
- những chất có trạng thái kiềm.
- và một hoạt chất tương tự như chất saponin dưới dạng bọt được ổn định khi được lắc trong một dung môi nước .
▪ Từ vỏ cây Lộc vừng, một nghiên cứu cho thấy hiện diện :
- Chín (9) chất triterpene saponins,
- acutangulosides A-F,
- và acutanguloside D-F methyl esters
- và chất triterpene aglycone.
▪ Nghiên cứu trong dung môi éthanolique chiết xuất từ trái lộc vừng cho thấy chất saponins, thủy phân cho ra :
- triterpenoid sapogenins,
- barringtogenol B, C
- và D và hai (2) acide triterpenoid sapogenins.
Đặc tính trị liệu :
Cây lộc vừng có những tác dụng y học sau :
● Nước ép lá lộc vừng tác dụng trong :
- bệnh tiêu chảy diarrhée
- và bệnh lỵ dysenterie.
● Rể lộc vừng vị đắng tác dụng :
- thuốc hạ sốt antipyrétique,
- làm mát lạnh refroidissement,
- kích thích bữa ăn ngon apéritif
- và long đờm expectorant,
- kích thích stimulant
- và buồn nôn émétique;
Cây được cho là giống như Chincona với những đặc tính trị liệu.
● Trái lộc vừng vị cay, đắng,
- lọc máu dépuratif,
- làm nôn mửa.
- làm se thắt ruột astringent pour les intestins,
- chất kích thích sinh sữa lactagogue,
- giảm đau vết thương vulnéraire,
- trừ giun sán anthelmintiques;
- hửu ích trường hợp tiết nhiều mật biliousness,
- viêm phế quản bronchite,
- đau mắt yeux irrités,
- vết thương rĩ mủ suintement,
- chứng viêm nước mũi catarrhe nasal
- và những ảo giác hallucinations.
● Hạt lộc vừng là thuốc :
- tống hơi carminatives
- và thuốc làm nôn mửa émétique;
► phối hợp với nước ép của gừng gingembre được sử dụng :
▪ trong trường hợp chứng viêm nước mũi và đường hô hấp.
▪ đắp trên ngực để làm giảm đau và lạnh .
▪ trên bụng để giảm đau bụng tã (đau bụng đi cầu ) và đầy hơi flatulence.
Hạt cũng được ghi nhận để :
- giảm trường hợp yếu tinh dịch faiblesse séminale
- và bệnh lậu gonorrhée.
● Vỏ Lộc vừng được xem như chất :
- thuốc kiện vị bổ bao tử stomachique.
- làm se thắt trường hợp bị tiêu chảy,
- và bệnh lậu blennorrhagie,
- và như thuốc giải nhiệt fébrifuge trong bệnh sốt rét paludisme.
EtOH (50%) của rể tác dụng :
- hạ đường máu hypoglycémique
- và vỏ của thân là thuốc chống lại nguyên sinh động vật antiprotozoaire (Asolkar et al., 1992).
Kinh nghiệm dân gian :
▪ Tại Phi luật Tân, người ta nấu sắc vỏ lộc vừng dùng như thuốc kiện vị bổ bao tử,
▪ Vỏ cây cũng dùng đắp lên những vết thương .
▪ Ở Amboine và Ấn Độ Inde, rể cây và vỏ cây lộc vừng dùng để trị những vết thương ,
▪ nước ép lá cây dùng trị bệnh tiêu chảy.
▪ Trong Sind, trái lộc vừng dùng chữa trị :
- ho toux,
- cảm cúm rhume
- và bệnh suyễn.
▪ Hạt lộc vừng được dùng như chất cho :
- mùi thơm trong đau bụng đi cầu colique
- và trong quá trình sinh đẻ parturition
- cũng như dùng cho mắt.
▪ Hạt lộc vừng dạng bột, trộn với bơ và cao lương sagoutier ( loại cọ Metroxylon sagu dùng cho tiêu chảy.
▪ Ở Bombay, nhân của hạt dùng như chất làm nôn mửa émétique.
▪ Hạt dạng bột dùng như thuốc lá tabac hít vào để chữa trị đau đầu .
▪ Hạt của trái lộc vừng, chà trên đá trộn với nước ép gừng tươi, để chữa trị chứng bệnh viêm nước mũi và trục xuất đầy hơi gaz flatulente trong chứng đau bụng đi cầu colique .
▪ Chà xát lộc vừng với nước :
- trên ngực để làm giảm đau và cảm lạnh
- chà xát ở bụng để giảm đau bụng đi cầu colique và chứng đầy hơ gaz.
▪ Ở Ấn Độ, trái và lá lộc vừng được nấu sắc dưới độ Ph kiềm dùng cho bệnh rối loạn bụng abdominaux và lá lách rat.
▪ Chà hạt lộc vừng trên đá và đắp trên xương ức sternum dùng cho cảm lạnh rhumes,
▪ Dùng vài hạt pha trộn với nước ép gừng tươi, dùng để uống , chữa trị ói mữa hay giúp đở tẩy trục xuất chấy nhày.
▪ Trái cây lộc vừng phối hợp với thuốc mỡ xát trùng dùng cho vết loét bệnh hoa liểu.
▪ Nước ép lá lộc vừng dùng trong chứng tiêu chảy chất nhày diarrhée mucoïde.
▪ Trái dùng như thuốc trục giun sán và như chất làm se thắt trong trường hợp viêm nướu răng.
▪ Nấu sắc vỏ cây lộc vừng dùng như nước súc miệng trường hợp vấn đề nướu răng
▪ Ở Tích Lan , dùng chữa trị bệnh sốt rét.
▪ Tại Đức, Ủy ban E monographie, đã công nhận dùng vỏ cây để chữa trị cảm lạnh rhume thông thường .
▪ Chất độc : Tại Phi luật Tân, vỏ cây được sử dụng như chất độc để thuốc cá
Nghiên cứu :
● Tác nhân kháng vi trùng :
Chiết xuất từ tinh dầu thô cho thấy hoạt động rất tốt với tất cả những các sinh vật thử nghiệm vi khuẩn gram âm – và gram + và 2 loại nấm. Đó là kể đến hiệu quả đặc biệt với 2 loài vi khuần Bacillus subtilis và Aspergillus niger, người ta có có thể so sánh nó với kanamycine và fluconazole.
Nghiên cứu dung dịch trích của năm (5) cây ăn được vùng Bắc Thái Lan cho thấy dung dịch trích từ méthanolique của cây lộc vừng Barringtonia acutangula là có hoạt động nhất. Kể cả vi trùng Escherichia coli, salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus, Bacìllus cereus và Pseudomonas aeruginosa.
● Chống sốt rét :
Trong phòng thí nghiệm, hoạt động chống vi trùng sốt rét của dung dịch trích từ rể Barringtonia acutangula ở chuột :
Dung dịch trích không độc, và có tác dụng cơ hữu chống sốt rét, đặc tính này được biện minh bởi dân bản địa dùng làm thuốc ở Tích Lan Sri Lanka.
● Tác nhân kháng khuần :
những tác nhân gây bệnh đường tiểu .
Nghiên cứu trên cây lộc vừng Barringtonia acutangula cho thấy dung dịch trích trong éthanol đưa ra phổ quát cho sự ức chế tiếp theo bởi chất chloroforme, éther dầu hỏa, và dung dịch chống lại những tác nhân gây bệnh đường tiểu trong thời gian thữ nghiệm.
● Những triterpénoïdes :
Nghiên cứu phân lập được :
- ba (3) sapogenins triterpenoid mới cuộn lại barringtogenol B, C và D từ những trái cây.
- hai (2) acides sapogenins triterpenoid cũng đã được phân lập cũng từ một nguồn ( trái ), người ta đã xác định là barringtogenate méthyle.
Một nghiên cứu đem lại chất glucoside triterpénoïde của cây lộc vừng Barringtonia acutangula
(- 2 bis, 3ß, 19a-trihydroxy-olean-12-ène-23 ,28-dioïque 28-O-ß-D-glucopyranoside).
● Hoạt động chống oxy hoá / hóa trị liệu phòng ngừa (chimio-préventive) :
Những dung dịch trích cho thấy hoạt động quan trọng trong tất cả các thữ nghiệm chống oxy hóa của hoạt động chống oxy hóa hoàn toàn gia tăng phụ thuộc theo liều lượng.
Những kết quả cho thấy cây lộc vừng Barringtonia acutanggula có thể hành động như yếu tố hóa trị liệu phòng ngừa chimio-prévention, bằng sự cung cấp các chất chống oxy hóa và bảo vệ chống lại những gốc tự do.
● hoạt động kháng khuẩn / kháng nấm :
Bởi phương pháp hóa thực vật truy tìm cho thấy những chất như :
- terpénoïdes,
- stéroïdes,
- tanins,
- những flavonoïdes
- và saponines glycosides.
Những kết quả cho thấy lá Barringtonia acutangula ( lá lộc vừng ) thể hiện tiềm năng hoạt tính kháng khuẩn và kháng nấm.
Ứng dụng :
● Cây lộc vừng còn có những hiệu quả thực dụng như :
- chống ung bướu antitumorale ( chiếc xuất từ hạt ),
- kháng sinh antibiotique,
- Ức chế sự tăng trưởng của vi khuẩn Hélicobacter pylori.
- hoạt động giảm đau antinociceptive.
- Kháng nấm antifungique.
Cây Lộc vừng này từ lâu người ta sử dụng trong lãnh vực như :
- y học ,
- dùng gổ,
- và như cây thuốc cá.
Trong y học truyền thống, được sử dụng trường hợp :
- trẻ em bị cảm lạnh ở ngực,
Những hạt được chà trên đá với nước và đắp trên xương ức ( sternum ), và nếu có trường hợp khó thở nhiều ( dyspnée ), vài hạt với hay không nước ép của gừng tươi được dùng uống và rất hiếm trường hợp không gây ra nôn mửa để trục chất đờm trong những hệ thống dẫn khí thở. Gần đây hơn, cây lộc vừng trở thành trọng tâm nghiên cứu cho những hợp chất chống đau nhức.


Nguyễn thanh Vân

[Vĩnh Long]

HOA MAI

Thập tải luân giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái mai hoa
Tạm dịch là:
Mười năm xuôi ngược giao du cốt tìm thanh kiếm cổ
Một đời chỉ cúi đầu vái lạy trước hoa mai

Cụ Chu Thần, tức Cao Bá Quát, một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất trong văn học Việt Nam, người tự phụ riêng mình chiếm đến hai trong bốn bồ chữ của thiên hạ, đã thốt lên hai câu thơ trên. Hoa mai có những đặc tính nào mà đã dành được sự tôn kính của nhà nho kiêu ngạo, từng xem khinh cả vua lẫn quan như vậy?
Có thể nói, trong các loài cây, kể cả cây có hoa hay không, mai là loài được ưa chuộng nhất từ xưa đến nay. Người đời thường bị quyến rũ bởi sự tương phản của mai: Tuy có thân và cành gầy guộc, có hoa mỏng manh, và mang hương thơm dịu dàng, thanh khiết, nhưng ở bên trong mai là cả một sự kiêu dũng. Chính sự kiêu dũng này đã giúp mai vượt qua được mưa gió sương hàn của mùa đông để đơm hoa kết nụ khi xuân về. Các nhà nho xem mai là tấm gương cho loài người về sự hòa hợp giữa chữ Nhẫn và chữ Dũng.
Các Loại Hoa Mai


Mai có nhiều chủng loại. Người Trung Hoa đã tìm tòi nghiên cứu và phân mai ra đến gần 250 loại khác nhau. Trong các loại này, hầu hết có hoa năm cánh nhưng cũng có loại mang đến cả trăm cánh, xếp thành nhiều tầng. Tuy nhiên, để đơn giản hóa, nhiều người chia mai thành 4 loại tùy theo mầu sắc: hoàng mai, bạch mai, hồng mai, và thanh mai (mầu phớt xanh). Tại Việt Nam, có hai loại đặc biệt thường được xếp riêng các loại mai khác là mai tứ quý và song mai.
- Mai tứ quý là loại mai có 5 cánh mầu vàng nhưng thường được liệt vào loại hoa đỏ vì khi tàn, các cánh hoa rơi rụng rồi năm đài hoa đổi thành mầu đỏ, úp lại ôm lấy nhụy, trông giống như nụ hoa vừa nhú. Nhụy bên trong kết hạt rồi hạt to dần, đẩy 5 đài hoa bung ra trông như hoa mai đỏ vừa nở. Hạt ở giữa các cánh hoa có mầu xanh khi còn non và đổi sang mầu đen khi già. Vì vậy, mai tứ quý cũng được gọi là nhị độ mai, tức mai nở hai lần, trước vàng sau đỏ. Loại mai này được nhiều người ưa chuộng vì nở hoa quanh năm.

- Song mai là giống mai đặc biệt có nhiều ở huyện Thanh Trì miền Bắc. Hoa có mầu trắng, ra hoa và kết trái từng đôi nên được gọi là song mai.
Ngoài ra, có một số hoa vẫn thường được liệt vào loài mai mặc dù không cùng họ với mai. Đó là nhất chi mai, mai mơ, và mai chiếu thủy.
- Nhất chi mai có mầu đỏ hồng, thường gặp ở miền Nam.
- Mơ là loại hoa có mầu trắng hồng, sau kết thành trái, và mọc nhiều ở miền Bắc. Hoa mơ được nhiều nguời gọi là mai và được nhắc đến nhiều trong thi ca như "thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái" (Chu Mạnh Trinh), "rừng mơ hiu hắt lá mơ rơi" (Nguyễn Bính), và "càng mưa phùn gió lạnh, càng lạnh cành hoa mơ" (thơ Quang Dũng).
- Mai chiếu thủy là cây đa niên, gốc to, cành nhánh nhiều, lá mọc thành đôi, và có hoa chùm nhỏ li ti mầu trắng tuyền. Hoa luôn luôn hướng xuống dưới nên được gọi là mai chiếu thủy. Hoa có hương thơm dịu dàng, thanh khiết.

Thuở trước, tại miền Bắc, các cụ ta trồng mai như một thứ cây cảnh chứ không chưng mai trong nhà vào dịp tết như người dân miền Nam sau này. Tại miền Nam, mai được chưng bầy trong ngày tết là loại mai vàng, chỉ mọc từ Quảng Bình trở vào. Khi nhắc đến mai, người Việt, nhất là nguời miền Nam, thường nghĩ đến loại mai vàng này.
Hoa Mai có tên khoa học là Ochna Harmandits, là một loại hoa rừng, thường chỉ có mặt ở những khu rừng nhiệt đới. Vào cuối Đông, Mai rừng tự rụng một phần lá, rồi hẹn nhau từ những ngày giáp Tết bung hoa nở vàng đón Xuân, kéo dài đến tháng Giêng.
Những nhà thảo mộc học trong quá trình đi tìm các giống hoa Mai tại Việt Nam đã thống kê được trên 20 loài Mai chính khác nhau. Có loại cánh lớn, mọc dày; loại thật mỏng manh với những cánh nhẹ; loại màu vàng đậm đà, loại phơn phớt vàng, loại màu trắng bạch....
Ở Việt Nam, nơi mà hoa Mai mọc hoang nhiều nhất là rừng Trường Sơn, gọi là Mai núi. Mai núi do phải chen tìm đất sống với những cây khác ở địa thế khắc nghiệt trong cuộc sinh tồn nên dáng cây đẹp, hoa nhiều cánh, có loại quý lên tới 12- 18 cánh. Loại hoa khác mọc ở những triền cát, rừng ven biển được gọi là Mai động. Mai động dáng cây suôn, trơn, hoa ra chi chít và cánh nhỏ.
Nha Trang, thành phố nổi tiếng với một giống mai tên Hoàng Mai, loài hoa có cánh tròn, từ 12 cánh trở lên, nhụy đỏ, khi nở tỏa hương thơm. Cây hoa cành nhỏ mọc thành bụi. Hoàng Mai được ưa thích, gây trồng làm cảnh ở các chậu lớn hay cắt cành già lớn cắm lọ. Hoàng Mai sau khi hoa tàn, để lại 5 bầu màu đỏ với những hạt lớn. Các hạt sau đó từ màu xanh thành đen bóng, là lúc hạt giống đã già, có thể đem gieo trồng được.
Mai Tứ Quý còn gọi là Mai đỏ, cao từ 1-5 m, phân nhánh ít, cành thưa nhưng lá đậm nên khá sum suê. Cành non màu nâu đỏ, lá cứng dày mép có răng cưa, răng có 1 gai nhọn nhỏ. Hoa màu vàng và nở nhiều vào mùa Xuân, nhưng đặt biệt là cây vẫn cho hoa, tuy ít, hầu như quanh năm. Và lâu lâu điểm trên cành một vài hoa màu đỏ. Quả Mai từ xanh chuyển sang đỏ tía và có nhiều hạt giống. Cây trồng bằng hạt, dể nẩy mầm, cây con mọc nhanh và khỏe, chỉ cần đất cho tơi xốp và đủ nắng. Cây cho hoa và quả đặc sắc gần như quanh năm nên làm cảnh rất thích hợp.

Mai Chiếu Thủy, họ Trúc đào, được trồng làm cảnh, làm cây uốn bonsai. Cây có nhiều cành nhánh nhỏ dễ uốn nắn và cắt tỉa. Lá mỏng, hình xoan gần như không có cuống và màu xanh bóng. Cụm hoa dạng thưa, mang hoa nhỏ có cuống dài buông chúc xuống, màu trắng xòe rộng, rất thơm. Quả Mai màu xanh và dài. Trong quả có nhiều hạt giống có lông mềm. Cây được trồng bằng hạt hay chiết cành. Cây mọc khỏe, có thể bứng gốc để trơ rễ ít ngày rồi trồng lại, cây vẫn sống. Cây có dáng đẹp, hoa thơm, mọc nơi cao ráo hay trong nước - càng lâu năm dáng càng đẹp. Thường chọn loại có lá nhỏ để làm cảnh ở chậu, gọi là Cẩm Mai. (Theo Cuộc Sống Việt)

[Vĩnh Long]

Kỹ thuật trồng cây lộc vừng và cách cho ra hoa

Cây lộc vừng thuộc nhóm cây "bờ nước" vì có bộ rễ bán thủy sinh (họ hàng với cây gáo phổ biến ở miền hạ lưu châu thổ), phát triển tốt ở nơi nước lợ (nước "hai" ảnh hưởng thủy triều) có nồng độ muối biển từ 1- 3 phần nghìn. Lợi dụng đặc điểm sống trên, người ta thường "gắn" lộc vừng vào tiểu cảnh non bộ cho bộ rễ bám đá rất chắc chắn, lá thu nhỏ lại và dầy dặn cứng cáp, hoa buông thõng gợi cảm. Nhân giống lộc vừng bằng cả 2 con đường: Hữu tính từ hạt đã "chín cây" và vô tính bằng chiết vào mùa nóng ẩm (cây phát nhựa) hoặc giâm vào mùa hanh lạnh (thu mủ) khi lá rụng, chồi ẩn chưa hoạt động, đến đầu xuân tới mới được ra ngôi vào dịp tết trồng cây. Song chiết cành "chắc ăn hơn", nhất là vào thời vụ tháng 5 – 6 dương lịch hàng năm khi lộc xuân đã chuyển sang cành "bánh tẻ". Nên chọn những cành lộ sáng ở giữa thân (có tuổi sinh lý trung bình) vỏ dầy, dồi dào nhựa sống, sức đề kháng cao với sâu bệnh và bất lợi ngoại cảnh. Khoanh bóc vỏ (có độ dài vỏ gấp 1,5 – 1,8 lần đường kính của cành để tránh "dẫn thủy – liền sẹo" khó phát rễ trong bầu đất), cạo sạch tơ (là mô phân sinh – tượng tầng) rồi để ráo nhựa sau 7 – 10 ngày sẽ hình thành mô "sẹo" kích thích tái sinh rễ mới. Bó bầu bằng đất bùn ao đã khuấy kỹ nhào trộn nhuyễn với rơm, trấu, rễ bèo tây đủ ẩm và không bị rời rạc khi ấp vào nơi chiết. Bọc bằng giấy nilon trong và dai để dễ kiểm tra và không mất nước ở bầu đất.

Chú ý: Buộc chặt dưới, nới lỏng trên giúp giữ nước và thông khí, đồng thời tích đọng sương đem hoặc nước bổ sung kích thích rễ mới phát sinh, được nuôi dưỡng dễ dàng.

Nếu cành la tán lá nặng cần néo phía trên bầu với thân (hoặc cành lớn gần đó) tránh gẫy gục. Sau 2-3 tháng thấy rễ sơ cấp (rễ lớn) lan ra ngoại vi cần dỡ bọc, bó lần thứ hai cho chắc chắn, kích thích rễ thứ cấp phát ra từ rễ sơ cấp, mang lông hút đủ khả năng nuôi cành chiết tự lập ta cắt cành (dưới gốc bầu 3 – 5cm) hạ thổ.

Tỉa bỏ những cành tăm, cành khuất tán để loại trừ nơi ẩn nấp của sâu bệnh (tránh tia tử ngoại nắng trời) và dồn nhựa sống nuôi cành chủ lộ sáng. Uốn tỉa từ khi cành còn non cho đến giai đoạn bánh tẻ (có mầu vỏ trung gian gốc, ngọn). Trước khi trổ hoa 1 – 1,5 tháng (khoảng cuối hạ, đầu thu) cần thúc bằng NPK vi sinh ngâm nước tiểu pha loãng thành nồng độ 7 – 10% tưới 1 lần/tuần, để cây hứng sáng nhiều hơn, ắt phun nụ dầy, hoa sai, tươi lâu, đẹp bền...

Cho lộc vừng nở hoa theo ý muốn

Thông thường lộc vừng mỗi năm ra hoa 2 vụ, vào các tháng 6 - 7 và 10 - 11 âm lịch. Lộc vừng ưa nước nên dễ chăm sóc, có thể bắt lộc vừng nở hoa theo ý muốn vào dịp Tết.

Ngoài việc chăm bón đủ chất để ra nhiều hoa, ta phải tạo ra một bước đột biến về sinh lý cho cây. Nghĩa là phải làm cho lộc vừng trút bỏ toàn bộ lá già trong thời gian ngắn nhất, với bí quyết: tưới cho cây lượng phân kali hoặc natri hơi đậm. Sau 4 ngày toàn bộ lá xanh trên cây chuyển thành lá vàng và sau 3 ngày tiếp theo lá rụng hết. Sau khi cây rụng hết lá, hàng ngày ta tiếp tục tưới nước vo gạo để bồi dưỡng và kích thích cây phát triển lá mới. Khoảng một tháng mầm lá và mầm hoa sẽ đâm ra, khi hoa tàn, ta lại tiếp tục làm theo trình tự trên, thì lộc vừng lại tiếp tục nở hoa.
chúc các bạn có những cây lộc vừng nở hoa đúng tết

Hoa lộc vừng

Sự tích hoa Lộc Vừng

Chuyện kể rằng, từ lâu lắm rồi, ở một làng bản xa xôi kia có một đôi trai tài gái sắc yêu nhau tha thiết. Họ cùng nhau thề rằng nếu không được sống cùng nhau, họ sẽ chết cùng nhau. Chàng trai đâu biết rằng vẻ tuấn tú và tài năng của chàng đang là niềm mơ ước của nhiều cô gái và cũng là nỗi ghen tức, căm giận của nhiều chàng trai quanh vùng. Còn cô gái vốn xinh đẹp, nết na nên có rất nhiều chàng trai muốn lấy về làm vợ, trong đó có tên công tử con nhà trưởng bản.

Biết không thể nào chiếm được trái tim cô gái, hắn tìm kế hãm hại chàng trai. Hắn sai chàng vào rừng tìm báu vật cho lễ hội của làng. Rừng thiêng nước độc đã quật ngã chàng, làm cho chàng chết đi trong bệnh tật và kiệt sức.

Cô gái chờ đợi mãi, quá nóng lòng nên quyết tâm trốn nhà, lặn lội đi tìm người yêu. Cô đi mãi, đi mãi cho đến lúc đôi chân rã rời không muốn bước thì tìm thấy xác người yêu. Cô đau đớn ôm xác người yêu khóc vật vã. Chôn cất người yêu xong, cô khóc ngày khóc đêm cạnh nấm mồ đó. Nước mắt rơi xuống cứ cạn dần, đến một ngày cô không còn khóc được nữa và ngã gục xuống bên cạnh nấm mồ.

Khi cô chết đi, trên nấm mồ của chàng trai, nơi những giọt nước mắt của cô chảy xuống bỗng mọc lên một loài cây có thân sần sùi, cành lá xum xuê và đặc biệt là có những chùm hoa thả xuống cạnh mồ như hỏi han, như che chở cho nấm mộ chàng trai. Người ta gọi đó là hoa lộc vừng – một loài hoa tượng trưng cho tình yêu chung thủy của người con gái. Có lẽ vì vậy mà màu hoa đỏ đến nao lòng.




Chơi hoa Lộc Vừng


Thông thường lộc vừng mỗi năm ra hoa 2 vụ, vào các tháng 6 - 7 và 10 - 11 âm lịch. Lộc vừng ưa nước nên dễ chăm sóc, có thể bắt lộc vừng nở hoa theo ý muốn vào dịp Tết.

Ngoài việc chăm bón đủ chất để ra nhiều hoa, ta phải tạo ra một bước đột biến về sinh lý cho cây. Nghĩa là phải làm cho lộc vừng trút bỏ toàn bộ lá già trong thời gian ngắn nhất, với bí quyết: tưới cho cây lượng phân kali hoặc natri hơi đậm. Sau 4 ngày toàn bộ lá xanh trên cây chuyển thành lá vàng và sau 3 ngày tiếp theo lá rụng hết. Sau khi cây rụng hết lá, hàng ngày ta tiếp tục tưới nước vo gạo để bồi dưỡng và kích thích cây phát triển lá mới. Khoảng một tháng mầm lá và mầm hoa sẽ đâm ra, khi hoa tàn, ta lại tiếp tục làm theo trình tự trên, thì lộc vừng lại tiếp tục nở hoa.

Đặc điểm của cây này là thường nở hoa vào ban đêm, cây thì nhiều người biết đến, song được chiêm ngưỡng những bông hoa đang nở vào ban đêm với bầu không khí tĩnh lặng và thoang thoảng mùi thơm dịu dàng trong làn gió nhẹ thì quả là một khoảnh khắc tuyệt vời mà tạo hóa ban tặng.
*************
Cây lộc vừng thuộc nằm trong bốn loại cây cảnh quý: “Sanh, sung, tùng, lộc”. Lộc vừng là cây có thân và gốc đẹp, khi hoa nở có hương thơm, được nhiều người chơi cây cảnh ưa thích. Bộ rễ lộc vừng bán thủy sinh nên có thể trồng cạnh hồ nước hay tiểu cảnh non bộ.

- Nhân giống: Lộc vừng có thể nhân giống bằng cả hữu tính (bằng hạt) và vô tính (bằng chiết, ghép, giâm cành). Nếu chiết thì nên tiến hành vào mùa nóng, lúc này cây phát triển mạnh, nhựa nhiều, dễ ra rễ. Nếu giâm cành cần tiến hành vào mùa hanh lạnh khi lá rụng vì lúc này nhiệt độ thấp, sự bốc thoát hơi nước từ lá ít nên lộc vừng ít bị héo lá, nhanh ra rễ.

- Trồng, chăm sóc: Nên trồng vào mùa xuân để lộc vừng nhanh bén rễ, phát triển mạnh. Bón phân NPK 20-20-15+TE hoặc NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu định kỳ 1 tháng/lần với lượng 30-50 gam/cây. Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 hoặc 502 ở giai đoạn cây tăng trưởng mạnh và Đầu Trâu 701 hay 702 ở thời kỳ kích thích cây ra hoa, định kỳ 7-10 ngày/lần.

- Tỉa cành: Nếu lộc vừng nhiều cành , tiến hành tỉa bỏ những cành tăm, cành khuất tán để tập trung dinh dưỡng nuôi cành khỏe. Uốn tỉa từ khi cành còn non cho đến giai đoạn bánh tẻ để cây có thế đẹp.

- Biện pháp cho lộc vừng ra hoa đúng tết: Thông thường, lộc vừng ra hoa 2 vụ/năm, vào các tháng 6-7 và 10-11 âm lịch. Để lộc vừng nở hoa vào dịp tết phải làm cho lộc vừng trút bỏ toàn bộ lá già bằng cách xiết nước (ngưng tưới) hoặc khống chế nước một thời gian để đến khi lá săn lại, gân nổi lên thì phun Ethrel nồng độ 20-25 ml/10 lít nước hoặc phun KNO3 nồng độ 3-5% nhằm làm lá rụng đồng loại. Sau khi lá rụng, tưới đẫm nước và phun phân bón lá Đầu Trâu 501 hoặc 502 để kích thích cây ra lá mới. Khoảng một tháng sau, mầm lá và mầm hoa sẽ đâm ra. Khi hoa tàn, ta lại tiếp tục làm theo trình tự trên, thì lộc vừng lại tiếp tục nở hoa.
************
Tạo rễ buông và rải vụ hoa cho lộc vừng
Viết bởi/Nguồn: Lã Tất Tố -
Nằm trong bốn loại cây cảnh quý: sanh, sung, tùng, lộc; Lộc vừng đang được giới cây cảnh ưu thích.


Với 2 yếu điểm đã nêu ở bài Lộc vừng: ưu - nhược điểm khi làm cây cảnh , để khắc phục 2 yếu điểm đó, xin phổ biến vài biện pháp khắc phục sau:

1. Tạo rễ buông: rễ tử thân cây buông xuống:

Rễ lộc vừng rất nhạy cảm với môi trường âm và ngập nước. Nếu muốn cho ra rễ ở điểm nào của thân cây, ta có thể bó mùn, giữ ẩm hay ngâm vào nước ngập đúng điểm đó sau 2 - 3 tháng rễ sẽ mọc ra (thường mọc đúng mặt đước trên dưới 10 cm) tùy cây to, nhỏ và điều kiện cụ thể mà chọn biện pháp thích hợp, khi đã có rễ ra ta nâng dần cây lên (hạ dần nước xuống) rễ sẽ theo đó mà buông dài dần theo ý muốn.

2. Rải vụ hoa: Xử lý cho hoa rải rác trông năm
- Đối với lộc vừng ta không cắt tỉa theo từng đợt như các loại khác mà nên cắt tỉa thường xuyên, khi nào thấy cành vượt là cắt, nhằm làm cho các cành dăm không có độ tuổi đồng đều, dẫn đến việc ra hoa cũng không đồng loạt, mà rải ra từ mùa xuân đến mùa thu.

- Nếu cây đã ra nụ đồng loạt rồi, ta cũng điều chỉnh theo 2 cách sau:

a/ Khi nụ hoa mới dài ra khoảng 2 cm ta lấy móng tay (hay mũi dao nhọn) lẩy một số nụ hoa đi (khối lượng tùy ý) só cành dăm bị lẩy nụ này sau tháng rưỡi đến 2 tháng lại ra hoa tiếp.

b/ Thay bằng cách lẩy nụ hoa ta có thể dùng ngón tay uốn cong những cành dăm đã ra nụ (số lượng tùy ý). Những cành này bị tổn thương nụ sẽ teo đi vài tháng lại ra nụ tiếp.

Cần chú ý:

* Khi cây lộc vừng chớm ra nụ nên bón thúc cho cây trong đó tăng cường các loại phân tác dụng với hoa, quả để hoa to, bông dài và đậu quả càng tăng vẻ đẹp của cây.

* Không ép cây ra hoa vào tháng quá rét, hoa sẽ không nở.

Với các biện pháp trên, chúng ta sẽ cho lộc vừng ra hoa gần như quanh năm, đột xuất có cây có hoa và quả ngay trong dịp tết nguyên đán./
KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC CÂY LỘC VỪNG



Chọn được cây phôi con phát triển khỏe mạnh là tiền đề hình thành tuyệt tác bonsai. Tùy vào đặc tính của từng cây khác nhau mà ta có chế độ chăm sóc, tưới nước bón phân và lựa chọn đất trồng hợp lí cho cây. Lộc vừng một trong những cây cảnh đẹp đem lại những giá trị về tinh thần cho người sở hữu. Lộc vừng còn là cây được các nghệ nhân bonsai chọn lựa tạo dáng bonsai bởi cây cho hoa đẹp. Tuy nhiên để cây cho hoa đẹp và đúng mùa ta cũng phải chọn được đất trồng tốt nhất cho cay bonsai lộc vừng và chậu chứa phù hợp cho cây. Đất trồng cây bonsai lộc vừng thường là đất mầu trộn thêm trấu, xỉ than lò gạch đập nhỏ và ít phân chuồng hoai mục. Khi trồng cây xong ta nên tưới nước giữ ẩm cho cây, để cây ra rễ mới. Chậu chứa cây bonsai lộc vừng thường là ang, bể, chậu… nhưng phải được xếp gạch hoặc đá quanh bầu, thường xuyên tưới nước giữ độ ẩm, khi nào bộ rễ phát triển mạnh bao quanh bầu đất, bò ra cả ngoài gạch đá thì ta bỏ gạch đá ra, bịt lỗ thoát nước lại, ngâm cho bầu rễ trong nước thỏai mái cây vẫn phát triển tốt và ra hoa đúng mùa. Cũng giống như những cây bonsai khác đất trồng cùng một chế độ nước tưới hợp lí sẽ giúp cay bonsai lộc vừng phát triển tốt tươi. Trồng đảm bảo kỉ thuật thì việc chăm sóc cay bonsai càng đơn giản. Chỉ cần đặt bồn ở nơi thoáng đãng để cây phát triển đều ở cả 4 phía. Thường xuyên quan sát diệt trừ sâu bọ bằng cách dùng kẹp hoặc phun thuốc. Hàng tháng tưới nước phân bổ xung cho cây một lần. Hai, ba năm trồng lại, thay đất mới cho cây một lần để đảm bảo cho cây bonsai luôn đủ chất dinh dưỡng, phát triển và ra hoa đúng mùa.

Trường hợp cây lộc vừng trồng trong ang, bể, chậu…không đảm bảo đúng kỉ thuật bị úng nước, lá héo rũ, ta phải khắc phục ngay. Đối với những cây bonsai lộc vừng mới trồng biện pháp duy nhất để dut trì sự sống cho cây thường là lặt bỏ toàn bộ lá cây rồi khoan lỗ sát đáy để cho nước thoát nhanh, sau đó để 2-3 ngày bầu đất khô mới tưới nhẹ giữ độ ẩm cho cây. Trường hợp cây trồng đã lâu, nay bị úng ta cũng sẽ bỏ hết lá rồi khoan lỗ như trên, sau đó đào bỏ đất, rễ xung quanh thành chậu độ 10 phân ( từ miệng chậu xuống tận đáy) cho đất, phân, trấu trộn đều vào thay phần đất, rễ mới đào bỏ ra, tưới nhẹ nước vào khi nào thấy nước chảy ra các lỗ thoát là được. Hoặc bạn cũng có thể đánh bầu cây ra, khoan lại lỗ thoát nước cho thông, cắt bỏ phần rễ thối, rễ khô già, sau đó cho đất, phân mới vào trồng lại như cách trồng đã nêu ở trên.

Theo Nguyễn văn Ngọ

[Vĩnh Long]

Hoa Dã quỳ.
Sơn Hoàng Nam

Như nỗi buồn lang thang vào bóng tối
em thổi thảo nguyên về những phía quỳ vàng
mây thổn thức bên mặt trời phố núi
cơn mơ mùa dằng dặc cao nguyên

Từng cơn gió hoang đường như ngựa vía
nhuộm bazan lãng đãng sắc màu
ngờm ngợp nắng trong ào ào gió thổi
tóc mây nào em gửi cho đêm

Và một dòng sông ám ảnh cõi vô hình
miền xa khuất trôi nhanh về xa lạ
và em vẫn một mình, như lá
thuở địa đàng thanh thản trái cấm rơi

Gió dã quỳ hoang dại tuổi thơ tôi
thổi thăm thẳm xa xưa miền cổ tích
miên man cao nguyên xanh màu u tịch
sắc vàng nào lưu luyến cỏ bazan...
Pleiku 2001
Gió dã quỳ -Thơ Văn Công Hùng

Quỷ Cốc Tử - Dã quỳ (hay còn có các tên khác là Cúc quỳ, Sơn quỳ, Quỳ dại, Hướng dương dại, Hướng dương Mexico, Cúc Nitobe) là một loài thực vật trong họ Cúc, hiện nay phân bổ rộng khắp trong các khu vực cận nhiệt đới và nhiệt đới.

Phụ thuộc vào khu vực, nó có thể là cây một năm hay cây lâu năm, dạng cây bụi cao tới 2–3 m với thân cây mọc thẳng và đôi khi hóa gỗ. Hoa màu vàng cam.

Tại Việt Nam, dã quỳ đã được người Pháp đưa vào các đồn điền ở Lâm Đồng. Nó được trồng khi đó để làm phân xanh cho các vườn cà phê, cao su.

Thân dã quỳ chứa nhiều chất P, Ca, Mg nên làm phân hữu cơ khá tốt.

Nhờ hạt dễ phát tán, cây dễ trồng nhờ giâm cành nên loài cây này dần dà chiếm lĩnh các nơi hoang dại ở khắp Tây nguyên.

Tên dã quỳ xuất hiện trên văn chương từ thập niên 1970, trước đó người ta gọi nó là sơn quỳ.

Dã quỳ cũng đã được sử dụng làm biểu tượng chính cho lễ hội hoa Đà Lạt tháng 12/2005.

Ở Việt Nam, dã quỳ thường ra hoa vào mùa đông, vàng rực cả triền đồi và thảo nguyên.

Loài cây này có thể coi như là một loài cây báo hiệu cho sự xuất hiện của mùa khô, khi hoa dã quỳ nở có nghĩa là mùa khô đã đến rất gần.

[Vĩnh Long]

Các loài hoa Đẹp nhưng Độc xung quanh Bạn
Sơn Hoàng Nam


Quyến rũ đến mê hồn, nhưng một số loài hoa thường thấy trong sân vườn nhà bạn lại có thể khiến bạn choáng váng đầu óc, tim đập loạn xạ và thậm chí là ngừng thở.

Đó là những loài hoa quen thuộc mà bạn có thể gặp thường ngày, nhưng chúng có thể rất nguy hại.

Hoa được trồng để làm cảnh trong vườn, tạo không gian xanh cho căn phòng, tô thêm màu sắc trên bàn làm việc... Liệu pháp hương hoa thường được sử dụng để đưa con người vào trạng thái thư giãn. Ngoài ra, một số loài hoa còn được dùng làm thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm....

Thế nhưng, bên cạnh đó còn có các loại hoa cực độc. Ẩn bên trong những cánh hoa này là các độc tố rất nguy hiểm đối với con người, đặc biệt là trẻ nhỏ nếu vô tình ăn nhầm. Điều đáng nói là không chỉ cánh hoa mà cả những bộ phận khác của chúng cũng độc, kể cả hương hoa.

Sau đây là những loại hoa bạn nên thận trọng khi chọn để trồng hoặc trang trí trong nhà.

1. Trúc đào



Độc tố : Chất nhựa màu kem khi tiếp xúc với không khí sẽ chuyển sang vàng ngà rồi hóa lục. Trong nhựa có các glucoside cực độc đối với cơ thể, chủ yếu là oleandrin.

Biểu hiện: Nếu nuốt phải cánh hoa, ngộ độc nhẹ bạn sẽ có cảm giác buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy. Trường hợp nặng có thể loạn nhịp tim, mất kiểm soát cơ thể, hôn mê dẫn đến tử vong nếu không xử lý kịp thời.

2.Tú cầu


Độc tố : Hoa và lá của tú cầu chứa độc chất cyanogenic glycoside.

Biểu hiện: Chất độc sẽ khiến bạn đau bụng trong vài giờ, tiêu chảy, ói mửa, thở gấp. Sau đó, bạn sẽ toát mồ hôi, ngứa da và rơi vào trạng thái hôn mê.

3. Thơm ổi



Độc tố : Hoa của loại cây này không có hại nhưng quả thơm ổi lại mang chất độc Lantanin alkaloid, Lantadene A.

Biểu hiện: Khi bạn ăn phải quả của loại cây này sẽ bị bỏng rát ở đường ruột, rồi sau đó là hiện tượng giãn cơ, rối loạn hệ tuần hoàn máu và có thể dẫn đến tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

4. Thiên điểu



Độc tố : Thiên điểu có cấu tạo rất độc đáo, gồm ba lá dài màu cam rực rỡ và ba cánh hoa màu lam ánh tím, bao phía dưới là tràng hoa màu lam sẫm. Do đó, nó là loại hoa kiểng rất được ưa chuộng. Tuy nhiên, loài hoa được mệnh danh “chim thiên đường” này lại chứa rất nhiều chất độc làm hại đường tiêu hóa.

Biểu hiện: Chất độc khi đi vào cơ thể theo đường miệng sẽ gây hại cho đường ruột, gây tiêu chảy cho bệnh nhân. Ngoài ra, khi tiếp xúc lâu với cánh hoa, bạn sẽ có cảm giác thấy khó chịu, chóng mặt, buồn nôn.

5. Đỗ quyên


Độc tố trong cánh hoa: Gồm andromedotoxin và arbutin glucoside. Ngoài ra, loại hoa này còn được cảnh báo rất nguy hiểm vì tất cả các bộ phận khác của nó đều chứa chất độc. Do đó, nếu quyết định, trồng loại hoa này trang trí, bạn cần cẩn thận, không để trẻ nhỏ và vật nuôi tiếp xúc với hoa.

Biểu hiện: Triệu chứng đầu tiên khi bị ngộ độc hoa đỗ quyên là buồn nôn, mệt mỏi, khó thở, chảy nước dãi, ói mửa. Ngoài ra, người bị ngộ độc hoa còn có thể bị mất cân bằng, say sẩm do chóng mặt.

6. Hoa hồng môn


Độc tố : Loại hoa có cánh hoa hình trái tim và được mệnh danh là “trái tim Hawaii” này tuy đẹp nhưng tất cả các bộ phận của nó đều chứa độc tố calcium oxlate và asparagine.

Biểu hiện: Nếu ăn phải, bạn sẽ khó nuốt do đau nhức miệng, tiếp đến là sưng và bỏng rát vùng họng, dạ dày, ruột. Chất độc của hoa hồng môn cũng làm giọng nói của bạn bị khàn đi.

7. Hoa loa kèn

Độc tố : Hoa và lá của hoa loa kèn có chứa chất độc atropine, hyoscyamine và scopolamine.

Biểu hiện: Chất độc chiết xuất từ hoa và lá hoa loa kèn có thể sử dụng giống như một chất gây ảo giác hiệu quả trong y tế nhưng khi dùng quá liều sẽ dẫn đến tử vong. Ngoài ra, nó có thể gây nên triệu chứng mê sảng, điên loạn.

8. Hoa loa kèn Arum/ Ý lan:


Độc tố : Lá và củ cây đều có chất độc đường ruột Calcium oxalate.

Biểu hiện: Khi ăn phải loại thực vật này có thể bị ói mửa, bỏng rát bề mặt niêm mạc.

9. Ngoắt nghẻo


Độc tố : Hoa của loại cây này không có độc nhưng củ và hạt cây có chất kịch độc Colchicine và một số alkaloid khác.

Biểu hiện: Nếu ăn vào sẽ gây tê lưỡi, làm cho cơ thể mất cảm giác, nặng thì hôn mê và nếu không xử lý kịp thời sẽ dẫn đến tử vong.

10. Anh Thảo


Độc tố : Tuy hoa của nó không có độc nhưng củ cây có chất độc Alkaloids.

Biểu hiện: Gây khó tiêu, tiêu chảy, ói mửa nếu ăn phải.

11. Chuỗi ngọc

Độc tố : Tất cả bộ phận có chất Glucosides.

Biểu hiện: Nếu ăn phải gây mệt mỏi, khó thở, tiêu chảy.

12. Dạ lan

Độc tố : Tuy hoa của nó không hề có chứa chất độc nhưng củ của Dạ Lan có độc tố Alkaloids.

Biểu hiện: Gây vọp bẻ, đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy nếu ăn phải.

13. Thủy tiên:

Độc tố : Củ của cây có chất Alkaloids.

Biểu hiện: Khi ăn phải gây chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, run rẩy toàn thân, hôn mê, có thể dẫn đến tử vong.

14. Lục bình


Độc tố : Tất cả các bộ phận của cây đều có độc

Biểu hiện: Gây chứng ăn không tiêu, ói mửa trên chó, mèo và một số vật nuôi khác khi ăn phải.

15. Tulip


Độc tố : Tuy hoa tulip rất đẹp nhưng củ cây của hoa Tulip có chất Tulipene.

Biểu hiện: Khi ăn phải sẽ gây chóng mặt, buồn nôn.

16. Ngô đồng


Độc tố : Toàn thân cây, đặc biệt là củ và hạt có chứa chất độc Curcin.

Biểu hiện: Nếu ăn phải sẽ gây chóng mặt và buồn nôn.

17. Cây sung

Có khoảng 800 loài sung khác nhau, rất nhiều được trồng làm cảnh trong nhà hoặc ngoài trời khi chúng có thể mọc cao tới 23m.

Những cây sung lá rủ có nhựa trắng độc trong lá và thân cây. Điều tồi tệ có thể xảy ra là làm da bạn ngứa và sưng phồng lên.

18. Hoa cúc


Những bông hoa với sắc vàng cam này thường được trồng trong các chậu tại cửa nhà vào ngày lễ Halloween hoặc Thanksgiving. Có khoảng 100 đến 200 loài cúc và thường mọc thấp dưới mặt đất.

Tuy nhiên, đầu hoa của chúng cũng có chút độc với con người. Chạm vào có thể khiến bạn ngứa rộp một chút.

19. Hoa lan chuông


Những bông hoa rủ xuống màu trắng đầy quyến rũ này hoàn toàn độc, từ đỉnh của những bông hoa hình chuông t cả vùng nước mà chúng nằm ở đó.

Một chút hoa lan chuông thì sẽ không gây đau lắm, nhưng nếu bạn ăn nhiều bạn có thể bị nôn nửa, đau mồm, đau bụng, tiêu chảy và bị co giật. Tim bạn cũng bị loạn nhịp.

20. Cây mao địa hoàng


Đây là loài hoa trông bí ẩn có thể mọc cao tới 1 m với những bông hoa màu trắng, hồng tím nhạt rủ xuống, đôi khi có nhiều chấm bên trong.

Nếu bạn ăn bất cứ phần nào của loài hoa này trong tự nhiên, bạn cũng dễ bị các vấn đề về tim sau khi đã bị nôn mửa, co giật, tiêu chảy và đau mồm.

21. Cây đậu tía (Tử đằng)




Cây hoa tạo nên những chuỗi bông giống quả đậu rủ xuống với các bông màu tím, hồng hoặc trắng, mọc chủ yếu ở miền nam và tây nam.

Toàn bộ loài hoa này đều độc. Ăn phải chúng sẽ gây ra nôn mửa, co giật, tiêu chảy.

22. Hoa Anh túc (hoa Thuốc phiện)


Anh Túc là loài hoa có nhiều màu sắc đẹp, được ưa chuộng ở nhiều nơi trên thế giới. Nhưng nó còn một tên khác : hoa Thuốc Phiện. Chúng chính là nguyên liệu để bào chế thuốc phiện và nhiều loại ma tuý khác.

HD - Sưu tầm

[Vĩnh Long]

Những cây độc gây chết người đáng sợ nhất
Các loài hoa Đẹp nhưng Độc xung quanh Bạn

Ngửi khói từ xa đã nhiễm độc, giãn đồng tử, hôn mê là những triệu chứng gây tử vong do các loài cây độc như trúc đào, thầu dầu, cần nước độc… gây ra đối với nạn nhân.

01. Đứng đầu là cây Trúc đào Nerium

Chứa chất độc trên toàn thân, gồm hai loại độc tố mạnh nhất ảnh hưởng đến tim người là oleandrin và neriine, gây tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng dữ dội, buồn ngủ, chóng mặt, nhịp tim bất thường, và thường tử vong. Trên thực tế, chỉ đơn giản ăn mật ong do ong hút từ mật hoa trúc đào cũng có thể bị ngộ độc.

02. Cây cần nước độc (Water Hemlock)

Là loài hoa dại, có lá sọc tím và nở hoa trắng nhỏ, chứa chất độc cicutoxin trong toàn thân nhưng tập trung nhiều nhất ở rễ. Người bị trúng độc này thường co giật mạnh, đau đớn, buồn nôn, nôn, chuột rút và run cơ. Những người sống sót sau ngộ độc thường bị mất trí nhớ.



03. Cây đậu hạt kinh Mân Côi (Abrus precatorius) có hạt rất đẹp với 2/3 là màu đỏ, 1/3 màu đen, thường được sử dụng để làm đồ trang sức, thậm chí còn làm các hạt cầu nguyện kinh Mân Côi. Nhưng bên trong hạt đậu này chứa chất độc abrin gây chết người. Nạn nhân mắc phải sẽ khó thở, sốt, buồn nôn và gây ra dịch ở phổi, rồi mất nước và hỏng gan, lá lách, dẫn đến tử vong sau 3-4 ngày.





04. Cây bạch anh độc ngay từ tên gọi Deadly Nightshade (Atropa belladonna) chứa độc tố atropine và scopolamine trong thân cây, lá, quả và rễ. Người mắc các chất độc này sẽ tê liệt dây thần kinh cơ bắp các mạch máu, tim và cơ đường tiêu hóa, làm giãn đồng tử, mờ mắt, lũ lẫn và co giật. Tuy nhiên, một số loài động vật như ngựa, thỏ, cừu lại có thể ăn lá cây này mà không bị ngộ độc.


05. Hạt cây thầu dầu (Ricinus communis) có nguồn gốc từ Châu Phi chứa chất độc ricin có thể gaay chết người, nhất là trẻ em. Khi ăn phải hạt này, nạn nhân sẽ bị các triệu chứng như buồn nôn, đau bụng, nôn mửa, cháy máu trong, suy thận.



06. Thủy tùng English Yew (Taxus baccata) thường trồng ở các nghịa địa ở Anh vừa là biểu tượng của cái chết vừa tượng trưng cho sự bất tử của linh hồn. Toàn thân cây chứa chất alkaloids taxine gây ra các triệu chứng khô miệng, suy nhược, loạn tim và có thể tử vong. Tuy nhiên, Thủy tùng hiện nay cũng được ứng dụng nhiều trong y học để chế thuốc Taxol làm chậm sự phát triển của ung thư buồng trứng, vú và phổi.



07. Cây White Snakeroot (Eupatorium rugosum) có hoa màu trắng rất đẹp nhưng cây này chứa hàm lượng cao chất độc mạnh tremetol gây ra bệnh sữa-một căn bệnh thường bị mắc phải do dùng sữa từ bò ăn lá cây White Snakeroot. Những người bị ngộ độc thường có hơi thở hôi, chán ăn, suy nhược, căng cứng cơ, nôn mửa, khó chịu ở bụng, táo bón, hôn mê và có thể chết.




08. Cây phụ tử (Aconitum napellus) còn gọi là cây Xuất Gia, vì có đầu hoa giống như đầu nhà tu hành. Song cây lại chứa độc tố aconitine gây nguy hiểm cho những ai ăn phải thậm chí là chạm vào nó. Ai bị ngộ độc thường có triệu trứng tiết nhiều nước bọt, nôn mửa, tiêu chảy, cảm giác ngứa ran trong da, huyết áp và tim bất thường, hôn mê và đôi khi tử vong.



09. Cây cà độc jimsonweed có lá gai nhọn phát ra mùi khó chịu, chứa chất độc gây ra các triệu chứng khủng khiếp như giãn đồng tử, tăng nhịp tim, ảo giác, mê sảng, hành vi hung hăng và có thể hôn mê, co giật.



10. Cây manchineel (Hippomane mancinella) ở Florida Everglades, Trung Mỹ và vùng Ca-ri-bê có thể gây độc dù chỉ hít phải khói đốt cây hoặc một giọt nước mưa chảy qua tán lá rơi vào người cũng gây phát ban, ngứa.



Theo Đất Việt

[Vĩnh Long]

Truyền thuyết hoa bằng lăng

Thuở xưa trên cõi thiên đình
Có nàng Công chúa đẹp xinh dịu dàng
Chúa loài Hoa tím mênh mang
Bằng lăng tươi thắm bao chàng si mê
Nhân gian có kẻ nguyện thề
Nồng nàn, say đắm vỗ về hoa kia
Ngày đêm ôm ắp sẻ chia
Bao điều thầm kín chẳng lìa xa nhau.
Ân tình thấu tận trời cao
Bằng lăng Hoa tím xanh xao nỗi niềm.
Nào ai tỏ nỗi lòng riêng
Duyên chưa kịp thắm ngả nghiêng, bẽ bàng.
Lệnh truyền ngăn cấm phủ phàng
Nghẹn ngào Hoa tím đôi hàng châu rơi
Sầu đau chồng chất đầy vơi
Dương gian quặn thắt người ơi hết rồi.
Bằng lăng Hoa tím lẻ loi
Khóc thương phần số xa xôi chẳng thành.
Ngây thơ ảo mộng duyên lành
Đợi chờ rong ruổi hoa thành nhạt phai.

[Vĩnh Long]

Vẻ đẹp các loài hoa hiếm nhất quả đất
Sơn Hoàng Nam

Các loài hoa này không chỉ đẹp mà còn 'độc lạ' nữa nhé.

1. Cúc vạn thọ sôcôla
Tên khoa học: Cosmos Atrosanguineus





Đây là loài cục vạn thọ có màu đỏ xâm tới nâu, chỉ được tìm thấy ở Mexico. Đáng tiếc, loài hoa này đã tuyệt chủng trong tự nhiên từ hơn 100 năm qua. Mặc dù ngày nay chúng mình vẫn được ngắm vẻ đẹp của cúc vạn thọ chocolate, nhưng đó chỉ là thành quả của công nghệ nhân giống và không có khả năng sinh sôi.

Giống cúc vạn thọ đặc biệt này được tái tạo vào năm 1902. Hoa của nó có màu đỏ xẫm cho tới nâu và có đường kính khoảng 3 tới 4cm. Cúc vạn thọ choocolate có mùi hương thơm dịu vào mùa hè (có thể là sự pha trộn của vali, cà phê và cacao). Đồng thời, đây cũng là loại cây cảnh trang trí tuyệt vời.

2. Kokio
Tên khoa học: Kobai Cookei





Kokio là món quà rất hiếm mà tự nhiên dành tặng cho Hawaii. Tất nhiên, Kokio chỉ xuất hiện trên hòn đảo xinh đẹp này thôi. Được phát hiện vào năm 1860, kể từ đó, chỉ ba giống hoa hoa Kokio được ghi nhận.

Cây hoa Kokio rất khó để nhân giống và hạt cây cuối cùng đã chết vào năm 1950. Vào thời điểm đó, gần như hoa Kokio đã tuyệt chủng. Thật may mắn, đến năm 1970, cá thể độc nhất đã được tìm thấy, tuy nhiên cây hoa Kokio lại bị lửa thiêu rụi vào năm 1978.

Con người lại có dịp ngắm vẻ đẹp của hoa Kokio khi một cành của cây hoa chết cháy vẫn nảy mầm. Cho đến ngày nay, chỉ còn 23 cây Kokio tồn tại trên trái đất, cụ thể là ở Hawaii. Cây có chiều cao lên tới 10 tới 11m, và có thể nở đến hàng trăm bông hoa đỏ cùng lúc.

3. Hoa lan hài vàng tím
Tên khoa học: Cypripedium Calceolus





Đây là loài hoa lan dại cực hiếm được tìm thấy ở một số quốc gia châu Âu. Anh Quốc là vùng đất mà lan hài vàng tím sinh sôi nhiều nhất, dù vậy đất nước này vẫn có quy định bảo tồn nghiêm ngặt với loài lan hiếm kể từ năm 1917.

Một nhành cây hoa lan hài cũng có giá lên tới 5.000USD (khoảng 110 triệu đồng), vì cây có đặc tính rất khó nhân giống. Hơn nữa, hạt hoa không thể nảy mầm thành cây vì vậy hoa lan hài có quan hệ cộng sinh với một loài nấm đặc biệt để cung cấp dinh dưỡng cho cây, cho đến khi lá trưởng thành có thể sản sinh đủ dinh dưỡng cho cây sinh trưởng. Đến thời điểm đó, loài nấm trên cây cũng chết đi.

Có nhiều loài giống lan hài vàng tím, một số trong đó cực hiếm. Hoa có hình chiếc hài của phụ nữ, nhiều màu sắc như tím xẫm, đỏ nâu và vàng nhạt.

4. Hoa lan ma
Tên khoa học: Epipogium Aphyllum





Lan ma được coi là tuyệt chủng trong 20 năm. Mãi có đến gần đây, người ta mới thấy lại loài lan lạ này. Nó rất hiếm bởi vì nó không thể tự quang hợp, vì không có lá.

Giống như lan hài vàng tím, lan ma không tự tạo được dinh dưỡng nuôi cây, mà phụ thuộc một loại nấm sống ký sinh trên bộ rễ. Vì không có lá, nên lan ma có thể sống trong bóng tối nhiều năm và chỉ nở hoa khi điều khiện thuận lợi. Đặc điểm này giải thích vì sao những người yêu lan ma tìm kiếm loài hoa này bấy lâu nay, nhưng dấu vết xuất hiện lan ma gần như không xuất hiện.

5. Hoa trà Middlemist đỏ
Tên khoa học: Middlemist Camellia





Hoa trà Middlemist đỏ được biết là loài hoa hiếm nhất thế giới vì chỉ có hai cây mẫu được nhân giống. Một cây hoa trà hiện đang được chăm sóc tại một khu vườn ở New Zealand và cá thể còn lại sinh sống ở Anh Quốc.

Hoa trà Middlemist được nhập từ Trung Quốc, do ông John Middlesmist vào năm 1804. Sau đó, loài hoa này có tên theo ông Middlemist. Kể từ đó, giống trà đỏ hoàn toàn tuyệt chủng ở Trung Quốc. Cây trà Middlemist vẫn tồn tại ở Anh Quốc sau ngần ấy năm và mãi tới gần đây mới nở hoa. Mặc dù có tên trà đỏ, nhưng hoa của nó lại mang màu hồng nhạt và giống với hoa hồng nhiều hơn.

[Vĩnh Long]

Little Saigon: Triển lãm bonsai cây kiểng độc đáo và lạ mắt của Hội Cây Kiểng Việt Nam
Văn Lan/Người Việt

July 7, 2019

GARDEN GROVE, California (NV) – Diễn ra trong 2 ngày Thứ Bảy và Chủ Nhật, 6 và 7 Tháng Bảy, Hội Cây Kiểng Việt Nam (Vietnamsese Bonsai Society) vừa có cuộc triển lãm bonsai và hòn non bộ hàng năm lần thứ 21 tại Chùa Việt Nam, Garden Grove, với sự tham dự của các hội viên và thu hút nhiều người yêu thích bộ môn này.

Đến thưởng lãm 2 bộ môn nghệ thuật dân gian đặc sắc này của người Việt, cũng là dịp gặp gỡ trong bầu không khí mang đậm sắc thái quê hương nhân dịp mừng Lễ Độc Lập Hoa Kỳ.

Ông Đan Nguyễn, hội trưởng, cho biết Hội Cây Kiểng Việt Nam triển lãm đều đặn mỗi năm một lần tại chùa Việt Nam đến nay đã được 21 năm, ngoài ra có 2 lần trong năm tại Westminster Mall triển lãm chung với Hội Hoa Lan Việt Nam, Hội Hoa Lan Hoa Kỳ, cùng các hội cây cảnh và hội nhiếp ảnh.

Ngoài những cây bon sai “độc và la”’ được trưng bày triển lãm cho công chúng đến xem, hội còn có buổi hướng dẫn thực tập làm một cây bonsai tại chỗ cho những người yêu thích nghệ thuật này.


Ông Đan Nguyễn, (đứng, từ phải), hội trưởng Hội Cây Kiểng Việt Nam, giải thích cách làm một cây bonsai. (Hình: Văn Lan/Người Việt)
Đa số những cây bonsai triển lãm là những loại thông, tùng, bách, hoặc những cây thuộc họ có hoa như bông giấy, hoa mai, cây lựu. Có những cây hình dánh bên ngoài xù xì rêu mốc, khô cằn nhưng đầy sức sống mãnh liệt với thời gian, với tuổi đời hàng trăm năm, cũng có những tiểu cảnh non bộ với ngọn núi hùng vĩ cùng những vị tiên ẩn cư trên núi.

Trong 2 bộ môn bonsai và non bộ, bonsai chiếm 80%, mỗi hội viên mang đến trong triển lãm và trưng bày những tác phẩm hàng năm, đều phải đủ tiêu chuẩn mỹ thuật gồm dáng nét, thế, cành, đúng vị trí.

Những loại cây được chọn làm cây bonsai, qua tuyển lựa để triển lãm gồm rất nhiều, nhưng được chọn nhiều nhất là những loại cây sinh sống và phát triển tốt nơi vùng mình đang ở, như cây lựu, tùng, bách, cây Juniper, là những loại cây có dáng thế đẹp, dễ nuôi.

Cứ mỗi lần triển lãm, hội có tổ chức hướng dẫn nuôi bonsai và làm bonsai, đem ra 1 cây còn thô sơ, ban kỹ thuật sẽ trình bày và thực hiện trước công chúng những quy trình để làm một cây bonsai, để cuối cùng trở thành một cây bonsai đúng nghĩa. Đây cũng là dịp đón nhận nhiều ý kiến và chia sẻ kinh nghiệm với công chúng, làm thế nào để nuôi một cây bonsai đẹp.


Ông Steve Vaalentine (ngồi, từ phải), đại diện Hiệp Hội GSPF và nhiều người Mỹ cũng hào hứng nghe giải thích cách làm một cây bonsai. (Hình: Văn Lan/Người Việt)

Ông Mỹ Phạm, hội viên lâu năm, từ thành phố Rosemead LA về tham dự, cho biết mang đến 3 tác phẩm triển lãm gồm cây Olive, cây Bông Giấy Đỏ, và cây San Jose Juniper, tên Việt Nam gọi là cây “Văn Nhân”, thân ẻo lả và cao, khác với những cây bonsai thường thấp lùn.

Chỉ cây San Jose Juniper trong chậu, ông Mỹ nói: “Mua ở nursery từ hồi nhỏ, đem vế uốn theo ý của mình theo kiểu bonsai hay trồng làm landsape cũng được, coi nó nhỏ vậy mà hơn cả chục tuổi rồi. Bông giấy cũng được chọn làm bonsai, vì rất dễ trồng và tùy theo ý tưởng của từng người, theo dáng thế của nó mà mình uốn éo sao cho mỹ thuật là được”.

Chỉ vào cây olive nhỏ xíu trong chậu, ông Mỹ cho biết: “Đi ngoài đường thấy người ta tỉa cành bỏ, xin 1 khúc đem về trồng rất dễ sống, nhưng phải kiên nhẫn chăm sóc đúng kỹ thuật mới thành bonsai.”

Đặc biệt ông Mỹ có đem triển lãm một cây mai Việt Nam, nở những cành hoa vàng tươi trong nắng Hè rực rỡ.


Công chúng thưởng lãm cây bonsai trong ngày triển lãm của Hội Cây Kiểng Việt Nam. (Hình: Văn Lan/Người Việt)
“Mai vàng thường chỉ nở hoa vào dịp Tết, vào mùa Xuân Âm lịch, khoảng Tháng Hai tây. Nhưng tùy theo thời tiết của nơi mà cây đang sống, nếu chăm sóc đúng vẫn có thể ra bông được tuy trái mùa, nhưng phải mất thời gian để cây quen với thời tiết lạnh”, ông Mỹ giải thích.

Ông Sam Từ, có 3 cây triển lãm gồm California Juniper, Trident Maple, và Chinese Elm.

Ông giải thích: “Cây California Juniper hay cây Bách California, còn gọi là Cây Trường Sinh, là loại khó làm bonsai nhất, lâu lớn nhưng sống thọ, còn cây Trident Maple sống theo 4 mùa, và cây Chinese Elm mùa Đông rụng hết lá, cả 2 loại này dễ làm bonsai.”

Bác Sĩ Phạm Chí Nhân thì cho rằng: “Chơi bonsai là một thú tao nhã đem lại an bình và chữa được nhiều bệnh cho người lớn tuổi, nhờ sự kiên nhẫn để tạo ra một tác phẩm. Phần thưởng lớn của chúng tôi là sự yêu thích bộ môn này của công chúng đến xem thật đông, đồng cảm với tác phẩm và chia sẻ rất nhiều ý kiến hôm nay.”

Ông Lê Quang Bình, một trong những người thành lập hội, cựu hội trưởng qua 5 nhiệm kỳ, cho biết: “Hội thành lập từ Tháng Tư 1998, bộ môn này có nhiều người theo đuổi lúc ban đầu, nhưng vì công việc làm ăn số hội viên giảm lần đến nay, tuy vậy hội chúng tôi luôn duy trì và phát triển đến hôm nay.”

Ngoài các hội viên triển lãm, còn có sự tham dự của công chúng đến nghe hướng dẫn về cách tạo bonsai, và các đơn vị thuộc Orange County các thành phố khác, kể cả những hội bonsai của Mỹ, chứng tỏ sự vững mạnh của hội Hội Cây Kiểng Việt Nam trong mối liên hệ, tạo một sân chơi thú vị cho cộng đồng.


Một trong những cây bonsai đẹp trong ngày triển lãm của Hội Cây Kiểng Việt Nam. (Hình: Văn Lan/Người Việt)
Cô Dung Ngụy, chủ nhân Cty West America Trading, chuyên về cây kiểng từ thành phố Chino, cũng về tham dự trong ngày triển lãm. Cô cho biết: “Cộng đồng người Việt rất thích chơi cây kiểng, đến dự những cuộc triển lãm này hàng năm để thưởng ngoạn cây bonsai và cùng chia sẻ những kinh nghiệm. Chúng tôi cũng thường tham dự những kỳ triển lãm bonsai rất thú vị này, để học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm, và cũng có nhiều loại cây, từ nhỏ đến lớn, đủ đáp ứng nhu cầu cho người chơi cây kiểng.”

Ông Steve Valentine, đại diện cho GSBF (Golden State Bonsai Federation), hội mẹ của Bonsai California cũng đến tham dự triển lãm, và mời cộng đồng Việt tham dự triển lãm “Bonsai Forever kỳ thứ 42”, tổ chức tại Riverside vào Tháng Mười sắp tới, hội tụ những hội từ Nhật và nhiều nước khác tới để biểu diễn những kỹ thuật bonsai.

Giờ thực hành do ông Thông Phạm và ông Đức Phạm, hai thành viên của hội, hướng dẫn cắt tỉa cây Juniper làm bonsai. Sau 2 giờ tỉa cắt và uốn theo dáng thế “cuốn theo chiều gió”, cây bonsai đã hình thành, và được mua đấu giá $210, để làm quỹ sinh hoạt cho hội.

Ông hội trưởng Đan Nguyễn giải thích: “Một cây bonsai phải hội đủ các yếu tố như là một cây rất nhỏ nhưng phải có đủ những dáng nét đẹp như một cây cổ thụ bên ngoài thiên nhiên, như rễ cây, hài hòa về chiều cao, bố cục, và sống tốt.”

Người Á Châu thường thích hoa kiểng, riêng ở Quận Cam là nơi nhiều người Việt sinh sống, nên bộ môn trồng và chăm sóc bonsai, cây kiểng rất được hoan nghênh, nhất là vào những mùa Tết và Tháng Bảy, dịp Lễ Độc Lập Mỹ. Hội sinh hoạt mỗi tháng một lần tại hội quán, chia sẻ những kinh nghiệm giữa hội viên làm thế nào để có một cây bonsai đẹp, do ban kỹ thuật hướng dẫn.

Mọi chi tiết xin liên lạc Hội Cây Kiểng Việt Nam qua trang mạng www.hoicaykiengvietnamusa.com . Điện thoại: [phone]. (Văn Lan)

7 LOẠI CÂY BONSAI PHỔ BIẾN


Bonsai không kén người chơi. Điều đó sẽ được chứng minh qua 7 loại cây dễ trồng và chăm sóc, mời các bạn tham khảo và hãy thêm cho cho căn nhà của mình một chậu cây xanh nghệ thuật này.
1. Cây sanh:

Là loại cây rất thông dụng và dễ trồng. Sanh phát triển nhanh nên bạn cần thường xuyên cắt tỉa cành để giữ dáng. Một năm, bạn cần nhặt lá, tỉa cành ít nhất 2, 3 lần. Cứ khoảng 2 năm, bạn nên thay đất một lần. Nhớ kết hợp tạo dáng cho bộ rễ.
2. Sam
Là loại cây cành nhỏ, ngắn nên dễ tạo tán đẹp. Muốn tán xòe rộng bạn nên tỉa lá bấm dăm (ngọn cây) để tạo cành. Thời điểm phù hợp là tháng tư và tháng chạp âm lịch hàng năm. Sam ưa nước, vì thế bạn nên tưới ngày 2 lần vào sáng sớm và chiều mát.

3. Mai chiếu thủy

Là loại cây thân đốt, mỗi năm rụng đốt một lần. Không chỉ dáng đẹp, mai chiếu thủy còn có hoa rất thơm. Đây cũng là loại cây ưa nước. Để cây sống bền và khỏe, thỉnh thoảng bạn nên hòa vài hạt muối vào nước rồi tưới cho cây.



4. Me cảnh
Có lá và thân đều đẹp. Để cây vẫn đảm bảo đủ dinh dưỡng nhưng không phát triển lớn, bạn nên tưới phân lân mỗi tuần một lần (để hãm cây).

5. Khế cảnh (miền Nam gọi là khế gân)
Không chỉ có thân và dáng già, vẻ xưa cổ, khế cảnh còn có lá mọc rũ đẹp mắt. Bạn chỉ cần tưới ngày 2 lần vào buổi sáng sớm và buổi chiều mát.

6. Du
Có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng lại rất thích hợp với thổ nhưỡng của Việt Nam. Cây thường có bộ dễ nổi trên mặt đất, rất đẹp. Vì khí hậu nên phần cổ ngọn (phía trên cây) rất phát triển. Trồng loại cây này, bạn cần chú ý cắt tỉa thường xuyên để hãm không cho những cành lớn phát triển to quá.
7. Tùng Tuyết
Là loại cây lá nhỏ, thân xù xì mang dáng dấp cổ thụ. Khoảng thời gian thích hợp nhất để tạo dáng cho cây là từ tháng chín năm trước đến tháng ba âm lịch năm sau. Đây là lúc thu nhựa về nên nhựa đặc cây khỏe. Tùng Tuyết không ưa nắng. Vì thế, bạn nên đặt ở nơi râm, mát.

DÁNG CÂY CẢNH BONSAI VÀ CHẬU CẢNH

Ngoài việc biết cách chăm sóc, cần phải lưu ý khi đưa cây cảnh vào chậu cho phù hợp không phải thay đổi để khỏi ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây. Dưới đây là vài ý nhằm tạo ra sự hài hoà giữ chậu và cây:

* Thế Bonsai thẳng đứng, chọn chậu hình chữ nhật hay bầu dục, với bề sâu sắp xỉ bằng đường kính thân cây và bề rộng tương ứng với bóng tán lá rũ xuống.
* Thế Bonsai hơi nghiêng, chọn chậu tròn, vuông, bầu dục hay hình chữ nhật có bề sâu gần bằng đường kính thân cây.
* Thế Bonsai nghiêng, chọn chậu có cạnh thẳng đứng và hơi sâu, nếu có rễ nổi lên mặt đất, chọn chậu hơi rộng một chút để có thế cân bằng và ổn định.
* Thế Bonsai nửa thác đổ, chọn chậu vuông, lục giác, hay tròn có miệng hẹp nhưng sâu.
* Thế Bonsai thác đổ, chọn chậu hẹp và sâu.
* Thế Bonsai gió đùa, chọn chậu tròn hay vuông khá sâu, thường gấp 3-4 lần đường kính thân, và đường kính chậu lại hẹp để cân bằng thẩm mỹ và kiểu dáng.
* Thế Bonsai văn nhân, chọn chậu tròn vuông, lục giác, loe miệng nhỏ hơi sâu, thường lớn hơn đường kính thân cây một chút, như vậy nó phù hợp với dáng cao, mảnh mai của cây.
* Thế Bonsai dáng chổi, chọn chậu nông, rộng, đứng.
* Thế Bonsai hai thân, chọn chậu hình bầu dục, nông
* Thế Bonsai nhiều thân chọn chậu nông, rộng.
* Thế Bonsai lùm bụi, rừng cây, chọn chậu rộng và rất nông hình tròn hay bầu dục.
* Thế Bonsai bè gỗ, chọn chậu rộng và đất nông (như khay).
* Thế Bonsai đá bám, nếu bộ rễ vừa bám đá vừa bám đất thì chọn chậu hơi sâu, nếu bộ rễ chỉ bám đá thì chọn chậu rất nông (như khay) để tảng đá đó lên lớp cát mỏng hay sỏi nhỏ.


Ngoài hình dáng màu sắc của chậu cũng ảnh hưởng lớn đến giá trị thẩm mỹ của cây Bonsai. Các màu sắc thông thường hiện nay của chậu là màu xanh dương, màu lục nhạt, màu nâu, màu đỏ, màu đất nung, màu tím đất... và xu hướng của các nghệ nhân ưa dùng màu tối (màu đục mờ) để tăng vẻ cổ xưa già cỗi của cây Bonsai. Do đó thường chọn màu nâu (giống màu của đất) màu xám (nhã nhặn, phù hợp với việc trưng bày trong nhà). Màu tím, đất đỏ (thổ chu) thích hợp cho các loại cây lá kim: thông, tùng... Chậu trồng Bonsai có hoa thường có màu sắc dối nghịch với màu sắc của hoa, ví dụ như hoa trắng dùng chậu màu nhạt, vàng hay lục, nếu hoa màu đỏ nhạt chọn chậu màu xanh dương đậm hay nhạt, còn hoa vàng nhạt dùng chậu màu lục đậm. Nếu hoa, lá đổi màu đỏ vàng vào mùa thu (ở các tỉnh miền Bắc), chọn chậu màu lục nhạt hay xanh dương đậm, cây có quả sặc sỡ dùng chậu màu tím đất.

Vị trí cây trong chậu và sự hài hòa về kích thước của cây cũng có giá trị lớn để tăng vẻ đẹp của cây Bonsai, giữ cái thế ổn định và nâng cao tính thẩm mỹ cho người thưởng ngoạn. Cây phải thật cân xứng với chậu.
Đối với cây đơn độc, nếu trồng trong chậu hình chữ nhật hay bầu dục, rộng và nông thì nên trồng cây hơi lệch sang một bên, cách mép chậu về phía bên trái hoặc bên phải khoảng 7/10, tùy theo các cành nhánh, tán cây.
Nếu trồng ở chậu tròn, vuông hay lục giác, thì trồng cây ở ngay chính giữa, trừ kiểu thác đổ, trồng cây ở gần mép chậu nơi thân cây cong xuống.
Với thân cây thẳng tán lá tròn đều thì trồng cây hơi lùi về phía sau, thân nghiêng về phía trước.
Nếu tán cây lệch về một phía thì đặt cây nghiêng về phía dối diện ở khoảng 2/3 chiều dài của chậu.
Nếu thân cây nghiêng hay cong queo thì thân nghiêng về phía nào, sẽ đặt cây hơi lệch về phía đối diện và hơi nghiêng về phía trước.
Nếu cây có tán lá lớn lệch về một phía cũng trồng lệch ngược lại như trên
Nếu với Bonsai có nhiều thân từ một gốc, thì dù chậu kiểu nào, cũng đặt ngay chính giữa
Cây Bonsai mọc thành khóm hay bụi thì chủ đề chính vẫn ở giữa chậu, các phần phụ có thể rãi đều trên mặt, nhưng hơi nghiêng về phía trước.
Đối với nhóm cây hay rừng cây, thường số thân cây lẻ nên đặt cây hơi lệch về bên phải hoặc bên trái trong chậu dạng bầu dục.
Trong nhóm có 3 cây căn bản với đường kính lớn nhất thì cây có thân lớn hơn cả là chủ thể được trồng ở vị trí thích hợp nhất lệch về một phía, cách 1/3 chiều dài cũng như 1/3 chiều rộng. Còn cây lớn thứ 2 là cây phụ được trồng gần với cây chính và gần mép hơn. Cả hai cây này được trồng thẳng đứng. Cây thứ ba là cây hỗ tương được trồng hơi nghiêng 30 độ và cách không đề 2 cây kia, cả 3 làm thành một tam giác không đều nằm gọn trong một tứ giác giữa chậu. Các thân cây còn lại có kích thước nhỏ hơn thì tùy theo vị trí mà xếp đều đặn trên một chậu. Như thế theo quy tắc về phối cảnh có thể bố trí toàn bộ rừng cây lệch về một phía như sau :
Ba cây theo một tam giác lệch
Năm cây theo hình thức tam giác kép
Chín cây theo hình thức tam giác trong lục giác
Nhiều cây không theo một hình thức nhất định và nếu thiên về một phía thì trồng dày về phía đó

Ngoài vị trí trồng cây trong chậu, kích thước của cây Bonsai cũng phải hài hòa với độ lớn của chậu. Điểm cần lưu ý là chiều cao của cây và bề rộng, dày của tán lá. Thông thường thân cây càng to thì chậu cần phải sâu, rộng. Cây có thân to, mập, nhưng thấp, chậu không cần sâu lắm, để gây ấn tượng mạnh về không gian và cự ly.

Thân cây mảnh mai đường kính nhỏ lại thích hợp với chậu nông miệng rộng, để không làm nặng đè thêm tổng thể. Bề sâu của chậu bằng hay hơi lớn hơn đường kính gốc cây Bonsai. Chiều cao của cây bằng 6 lần bề dày của chậu và chiều dài của chậu lớn xấp xỉ bằng 2/3 chiều cao thân, cũng như bằng 2/3 chiều rộng của tán cây.

Chậu cây không chỉ có nhiệm vụ tôn hết vẻ đẹp của cây Bonsai, mà còn là nơi chứa chất dinh dưỡng tối thiểu cần thiết để cây sinh trưởng và phát triển. Do đó chậu nhỏ nông chỉ để trồng các cây có tán nhỏ, bộ rễ rất ít phát triển, ngược lại cây có tán lớn, bộ rễ mạnh xum xuê thì cần chậu lớn sâu, vừa tạo thế cân bằng ổng định, vừa có đủ chất dinh dưỡng cho cây sống bình thường. Cây có tán lá càng rộng thì chậu phải có bề mặt lớn, cây có hệ rễ nổi, lan rộng thì cậhu phải sâu để rễ cọc bám chặt, phù trỡ cho rễ nổi ít vững chắc.

CHỌN THÂN MỘT CÂY BONSAI THẾ NÀO?


Mặt dù thân là yếu tố được đánh giá sau bộ rễ , nhưng cấu trúc thân sẽ là trung tâm cái nhìn . Nó thu hút sự chú ý của người xem bằng đường nét , hình dáng và màu sắc của cây .
Đây là nơi để nghệ nhân trình bày những kỹ năng sáng tạo một tác phẩm Bonsai theo tư duy riêng của mình , hay nói một cách khác là “ thổi hồn vào tác phẩm Bonsai”.
Khi xác định kiểu thân cho Bonsai cần lưu ý các tiêu chuẩn sau :
Cấu trúc thân phải thuôn dần từ gốc đến ngọn , còn gọi là “đầu voi , đuôi chuột”.
Thân có thể thẳng hay nghiêng hoặc bất kỳ . Trên thân nên có những đường cong bất quy tắc nhưng thật tự nhiên . Không nên tạo ra nét của thân quá nhân tạo trong cái nhìn.
Hình dạng thân có tác động lớn đến vẻ đẹp tổng thể . Một thân đẹp nên có những đường cong lớn và đường cong nhỏ phối hợp với nhau một cách hài hòa.
giữa đường kính gốc và chiều cao thân cây nên có một tỷ lệ tương đối hợp lý là 1/6 . Tuy nhiên tỷ lệ này chỉ là một tỷ lệ hài hoà mang tính chất tham khảo.
Cấu trúc thân phải thuôn dần từ gốc lên đến ngọn, còn gọi là tiêu chuẩn “đầu voi, đuôi chuột”. Thân có thể thẳng, hay nghiêng, hoặc bất kỳ. Trên thân nên có những đường cong bất quy tắc nhưng thật tự nhiên, không nên tạo ra nét của thân quá nhân tạo trong cáu nhìn. Hình dạng thân có tác động lớn trong vẽ đẹp tổng thể. Một thân đẹp nên có những đường cong lớn và đường cong nhỏ phối hợp với nhau một cách hài hòa.
Giữa đường kính gốc và chiều cao cây nên có một tỉ lệ tương đối hợp lý là 1/6. Tuy nhiên, tỉ lệ này có thể sẽ sai khác đi rất nhiều trên từng cây cụ thể. Trên cây có cấu trúc ở phần gốc tương đối lớn thì chiều cao có thể thấp hơn. Đây chỉ là một tỉ lệ cơ bản về sự hài hòa, mang tính chất tham khảo.
không nên chọn phần thân cong ở phía dưới thấp, hướng về phía mặt tiền (ưỡn bụng) để cho trong tầm nhìn không có cảm giác tức mắt, khó chịu. Nên chọn góc độ khác, có thể là phần lõm, hay phẳng của thân cây làm mặt tiền. Nên chọn ở gốc độ mà thân khoe các đường lượn rõ nhất trong tầm nhìn.

KHẮC VÀ UỐN THÂN CÂY BONSAI


Không thể nào uốn được những cây già đào Ở nơi hoang dã. Chúng cần được khắc, tô điểm nếu chúng thiếu vẻ đẹp. Khi cây già được đem trồng trong mâm, sự tăng trưởng của chúng bị khứng lại, mọi vết thương đều khó lành sau khi bị cắt cành, nếu được khắc, chúng sẽ mang dáng dấp dãi nắng dầm mưa của cây sống lâu năm nơi hoang dã.
Để tạo bề ngoài già nua cho cây non, ta khắc phía trước của thân, nhưng chú ý tuyệt đối không được khắc một đường vòng quanh lớp vỏ của thân, vì như thế, ta đã cắt đứt những ống dẫn nhựa và ống bọc trong vỏ cây. Sau khi khắc, những cây non trông dày dạn, gian khổ, mang nét giản dị cổ kính, và sự quyến rũ mỹ thuật. Nếu một thân cây quá mảnh mai, không già cỗi, ta có thể đính một miếng gỗ già, gân guốc vào trước thân nó, để những cành và lá non sẽ trông như mọc từ một cây già cỗi.
Khắc uốn thân cây bonsai
Nếu một thân cây cần được uốn cong, trước hết ta quấn nó bằng dây gai dầu, hoặc đặt một sợi dây gai dầu bên ngoài nơi ta định uốn trước khi nó cốt để nâng đỡ cây không gãy khi bị uốn. Nếu thân cây hơi lớn, ta sẽ rất khó uốn. Hãy dùng dao khắc đề mở một đường khe nơi ta định uốn, sâu khoảng hơn 2/3 ' vào trong thân gỗ rồi quấn thân cây bằng dây gai dầu. Vết cắt phải xiên theo chiều uốn nếu không thì vết thương sẽ tóac ra khi bị uốn. Buộc chặt cây lại bằng dây điện sau khi uốn. Vết thương sẽ lành trong vòng hai tháng.

CẢI THIỆN BỘ RỄ BONSAI


Cũng giống như một ngôi nhà, cây cảnh của bạn cần có một nền tảng tốt. Bất cứ điều gì bạn có thể làm để cải thiện sức sống và khối lượng của rễ sẽ được phản ánh trong một phần có thể nhìn thấy của cây. Một cấu trúc gốc bonsai khỏe nói chung là một sản phẩm được chăm sóc bón phân, cắt tỉa cẩn thận.
Cũng giống như các nhánh, phần rễ cũng cần trải đều như hoa nan bánh xe.

Cấu trúc gốc lý tưởng thì các rễ nên gần với thân cây, các rễ không xoắn xung quanh hoặc cuộn vào nhau.

Ở đây chúng ta thấy một cách để cải thiện rễ trên cây cảnh.

(A) Cây phôi nguyên thủy chưa được chỉnh sửa .
(B) Hình ảnh cây thay chậu đầu tiên. một số rễ lớn đã được cắt giảm và điều trị bằng bột rễ hormone, hoặc gel .
(C) cây vào cuối năm, điều này có thể mất nhiều thời gian với một cây hạt trần.
(D) cho thấy phần rễ còn lại sau khi cắt giảm, điều trị, và
(e) kết quả cuối cùng, một cấu trúc xuyên tâm gốc, gần với cây.




Khi hoặc mua một cây, hoặc thu thập một cây từ tự nhiên, bạn sẽ tìm thấy cây sẽ có một rễ chính đi xuống. Nó được gọi là rễ cái và phải được loại bỏ để cây để phù hợp với một chậu cây cảnh nông .
Quá trình này có thể cần phải được thực hiện nhiều lần và trong trường hợp của cây thông thì bạn mất nhiều thời gian để đạt được kết quả mong muốn. Tuy nhiên bạn cũng có thể để tạo ra các rễ mới ở trên nơi mà bạn muốn cắt rễ cái.
Nếu bạn đã cắt bỏ nhiều rễ tại một thời điểm, bạn cũng nên cắt tỉa bớt phần lá nhầm tạo sự cân bằng cho cây.



Tạo ra một sự cân bằng giữa rễ và lá.

Khi bạn thay chậu cây của bạn, hãy cố gắng tạo ra một sự cân bằng giữa khối lượng rễ và tán lá . Điều này có nghĩa là bạn phải giảm những tán lá.







Sưu tầm
chất trồng cho cây bonsai!
Đất trồng thường là một vấn đề lớn đối với những nhà yêu thích trồng bonsai. Để tạo ra một loại đất trồng tốt cho cây bonsai, bạn cần tuân thủ theo nhiều điều cần thiết. Nếu áp dụng tốt những điều ấy thì bạn sẽ đạt được một kết quả tốt và đó chính là thành quả thực sự do chính bạn gặt hái được. Đối với bản thân của từng chuyên gia thì họ sử dụng những kiến thức của chính họ để chọn ra những loại đất thật sự phù hợp với từng cây bonsai riêng biệt.

Thông thường một chậu bonsai chỉ cần một ít đất để sống và phát triển. Nhưng một chút đất này rất quan trọng vì nó cung cấp nước, không khí và những chất dinh dưỡng khác cần thiết cho cho cây. Tuy nhiên, không phải chỉ vì lí do này người ta mới trồng bonsai với loại đất phù hợp, mà bởi vì sức khỏe và sự phát triển của cây thực sự phụ thuộc hoàn toàn vào loại đất đem trông cho cây.

Cách chọn đất
Để đạt được kết quả tốt nhất, cần phải chọn được một loại đất mà nhất thiết phải hội tụ đầy đủ nước, chất dinh dưỡng và muối khoáng. Nếu như thêm vào đất thành phần các chất hữu cơ đã được chế biến thì khả năng trữ nước và các chất dinh dưỡng trong một diện rộng sẽ rất tốt. Cũng vì thế mà đất luôn là mối quan tâm hàng đầu của những nghệ nhân trồng và tạo dáng bonsai nhất là khi họ muốn tạo ra một cây bonsai đầy sức quyến rũ.

Tạo hệ thống thoát nước
Vấn đề tiếp theo mà cần chú ý đó chính là hệ thống thoát nước. Nước thì cần thiết để cây tồn tại, nhưng cũng cần tưới nước cho cây với thời lượng phù hợp, vừa phải. Nếu tưới nước quá nhiều sẽ làm cho rể cây bị úng, điều đó đồng nghĩa với việc là bao nhiêu nỗ lực và cố gắng của chúng ta sẽ trở thành vô ích nghĩa là thất bại. Chính vì thế mà việc thoát nước cần được làm một cách bài bản và kỹ lưỡng, bằng cách trộn đất với những viên đá nhỏ, vì những viên đá này có thể tạo những khoảng không để lượng nước dư thừa có thể thoát ra một cách dễ dàng qua những lỗ nhỏ được khoét sẵn ở dưới đáy mỗi chậu. Mặt khác, ngoài khả năng giúp cây thoát nước, hệ thống thoát nước còn giúp cây hấp thụ tốt hỗn hợp không khí trong môi trường. Và điều quan trọng chính là cây bonsai có được những yếu tố phù hợp cho sự phát triển của mình.

Những điều cần lưu ý khác
Như đã nêu ở trên, tất cả các loài bonsai cần được trồng trong loại đất mà nó có thể giữ nước và cũng trong loại đất đó lượng nước dư thừa có thể thoát ra. Đây quả là một điều trái ngược. Ví dụ cây thông và cây bách xù là những loại cây không cần nhiều nước, điều đó cho biết một cách gián tiếp rằng chúng cần một loại đất mà khả năng giữ nước không đòi hỏi phải tốt lắm. Còn đối với những loại cây trồng nhỏ và cây ăn quả thì ngược lại, chúng cần rất nhiều nước và qua đó ta có thể biết rằng ta sẽ phải trồng chúng trong loại đất có khả năng giữ nước cao. Bên cạnh đó cũng không thể quên những hòn đá nhỏ dùng để thoát nước, vì nếu giữ nước không thôi thì rể cây sẽ bị úng và chết.

Hữu cơ hay vô cơ?
Có hai loại đất trồng: vô cơ và hữu cơ. Bất cứ loại đất nào cũng vẫn phải đảm bảo rằng chúng có khả năng thoát nước và giữ nước. Việc tạo ra đất hữu cơ cũng khá dễ dàng, bằng việc lấy những thành phần tự nhiên có sẵn trong vườn hoặc từ những nguồn khác đem trộn lại và tạo ra đất hữu cơ. Còn đối với đất vô cơ thì ngược lại, phải mất nhiều thời gian và công sức để tạo nó. Một điều đáng chú ý là dung nham núi lửa và đất sét nung thì rất cần thiết trong việc tạo ra một loại đất mới.

Cách hoàn hảo nhất
Để có được một cây bonsai lý tưởng, cần sử dụng một loại đất chứa 50% sỏi và 50% mùn. Hai thành phần này được trộn lẫn sao cho phù hợp với từng loại cây. Chất hữu cơ được lấy từ lá cây và được đem trộn lẫn với vỏ cây, chúng có vai trò trữ nước rất lớn và đẩy nước xuống phía dưới. Còn với đất vô cơ thì chúng trữ một lượng nước nhất định và làm cân bằng lượng nước thừa ở đáy chậu. Hiện tại trên thì trường có rất nhiều loại chất trồng được bày bán chỉ cần bỏ ra một chút tiền là có ngay những lại chất trồng phù hợp với chủng loại cây mà bạn có.

[Vĩnh Long]

Cây Sung rũ
Có tên khoa học: Ficus Benjamina
Có nguồn gốc phát sinh ở khắp một vùng rộng lớn chạy dài từ Ấn Độ cho đến miền Bắc Úc châu, cây sung rũ được cấy trồng rộng rãi ở đây và nơi khác như loại cây nhà. Nó có vỏ cây trơn nhăn màu xám, những cành hay cụp xuống, và lá bóng nhẵn, hình noãn dạng đơn với đáu chót nhọn.



Thay chậu: Ngoài vùng xuất xứ của nó, cách 2 - 3 năm vào cuối mùa xuân, với 60% đất, 10% than bùn, và 30% cát to.
Xén tỉa và giằng dây: Việc xén tỉa lần đầu đúng cách phải được làm cùng lúc khi thay chậu và cắt giảm tán lá. Nếu như không thấy có dấu hiệu bám rễ vừa ý thì ta hãy lại bỏ toàn bộ số lá trên cành. Cắt giảm chỉ còn chừa lại hai lá trên các chồi non vào cuối mùa xuân cho đến đầu mùa hè. Công việc giằng dây có thể được làm bất cứ lúc nào trong năm, nhưng phả bảo quản phần'vỏ cây. Vì rằng loài cây sung rũ phát triển rất mạnh, bởi thế ta nên thường xuyên theo dõi để chắc chắn rằng các dây giằng không cấn vào những cành cây đang phát triến.

Bón phân: Cách 20 - 30 ngày từ đầu mùa xuân cho đến mùa thu, và một vài lần trong mùa thu đến mùa đông.
Lưu ý: Đây là một trong các loài cây nhà dễ thích nghi nhất, thậm chí nó có thể chịu được các điều kiện ánh sáng ít ỏi. Tránh những thay đổi bất ngờ về nhiệt độ, và nếu có thể, phơi cây dưới ánh sáng mặt trời - dù không lâu lắm - vào mùa xuân và mùa hè. Vào mùa thu đến mùa đông chỉ tưới nước khi đất bị khô đi phần nào.
Sưu tầm

[Vĩnh Long]

Trồng hoa sen và hoa súng
ThegioiSanhdieu.vn -

Cây hoa súng (Nymphaea) và hoa sen (Nelumbo) là những viên ngọc trong thế giới thực vật thuỷ sinh, chúng luôn được ca ngợi vì vẻ đẹp và thường xuyên được thể hiện trong các tác phẩm nghệ thuật hay tôn giáo. Những loài cây này cũng rất dễ trồng và đem lại mùi hương thơm dễ chịu cũng như những đoá hoa thanh thoát.

Hai loại hoa súng

Có hai loại cây hoa súng chính: loại chịu được giá rét và loại hoa súng nhiệt đới. Loại thứ nhất có thể sống trong suốt mùa đông, còn loại thứ hai thì cần phải bảo quản trong nhiệt độ ấm vào mùa đông hoặc phải trồng lại hàng năm.

Cách trồng

Trồng hoa súng trong những bồn hay chậu lớn làm bằng plastic hoặc sành, sứ. Những chiếc bồn này cần đủ rộng để thân rễ mọc lan ra. Vì thân rễ của loại cây này chủ yếu mọc lan trên mặt đất chứ không cắm sâu, vì vậy cần loại bồn rộng hơn là sâu. Tốt nhất bạn cần dùng bao tải cũ lót phía dưới để cho đất không bị rơi ra qua các vết nứt.

Để có được nhiều hoa

Mỗi bông súng sẽ tươi trong ba đến năm ngày. Chúng nở vào ban ngày và cụp lại vào ban đêm. Một khi hoa không còn nở nữa, nó sẽ từ từ chìm xuống dưới mặt nước. Để cây có nhiều hoa nở, hãy cắt tất cả các bông hoa đã chết khi chúng chìm xuống, bạn hãy lần theo cuống hoa để cắt sát tận chân cuống, đồng thời bạn loại bỏ tất cả các lá đã chết hoặc đang héo.

Cây hoa sen

Cây hoa sen có thể sống trong mùa đông nếu thân củ không bị lạnh. Cũng như hoa súng, cây hoa sen cần ít nhất 6 giờ ánh sáng mặt trời mỗi ngày.

Chăm sóc cây sen

Cây sen bị chết vào cuối mỗi năm. Khi chúng bị chết, hãy cắt hết phần thân trên chỉ để lại khoảng 10 cm phía trên củ rễ. Cứ để chúng như vậy và đến đầu hè chúng sẽ mọc trở lại. Chúng cần thời tiết ấm và sẽ mọc lại khi nhiệt độ nước lên đến hơn 70 độ F.

Bạn không có chỗ để trồng cây thuỷ sinh?

Bạn không có bể cảnh hay ao trong sân để trồng hoa sen hay hoa súng? Một chiếc thùng đựng rượu whiskey hay chậu trồng cây có thể dùng thay thế để trồng hoa súng, nhưng bạn cần tìm hiểu cỡ cây mình định trồng vì ở các hàng bán giống cây cảnh có nhiều lựa chọn về màu sắc và kích cỡ cây hoa.

Nếu cây của bạn cao khoảng 20 cm và rộng khoảng 60 cm thì một chiếc chậu giả đá là lựa chọn thích hợp.

Nếu bạn không có chỗ đặt chậu cây hay không đủ ánh sáng để trồng cây, bạn vẫn có thể ngắm vẻ đẹp của cây thủy sinh trong nhà bạn bằng những bức vẽ tuyệt đẹp về những loại hoa này.

Theo - ThegioiSanhdieu.vn

[Vĩnh Long]

Kinh nghiệm ươm cau lùn
Cây cau lùn 100% sẽ to gấp 1,5 cau ta, có các lóng dài hơn, cây thấp đậm, gốc to, thân và lá xanh thẫm, có trái quanh năm, đặc biệt là dịp cưới, ngày Tết... nên bán rất có giá.

Khi thấy quả chín có màu đỏ, hái xuống và đem ươm. Cảnh ươm như sau: Khi hái những quả đã chín, da chuyển qua màu đỏ, đem cả buồng cho vào bao xác rắn, lấy thuốc xịt kiến, dán... phun sơ qua, và cột bao lại, để vào nơi thoáng mát . Khoảng trên 20 ngày sau, mở ra kiểm tra, nếu thấy đầu cuống cau có nẩy lên mộng nhỏ màu trắng bằng hạt đậu xanh, nghĩa là cau đã nảy mầm. Dùng bao nilon có đâm lỗ ở đáy bao cho thoát nước để ươm cau. Trộn đất pha cát 4 phần, phân hoai 1 phần, cho đất vào 2/3 bao, nhặt những quả cau đã nảy mầm vào bao, mầm hướng lên, cho đất vào lấp trên quả cau khoảng hơn 1cm. Chú ý chỉ cho vào bao nilon những quả đã nảy mầm, còn những quả chưa nảy thì 5 hoặc 10 ngày sau kiểm tra, nếu thấy nảy mầm thì vô bao tiếp... Những bao này xếp tập trung một chỗ, gặp mùa mưa nhiều thì che lại, vì ngâm nước lâu sẽ bị vàng lá, gặp nắng nhiều thì tưới nước.

Cau lùn ít sâu bệnh, tuy nhiên, không nên ươm cây vào nơi rợp, thiếu ánh sáng mặt trời dễ phát triển một số nấm bệnh dưới lá của cây, kể cả những cây cau trưởng thành mà trồng nơi rợp, cũng bị nấm, rầy... , dùng thuốc Ridomin để phun. Ngoài ra, ở những cây cau trưởng thành, ngọn bị "xoắn". Có thể bị ấu trùng, côn trùng... ăn, làm tổ ở bẹ non của ngọn cau, dùng thuốc Padan 95 SP; Bassa 50 ND; Para 43 SC v.v... (có hướng dẫn liều lượng ở nhãn, bao bì), phun xịt.

Ươm, trồng cau lùn, nếu làm qui mô, bài bản, thì thu nhập rất cao, vì ít sâu bệnh, phí tổn thấp, không cần diện tích lớn. Nếu trồng vài cây trong vườn, vừa có nguồn thu nhập, vừa có khoảng không gian xanh, đẹp.

Báo Nông thôn ngày nay

[Vĩnh Long]

Kỹ thuật nhân giống cây liễu đỏ
Là cây di thực từ ôn đới phương Bắc đến nước ta cũng như hầu hết các cây ôn đới, cận nhiệt đới khác, liễu đỏ không kết hạt, vì vậy chỉ có thể nhân giống vô tính bằng giâm, chiết cành hoặc cấy mô mà thôi!


Là cây di thực từ ôn đới phương Bắc đến nước ta cũng như hầu hết các cây ôn đới, cận nhiệt đới khác, liễu đỏ không kết hạt, vì vậy chỉ có thể nhân giống vô tính bằng giâm, chiết cành hoặc cấy mô mà thôi!
Để cây giống sinh trưởng nhanh, sớm trổ hoa thì người trồng liễu đỏ cần thực hiện một số biện pháp kỹ thuật canh tác như sau:



- Chọn những cành bánh tẻ lộ sáng (vỏ dầy) đang trong giai đoạn "bánh tẻ" từ cây mẹ đã bóc (có sẵn kích thích tố-auxin sinh sản) không nhiễm sâu bệnh, nguy hiểm nhất là sâu đục thân để giâm cành. Nếu chiết thì đường kính cành giống phải lớn hơn 1cm.

Để giâm vừa nhiều, vừa nhanh cây giống liễu đỏ thì sau khi hoa xuân tàn, hãy chọn những cành đủ tiêu chuẩn trên, dùng tay bẻ đi bẻ lại vài ba lần rồi tước ra một phần vỏ ở gốc cành giống rồi nhúng vào bộ gốc (cành) vào hỗn hợp bùn hẩu theo tỉ lệ 1:1 đã được khuấy kỹ để đuổi hết các khí độc hại như: CH4, PH3, PH4, H2S, NH3... cho cây.Đợi hỗn hợp se mặt, rạn chân chim thì giâm cành trên luống đất râm mát với độ ẩm luôn ở mức 80-90%. Ngày từ 1-2 lần phun sương mù nhân tạo cho cành giống.
Chỉ 2-3 tháng là ta ra ngôi định vị.Làm như vậy, cây sẽ sống với tỉ lệ cao và hứa hẹn trổ hoa đẹp./.

[Vĩnh Long]

Kỹ thuật trồng và chăm sóc sứ



Cây sứ sa mạc hay còn gọi là sứ Thái có tên khoa học là Adenium obesum Balt, thuộc họ Apocynaceae (họ trúc đào), có nguồn gốc ở các nước sa mạc Phi châu.


1. Giới thiệu:

Cây sứ trồng bằng hạt có thể ra hoa sau 8 tháng đến 1 năm. Hoa sứ thường có dạng hình phễu nhỏ, xoè 5 cánh to như loa kèn bên ngoài. Tuy nhiên khi đột biến có thể nở ra đến 6-7 cánh rất lạ, đẹp... Chùm hoa từ 3-10 chiếc, thường tập trung ở đỉnh. Trong một chùm hoa, hoa lớn nở trước hoa nhỏ nở sau, mỗi hoa nở khoảng 8-10 ngày mới tàn, cho nên rất lâu mới nở hết chùm hoa. Cây sứ rất nhiều nhánh, nhiều hoa nên hoa nở gần như quanh năm. Một cây có thể ghép lên nhiều giống có màu sắc hoa khác nhau.

Cây sứ dễ trồng, khả năng nhân giống nhanh, hoa đẹp, trên một cây có thể ghép nhiều giống sứ có các màu khác nhau. Ngoài vẻ đẹp của hoa cây sứ còn có thể uốn tạo thành cây kiểng, cây thế nhờ bộ rễ rất đẹp. Vì vậy cây sứ được rất nhiều người ưa thích, trồng sứ sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao.


2. Chọn đất trồng:

Cây sứ không kén đất. Các loại đất như đất cát, thịt, thịt nhẹ đều trồng được sứ với điều kiện là đất phải tơi xốp và thoát nước. Có thể trộn hỗn hợp đất trồng sứ như sau: 40 - 50% đất phù sa, cát pha hoặc thịt nhẹ, 50 - 60% chất hữu cơ như xơ dừa mục, vỏ đậu phộng mục, vỏ trấu mục. Nếu đất chua có thể bổ sung thêm vôi, phân lân. Tất cả trộn đều và có xử lý một số thuốc trừ nấm để sát khuẩn, ủ thành đống để sử dụng dần.


3. Cách trồng:

Có 2 cách trồng sứ là gieo hạt và giâm cành. Nhưng hiện nay đa số người chơi sứ đều dùng phương pháp giâm cành. Sứ trồng trong chậu là khá phổ biến vì vừa đẹp vừa dễ chăm sóc nên ít người trồng thẳng xuống đất vườn.

Chậu trồng sứ cần đục lỗ ở đáy để thoát nước, có thể độn một ít đá, gạch nhỏ dưới đáy chậu, tránh làm đất trồng bịt kín lỗ, hoặc rễ sứ chìa ra ngoài lỗ thoát nước, lâu ngày lớn lên làm bít hết lỗ thoát nước. Dùng đất trồng hoa kiểng Compomix Đầu Trâu đổ đầy đến khoảng 2/3 chậu sau đó đặt cây sứ vào, sửa ở giữa chậu, bộ rễ xoè ra cân đối. Tiếp tục thêm đất sao cho đất chỉ ngập một phần rễ và gần ngang bằng miệng chậu. Bộ củ rễ to nếu có phải nằm lên trên miệng chậu, đất trồng phải thấp hơn miệng chậu, để khi tưới nước không tràn ra ngoài.

Cây sứ trồng lâu ngày, bộ rễ phình to, phải chuyển sang chậu mới to hơn, đồng thời nâng bộ rễ cho cao lên khỏi miệng chậu, dáng cây mới đẹp.

Sang chậu mới phải đặt cây cho ngay ngắn, nâng bộ rễ lên đồng thời uốn sửa cây theo ý muốn của người chơi sứ, bỏ đất vào khoảng ngang bằng miệng chậu, tưới đủ ẩm.


4. Cách sửa bộ rễ và tạo hình:

Cây trồng được 1 - 2 năm thì có bộ rễ khá to, người trồng phải uốn sửa cho đẹp. Bộ rễ cây sứ rất dễ sửa, nhất là cây sứ trồng từ hạt lại càng đẹp vì giữa thân và bộ rễ không có eo như sứ giâm cành hoặc chiết cành. Cây sứ trồng bằng hạt có thân và củ dính liền với nhau như thân người đứng, người nằm, người quỳ gối. Hàng năm vào mùa nắng, ít mưa có thể nâng toàn bộ bộ rễ lên khỏi miệng chậu để tỉa cho thế cây đẹp hơn. Sắp xếp bộ rễ để xoè ra hợp lý, tỉa bỏ bớt các rễ con không cần thiết, mỗi vết cắt đều phải được bôi vôi. Tuỳ theo dáng bộ rễ có thể sửa theo ý muốn của người chơi sứ. Khi uốn sửa bộ rễ thì không nên tưới nước, khi vết cắt hình thành mô sẹo mới được tưới nước. Cũng có thể nhổ hết cây sứ lên, rũ sạch đất, để nơi râm mát cho mềm bộ rễ, rồi mới uốn sửa và cắt tỉa theo hình các con thú, hình người... Để cho sứ lành sẹo mới trồng trở lại, chăm sóc nơi râm mát đến khi cây ra rễ đâm chồi nhánh mới đem ra nắng và tưới nước bình thường trở lại.

Muốn cây hoa sứ có dáng thế đẹp thì cần phải uốn sửa cẩn thận. Cây sứ lâu năm to cao, cành nhánh nhiều uốn thành nhiều tầng như kiểng cổ, kiểng thế. Cần tỉa bớt những cành nhỏ dư thừa, giữ các cành đúng thế, rồi uốn theo ý muốn.


5. Bón phân:

Các loại phân hữu cơ bón thích hợp cho sứ như phân trâu, bò, heo hoai mục, bánh dầu, dùng để bón lúc trồng hoặc khi thay chậu, sửa rễ. Phân vô cơ như đạm, lân, kali, NPK, phân bón lá dùng cho bón thúc định kỳ trong năm. Tùy theo tuổi cây có thể bón phân cho sứ theo loại phân và liều lượng sau:

+ Cây sứ sau khi ra ngôi (mới trồng từ cành giâm) - dưới 6 tháng tuổi: Hòa loãng 10-15gr phân NPK 20-20-15 + TE hoặc NPK 16-12-8 + TE trong 10-15 lít nước tưới đủ ẩm, cách nhau khỏang 15-20 ngày/lần. Kết hợp dùng phân bón lá Đầu Trâu 005 phun định kỳ 7-10 ngày lần nhằm kích thích ra chồi, lá, rễ.

+ Cây sứ từ 6 tháng - 1 năm: Bón thúc định kỳ 20-30 gr phân NPK 20-20-15 + TE hoặc NPK 16-12-8 + TE/chậu, cách nhau 20-30 ngày/lần. Kết hợp dùng phân bón lá Đầu Trâu 005 phun định kỳ 7-10 ngày/lần, kích thích ra chồi, lá, rễ. Có thể sử dụng Đầu Trâu 007 phun khi muốn cho sứ ra hoa.

+ Cây sứ trên một tuổi, có hoa ổn định: Bón thúc định kỳ 20-30 gr phân NPK 20-20-15 + TE hoặc NPK 16-12-8 + TE/chậu, cách nhau 20-30 ngày/lần. Kết hợp dùng phân bón lá Đầu Trâu 005, phun định kỳ 7-10 ngày lần, kích thích ra chồi, lá, rễ. Đầu Trâu 007 kích thích ra hoa và Đầu Trâu 009 có tác dụng dưỡng hoa lâu tàn.


6.Tưới nước:

Sứ là cây chịu nắng, điều này rất phù hợp với thời tiết miền Nam, tuy nhiên cũng rất sợ úng nước, cho nên chỉ khi nào nắng khô đất mới tưới. Cây sứ vừa mới trồng, mới sang chậu hoặc cắt cành để giâm không nên tưới nhiều nước. Tưới nước cho sứ phải dùng vòi phun nhuyễn, bình phun hoặc hệ thống bơm phun.


7. Điều khiển ra hoa:

Muốn cây sứ có nhiều hoa thì không để cành sứ quá dài, cành phải được cắt sau mỗi đợt hoa tàn, cắt nhiều lần, mỗi lần chỉ cắt cao thêm một đoạn ngắn, nhiều đoạn ngắn sinh thêm ra nhiều nhánh, nhiều nhánh sẽ có nhiều hoa. Muốn sứ ra hoa vào dịp tết cần căn cứ: Nếu lượng mưa đều trong năm, khí hậu ôn hòa thì cắt cành sứ vào dịp rằm tháng 7 âm lịch. Nếu trong năm nắng nhiều, mưa ít, hạn hán kéo dài thì cắt cành sứ muộn hơn vào khoảng đầu tháng 8. Kết hợp phun định kỳ các loại phân bón lá có hàm lượng lân và kali cao như Đầu Trâu 007, Đầu Trâu 009, Đầu Trâu 701, Đầu Trâu 901. Khi thấy lá sứ chuyển từ màu xanh sang màu vàng rồi rụng, ở đầu đọt ngưng phát triển lá non có những mụn lốm đốm là thời kỳ cây đang hình thành nụ.


8. Phòng trừ sâu bệnh:

Cây sứ xanh tốt thường có nhiều sâu bệnh chính như:

- Sâu xanh: Nếu thấy trên đọt lá có những đốm đen, đó là do sâu cắn phá, ăn đọt lá non tạo thành. Nhất là sâu xanh, lúc còn nhỏ màu trắng, lớn lên màu xanh, loại sâu này ăn rất nhanh, 2-3 ngày hết cả đọt lá, có thể ăn đứt cả ngọn cây. Dùng một trong các loại thuốc Trebon, Mipcin, Vibasu, Bassa.

- Rầy bông và bọ sứ: Rầy bông thân nhỏ dẹp, có nhiều lông tơ khắp chung quanh, bọ sứ thì lớn hơn gấp đôi gấp ba rầy bông, thân hình bầu dục, cũng mang rất nhiều lông tơ và lông đuôi khá dài, thường cắn hút nhựa trên đọt lá và tiết ra một chất nhựa ngọt cho kiến ăn, đồng thời cũng làm rơi rụng rất nhiều phấn màu trắng trên ngọn cây; lâu ngày làm hư thối cả ngọn sứ. Loại rầy và bọ gây hại trên ngọn cây làm hư ngọn cây, trên trái làm hư trái, nhỏ thì rụng, trái lớn thì làm cong queo hạt lép sau này gieo không mọc lên cây con. Khi thấy phải phun thuốc không cho đẻ trứng. Nếu phát hiện rầy, lấy cọ nhỏ quét sạch cả rầy và phấn trắng.
Dùng thuốc Vicidi-M 50 ND, Visher 25 ND, Vidithoate 40 ND…

- Rệp, nhện đỏ: Nhện đỏ có thân màu đỏ, cũng có nhiều lông tơ, mắt thường khó thấy được, chích hút nhựa lá non, làm cho lá non trở lên đỏ nâu rồi rụng, đọt cây trơ trụi. Hàng tháng nên phun thuốc một lần để phòng ngừa. Thuốc trừ có thể là: Trebon, Bi 58, Kelthane, Viphensa 50ND, D-C Ttron Plus….

- Bệnh thối nhũn: Bệnh thối nhũn là phổ biến nhất ở cây sứ Thái, rất khó trị. Lúc đầu có thể là một chấm đen rồi lan ra rất nhanh, nếu không phát hiện kịp cây sẽ bị thối mềm nhũn. Nhất là trong mùa mưa, có thể làm cho chết cả cây chỉ sau vài ngày.
Nguyên nhân: Có thể do vi khuẩn gây ra, khi độ ẩm quá cao hoặc do các vết thương từ sâu rầy gây ra.
Phòng trị: Cắt bỏ hết chỗ nào bị thối mềm nhũn, đến hết chỗ lõi cây có đốm đen, nếu không sẽ tiếp tục lây lan thối hết cả cây, lấy vôi bôi vào vết cắt để sát trùng. Dùng thuốc Batocide 12WP, Viben-C, Newkasuran 16.6 BTN…

- Bệnh đốm vàng trên lá: Lá sứ sau khi gặp mưa hoặc gió lớn thường sinh ra nhiều đốm nhỏ trên lá màu vàng hoặc nâu như bị phỏng, rồi lan nhanh ra cả lá, sau này sẽ khô quéo lại hoặc rơi rụng. Có khi ăn vào thân cây làm cây mềm thối nhũn từ trên cành xuống qua thân, khi lan đến gốc là cây chết. Có thể do nấm gây ra và lây lan rất nhanh ra cả cây.
Phòng trị: Bệnh thường phát triển vào mùa mưa nên khi thấy lá vừa bị đốm vàng là phải cắt bỏ ngay và phun thuốc trừ nấm như Topsin, Appenearb, Dithane, zineb, oxyclorua đồng… Cây sứ bị bệnh rất khó trị nên phải thường xuyên theo dõi để phòng trừ kịp thời.

CT phân Bình Điền

[Vĩnh Long]

Kỹ thuật trồng mai


2. Kỹ thuật trồng và chăm sóc mai:

Mỗi giống cây đều có một cách trồng riêng. Có giống đòi hỏi phải trồng với kỹ thuật cao, có nghĩa là trồng đúng kỹ thuật cây mới cho năng suất cao sau này. Nhưng cũng có giống cây có cách trồng giản dị, trồng mai cũng giản dị như thế. Nhưng đó là cách trồng để cây mai sống và ra hoa. Còn trồng theo cách ghép cành, uốn thế để có cây mai kiểng cổ, cây mai ghép nhiều màu, hoặc cây mai bonsai tuyệt đẹp thì lại là một việc khác.

Nó đòi hỏi người trồng phải có kỹ thuật.

2.1 Lên líp và mương rãnh thoát nước:

Do cây mai không hợp với vùng đất thấp, đất có mạch nước ngầm dâng quá cao, đất thường xuyên hoặc vào mùa mưa bị ngập úng. Nếu trồng mai trong thế đất như trên thì phải lên líp, thông thường bề ngang líp chỉ cần rộng từ 1-1,2m để ương mai con (khi lớn bứng trồng vào chậu).

Giữa hai líp mai sát nhau nên có mương, rãnh để thoát nước để tránh bị ngập úng cho vườn mai.

2.2 Phương pháp nhân giống:

a. Nhân giống hữu tính: Bằng cách trồng bằng hột. Ưu điểm: số lượng mai con nhiều, không tốn kém, không mất nhiều công sức. Nhược điểm: Cây mai thường không mang những đặc tính tốt của cây mẹ (hoa nhỏ, ít cành hơn, màu sắc có khi khác với cây mẹ...).

b. Nhân giống vô tính: Bằng cách chiết cành, ghép cành hoặc giâm cành. Ưu điểm: Cây con giữ được trọn vẹn những đặc tính của cây mẹ, nhưng không thể sản xuất đại trà với số lượng lớn.

* Chiết cành: Chọn một cành nhỏ của cây mai mẹ, cắt một khoanh vỏ có chiều dài khoảng 3-4 phân, cố tránh đừng để vết cắt phạm vào phần gỗ bên trong, bóc khoanh vỏ đó đi. Sau đó, dùng hỗn hợp đất với phân chuồng hoai nhào dại cho dẻo rồi ốp chặt vào xung quanh vết cắt, bên ngoài dùng vải dày hay bao bố hoặc xơ dừa bó lại cho thật chặt. Hàng ngày phải năng tưới nước cho bầu đất đó được ẩm cho đến vài ba tháng sau, khi bầu đất có nhiều rễ con bắn ra ngoài là lúc cắt nhánh đó rời khỏi cây mẹ.

* Ghép cành (tháp cành, tháp cây): là dùng cành của cây mẹ đem ghép vào cây mai khác để tạo cây mai mới mang những đặc tính của cây mai mẹ.

Có một cách ghép khác là ghép mắt, là lấy mắt lá, chồi non từ cây mẹ để ghép sang một cây khác làm gốc ghép.

* Ghép tam giác: Lấy một cây mai làm gốc ghép, lựa một chỗ trên gốc cây để ghép cành hay ghép mắt, dùng mũi dao nhọn rạch một hình tam giác nhỏ tương đương hột bắp rồi bóc lớp vỏ đó ra.

Dùng dao bén tách ra một chồi nhỏ hay một mắt lá của cây mai mẹ đem áp vào chổ tam giác vừa được lột vỏ của gốc ghép. Sau đó, dùng dây vải hoặc băng keo băng mắt ghép lại. Sau vài tuần, thấy chồi ghép hay mắt ghép xanh tươi có nghĩa là thành công.

Một gốc ghép có thể ghép được nhiều chồi hay nhiều mắt ghép. Ta thấy một cây mai ghép có nhiều màu hoa khác nhau chính là do cách ghép này.

* Ghép nêm: Dùng dao vạt hình cái nêm trên cành ghép và hình lỗ nên trên gốc ghép (hay làm ngược lại) rồi ráp khít hai bộ phận trên lại với nhau. Yêu cầu là cành ghép và gốc ghép phải có đường kính bằng nhau hay gần bằng nhau và cả 2 cây phải có độ tuổi ngang nhau mới tốt.

Đặt 2 mối khít với nhau, ta dùng dây cao su hoặc dây nylon quấn chặt bên ngoài vết ghép cho chắc chắn.

Nên ghép cây vào mùa mưa, vì đây là mùa cây đang dồi dào sinh lực. Tại gốc ghép, chọn nơi vỏ cây tươi tốt để tạo chỗ ghép, như vậy mắt ghép mới hy vọng đạt được thành công, vì nơi ấy nhựa nguyên lưu thông tốt. Việc ghép phải thực hiện càng nhanh càng tốt, để lâu nhựa sẽ khô, ghép không có kết quả.

2.3 Chăm sóc mai

* Tưới nước: Cây mai tuy chịu nắng hạn, nhưng không có nghĩa là có khả năng chịu hạn cao. Trong mùa nắng, ta nên chăm lo tưới nước. Với mai trồng đại trà ngoài vườn, mỗi ngày hoặc cách ngày tưới nước một lần mới tốt. Tưới thẳng vào gốc và xịt nước với tia nhỏ lên khắp tán lá lại tốt hơn. Nên tưới vào lúc sáng sớm (trước 9 giờ) hoặc tưới vào lúc chiều mát.

Vào mùa mưa, mai trồng trong vườn khỏi tưới cũng được, trừ trường hợp nhiều ngày nắng gắt kéo dài thì phải tưới nước để giữ đất đủ ẩm. Mai kiểng trồng trong chậu thường bị khô nước vì đất chứa trong chậu quá ít nên không giữ ẩm được lâu. Do đó, mai kiểng trồng trong chậu phải tưới nước mỗi ngày, ngày tưới 2 lần (sáng, chiều).

Phải chú ý đến độ rút nước của từng chậu, nếu thấy có tình trạng úng nước phải dùng que nhỏ thông ngay, nếu để lâu cây mai sẽ bị chết vì bộ rễ bị hư.

* Bón phân: Trồng mai phải bón phân, nhất là đối với cây trồng trong chậu, sau khi tỉa cành tạo dáng cho chúng ta cần bón phân cho mai sinh trưởng tốt về cành lá.

Lúc này yêu cầu đạm và lân nhiều hơn, kali ít cũng được. Có thể dùng phân Đầu Trâu NPK 20-20-15TE, xới đất lên bón, lấp đất lại. Lượng bón mỗi lần không cần nhiều: khoảng 40-50 g/chậu chứa 50-60kg đất (đối với cây trồng ngoài đất lượng bón tương tự như trong chậu nhưng bón xa gốc cây, khoảng rìa ngoài của tán cây), tưới đủ nước thường xuyên (trong mùa khô). Mỗi tháng bón 2-3 lần, quan sát thấy cây ra lá, cành lá xum xuê là được. Nếu thấy lá quá đậm thì giảm số lượng cũng như số lần bón xuống.

Vào mùa mưa từ tháng 6-10 dương lịch, dùng NPK Đầu Trâu 13-13-13TE để bón, mỗi lần bón 40-50g/chậu chứa 50-60kg đất, 15-20 ngày bón một lần. Bón các loại phân trên đã cung cấp đầy đủ các chất đa lượng và vi lượng cho mai. Tuy nhiên khi thay đất hoặc sau 3-4 tháng kể từ khi thay đất có thể bón thêm phân chuồng: phân bò, heo, gà vịt đã ủ kỹ kết hợp với tro trấu cũng rất tốt.

Khi kết thúc mùa mưa: khoảng giữa tháng 11 dương lịch. Tiến hành xem lại dáng cây, cành lá đã thỏa mãn chưa. Có thể tỉa lại một lần nữa rồi chỉ tưới nước dưỡng cây.

* Diệt cỏ dại, bắt sâu: Cỏ dại tranh ăn chất bổ của phân được bón vào đất, vì vậy cần phải tiêu diệt ngay. Nên diệt cỏ vào trước mùa mưa hàng năm. Về sâu bệnh, cây mai có đặc tính kháng bệnh cao, nên ít bị sâu rầy phá hại, thế nhưng không phải là không có. Chúng ta nên quan sát, nếu phát hiện có sâu rầy thì nên tận diệt ngay. Một số sâu, rầy chính hại cây mai: Sâu đục thân, rầy bông, sâu tơ, sâu nái.

2.4 Lặt (trẩy) lá mai:

Là việc làm ảnh hưởng rất lớn đến việc nở hoa đúng Tết của mai. Thời gian để trẩy lá mai không nhiều, giảii quyết xong trong ngày mới tốt, nếu kéo dài thì mai sẽ nở hoa không đúng ngày.

Có 2 cách trẩy lá mai: Cầm lá trẩy ngược ra sau, có ưu điểm tốn ít sức, nhanh nhưng có nhược điểm dễ kéo theo một đoạn dài vỏ cành cây làm hư hại nụ hoa và cành hoa; cách thứ hai là cầm lá kéo theo chiều của chiếc lá, ưu điểm gặp cuống dai cũng không bị xước vỏ, nhưng tốn nhiều sức, đối với những đọt non dễ bị đứt đọn do kéo quá sức.

Muốn cây mai trổ sai hoa thì phải trẩy sạch hết lá non lẫn lá già, miễn là đừng gẫy ngọn cành là được...


3. Để mai ra hoa đúng Tết

Từ ngày mai bị tuốt hết lá (thông thường là từ ngày rằm tháng Chạp) trên các cành mai đã chớm xuất hiện những nụ hoa nhỏ bằng nữa hạt gạo, những nụ hoa này thường từ các nách lá. Mỗi nụ như vậy lớn dần lên thành một cái hoa to thường gọi là hoa cái có lớp vỏ lụa bao kín bên ngoài. Trong hoa cái có nhiều nụ nhỏ.

Tính từ ngày vỏ lụa của hoa mai xuất hiện cho đến lúc nở là 7 ngày. Như vậy, nếu thời tiết trong những ngày cuối năm ấm áp, mà vỏ lụa của hoa bung ra đúng ngày 23 tháng Chạp, thì có hy vọng đúng đêm Giao thừa hoa mai đã bắt đầu nở lác đác.

Xác định ngày trảy lá mai: Muốn hoa nở đúng Tết chúng ta phải tính toán kỹ nên trảy lá vào ngày nào:

a) Tính toán về thời tiết: Từ ngày 10 tháng Chạp ta nên chú ý những điều sau:

- Nếu biết trước nửa tháng cuối năm nắng sẽ tốt, khi trời ấm áp thì chắc chắn hoa mai sẽ nở sớm. Ta sẽ trảy lá trễ.

- Nếu biết trước nửa tháng cuối năm sẽ có mưa to hay khí trời chuyển lạnh thì năm đó mai sẽ nở hoa trễ. Ta phải trảy lá sớm.

b) Quan sát nụ hoa trên cây: Cần quan sát nụ hoa đã xuất hiện trên cây trước khi trảy lá ra sao để định ngày trảy lá cho đúng:

- Nếu thấy nụ hoa còn nhỏ, với mai vàng 5 cánh phải trẩy lá vào ngày 13 tháng Chạp.

- Nếu thấy nụ hoa hơi lớn, với mai vàng 5 cánh, phải trẩy lá vào ngày rằm hoặc sang ngày 16 tháng Chạp.

- Còn thấy nu hoa đã lớn, độ 3-4 ngày nữa sẽ bung vỏ lụa nên lùi ngày trẩy lá đến 18, 19 hoặc 20 tháng Chạp.

Tóm lại từ ngày 10 tháng Chạp chúng ta nên quan sát nụ hoa từng cây mai lớn nhỏ ra sao rồi kết hợp với thời tiết để tính toán ngày nào tiến hành trảy lá mai. Việc tính toán sao cho đúng ngày "Đưa ông Táo về trời" (ngày 23 tháng Chạp) hoa cái bung vỏ lụa là được.

Với loại hoa mai nhiều cánh, sau khi tính toán kỹ theo cách trên, ta nên trảy lá trước thời hạn hoa 5 cánh khoảng 1 tuần. Cũng nên lưu ý là sau ngày trảy lá mai, ta nên theo dõi sự biến động của thời tiết bên ngoài ra sao: Nếu thấy khả năng mai nỡ trể thì chúng ta nên thúc mai bằng cách hòa loãng phân NPK (10 lít nước cho 1 muỗng canh phân ) tưới cho cây để thúc cây nở hoa sớm. Ngược lại, trời đang nắng hạn mà đổ mưa rào thì hoa mai sẽ nở sớm, thì hạn chế số lần tưới nước trong ngày, chỉ tưới vào cữ trưa với lượng vừa phải. Đồng thời, gặp nắng trở lại ta nên đem mai ra phơi nắng để hãm chúng không nở sớm.

(ST)

[Vĩnh Long]

Những điều cần tránh khi trồng cây cảnh trong nhà


Chẳng có người nào lại muốn cây cảnh trồng trong nhà của mình bị chết, nhưng đôi khi rất nhiều người lại không ngờ rằng chính sự chăm sóc của họ lại vô tình giết chết chúng...

Khi trồng cây cảnh trong nhà, bạn cần phải biết cách tự tạo môi trường thời tiết tự nhiên cho cây trồng, chính vì lẽ đó mà bạn cần phải mất thời gian ban đầu để thử nghiệm loại cây mà mình dự định trồng, để rồi sau đó bạn có thể điều chỉnh môi trường tác động nhằm giúp cho cây trồng thích nghi với điều kiện sống đó.

Điều quan trọng nhất mà tự bạn có thể làm là tìm hiểu mọi thứ có liên quan tới những yêu cầu cần thiết nhằm giúp cho cây trồng tăng trưởng, phát triển tốt, và rồi từ đó tự bản thân mình tìm cách tạo ra và mang đến những điều kiện cần thiết cho sự phát triển của cây trồng. Nếu như nhận thấy những bất thường đang xảy ra với cây trồng của mình, bạn hãy nhan chóng tìm hiểu lí do, tìm cách khắc phục nhằm giúp cho cây trồng phát triển trở lại. Dưới đây là những điều cần phải tránh:

1. Tưới quá nhiều nước
Đây là điều cần phải tránh đầu tiên nếu như bạn không muốn làm hại cây trồng của mình. Phần đông nhiều người không thực sự biết cách chăm sóc cho cây trồng cứ mỗi khi có thời gian chăm sóc cho cây trồng là họ lại tưới nước cho chúng. Cây trồng hấp thụ không khí qua rễ cây, nếu như đất trồng lúc nào cũng ẩm ướt thì việc hấp thụ không khí sẽ diễn ra khó khăn, hơn nữa tưới nhiều nước sẽ làm rễ cây nhanh mục, khiến cho cây trồng chóng chết.

Chính vì lẽ đó mà đừng có tưới nước cho cây trồng một cách thụ động. Bạn hãy kiểm tra liệu đất trồng ở bên dưới {chỗ thấp hơn 1'' (2,54cm) so với bề mặt bên trên} liệu có khô hay không, nếu khô thì hẵng tưới nước. Khi tưới thì hãy tưới thật kỹ, tưới cho đến khi nhìn thấy nước thoát ra từ lỗ thoát nước ở bên dưới chậu cảnh. Đây là cách kiểm tra hữu ích không chỉ đối với đối với những người ít khi dành thời gian tưới nước cho cây trồng, mà còn hữu ích cho cả những người lúc nào cũng chỉ chăm chăm tưới nước cho cây.

Không để cho cây trồng ngâm trong nước. Nếu như muốn tăng độ ẩm cho cây trồng bằng cách đặt chúng lên một cái khay nước có chứa đá cuội thì phải đảm bảo mực nước thấp hơn so với lỗ thoát nước ở dưới đáy chậu cảnh.

2. Tưới nước không đúng lúc và không đúng cách
Khi tưới cây, chỉ cần tưới vừa phải sao cho đất trồng có đủ độ ẩm cần thiết, nhưng cũng không nên để đất trồng khô quá vì như vậy sẽ làm tăng lượng muối trong đất, gây ảnh hưởng tới sự phát triển của cây trồng. Có thể bạn sẽ không nhận biết được điều này cho đến khi bạn bắt đầu nhìn thấy những mảng mầu hơi trắng xuất hiện trên nền đất trồng hay ở rìa chậu cảnh. Ít nhất là một lần một tháng, bạn hãy tưới nước cho chậu cảnh của mình một cách tỉ mỉ, làm như vậy, lượng muối thừa sẽ được thoát ra qua lỗ thoát nước ở phía dưới chậu cảnh.

3. Độ ẩm
Rất nhiều cây trồng trong nhà luôn ở tình trạng thiếu độ ẩm cần thiết, đặc biệt là vào mùa đông, dấu hiệu trước tiên mà bạn có thể nhận biết được là thông qua màu sắc trên đỉnh của lá cây. Nếu bạn thấy trên đỉnh lá có màu hơi nâu có nghĩa là cây trồng đang thiếu nước, chúng sẽ trở nên khô héo, và rụng lá. Màu sắc trên đỉnh của lá cây như trên là dấu hiệu báo cho ta biết cây trồng đang thiếu độ ẩm cần thiết.

Thiếu độ ẩm cũng là nguyên nhân làm chết cây trồng, sự thay đổi độ ẩm từ mùa hè sang mùa đông là rất lớn. Vào mùa hè, nếu bạn để cây trồng của mình ngoài trời vào ban ngày, sau đó mang vào nhà thì sự thay đổi độ ẩm còn rõ rệt hơn nhiều. Trong trường hợp này, bạn cần phải mang cây trồng của mình vào trong nhà trước khi nhiệt độ ngoài trời tăng lên. Sau khi mang cây trồng vào nhà thì bạn nên để cửa sổ mở, làm như vậy sẽ giúp cho cây trồng tránh được thêm phần nào sự thay đổi đột ngột độ ẩm giữa bên ngoài và bên trong.

Để chắc chắn rằng cây trồng của bạn có độ ẩm cần thiết, đầu tiên bạn cần phải tìm hiểu xem lượng nước tưới thích hợp cho cây trồng của mình là ở mức nào. Nếu như cây trồng có xu hướng khô đi, bạn có thể tăng cường độ ẩm cho cây bằng cách đặt một khay nước có chứa đá cuội ngay ở phía dưới chậu cảnh, chú ý là chỉ đổ đầy nước cho đến mực dưới lỗ thoát nước của chậu cảnh. Không được ngâm hẳn chậu cảnh vào nước nếu không sẽ có nhiều vấn đề rắc rối khác xảy ra. Cũng có thể tăng độ ẩm cho cây bằng cách phủ cây vào ban ngày. Nếu như bạn có rất nhiều cây cảnh để trong nhà thì bạn cũng có thể đầu tư mua một máy giữ độ ẩm không khí để đảm bảo độ ẩm thích hợp cho cây trồng, ngoài việc đảm bảo độ ẩm cho cây trồng, máy giữ độ ẩm còn có ích cho da và đồ gỗ trong nhà của bạn.

4. Thiếu ánh sáng
Nếu như cây cảnh không hấp thụ được lượng ánh sáng cần thiết thì trông chúng sẽ nhợt nhạt hơn so với những cây được hấp thụ ánh sáng mặt trời. Bạn có thể nhận biết được điều này khi nhìn thấy những chiếc lá mới mọc có kích thước nhỏ hơn so với bình thường. Xác định xem lượng ánh sáng mà cây cảnh trồng trong nhà cần phải có cũng giống như việc ước lượng xem lượng nước mà cây trồng cần là bao nhiêu. Đơn giản là bạn nên dành thời gian ban đầu để tìm hiểu xem cây trồng của mình sẽ phát triển tốt trong điều kiện ánh sáng như thế nào.

Tuy nhiên, đối với hầu hết các cây cảnh trồng trong nhà, bạn không nên đặt chúng ở chỗ tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời như gần cửa sổ chẳng hạn. Tia nắng mặt trời sẽ làm cháy lá cây. Chỉ có những cây ưa ánh sáng như cây hoa anh thảo, cây dành dành, cây phong lữ là có thể đặt ở vị trí tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Các cây không cần tiếp xúc nhiều với ánh sáng như cây ráy thơm thì tốt nhất là nên được đặt tại nơi mà không có ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào.

Những loại cây khác thì bạn cần phải dành thời gian để ý xem mức độ hấp thụ ánh sáng của từng loại như nào. Thường thì hướng đông và hướng tây đối diện với cửa sổ là hướng được chọn để đặt chậu cảnh trong nhà, nhưng nếu ánh sáng mặt trời luôn chiếu trực tiếp vào nhà bạn thì tốt nhất là bạn không nên đặt chậu cảnh của mình ở gần cửa sổ, vì đó là nơi đón nhận ánh nắng mặt trời, với cách làm như vậy, cây cảnh của bạn mới sẽ có khả năng phát triển tốt. Bạn cần phải luôn chú ý xem có gì bất thường xảy ra với cây trồng của mình hay không. Nếu như nhận thấy cây trồng có dấu hiệu không hấp thụ đủ lượng ánh sáng cần thiết cho sự phát triển thì bạn nên mang cây ra đặt ở chỗ mà nó có thể được tiêp xúc và hấp thụ nhiều ánh sáng hơn.

5. Để cây trồng trong môi trường quá lạnh
Đối với các loại cây trồng thuộc vùng nhiệt đới hay những cây trồng đang ra hoa, việc thường xuyên đặt chúng ở gần cửa ra vào hay ngay sát cửa sổ với sự cách li giới hạn sẽ không tốt cho cây trồng, nó giống như việc để mặc cây cảnh ở ngoài trời nhưng mà không có sự bảo vệ nào cả. Cũng giống như con người, hầu hết các loại cây cảnh trong nhà đều phát triển tốt khi được đặt trong môi trường có độ ẩm thích hợp, đó cũng là điều dễ hiểu. Nhiệt độ mát mẻ vào buổi tối là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây trồng trong nhà. Cây trồng trong nhà không thể tự điều tiết được khi bị lạnh quá, trước tiên bạn sẽ nhận thấy lá cây rụng và cây trồng trông như bị thiếu nước, chính lúc ấy là thời điểm bạn cần tăng thêm độ ấm cho cây trồng bằng cách nào đó. Nếu cây trồng trong nhà bị để lạnh quá lâu thì sẽ chóng chết.

6. Để cây trồng tiếp xúc trực tiếp với hơi nóng
Đặt cây trồng gần, tiếp xúc trực tiếp với hơi nóng như để cạnh lò sưởi hay ống dẫn không những làm cháy cây mà còn làm cho cây nhanh bị mất nước. Nhiều người nghĩ rằng sẽ là rất tốt khi đặt cây trồng ở nơi có nhiệt độ ấm áp, nhưng nếu đặt chúng quá gần, để chúng tiếp xúc trực tiếp với hơi nóng như cạnh lò sưởi hay ống dẫn không những làm cháy cây mà còn làm cho cây bị mất nước một cách nhanh chóng. Khi bạn chăm tưới nước cho đất trồng của cây thì thậm chí các tán lá sẽ nhanh chóng trở nên khô. Nếu như nhiệt độ trong căn phòng của bạn ở mức thấp, mà bạn lại để cây trồng trong phòng, lúc này bạn muốn tăng cường độ ấm cho cây thì phải chú ý đặt cây trồng cách xa các thiết bị sưởi ấm hoặc đặt cách li chúng với nguồn sưởi ấm trực tiếp bằng tấm ván dày.

7. Sao nhãng, không quan tâm đến vấn đề sâu bọ
Sâu bọ có khả năng sản sinh rất nhanh. Không có cách nào để ta có thể kiểm soát được số lượng của chúng, chính vì vậy mà bạn phải đặc biệt chú ý tới các dấu hiệu trên cây trồng của mình để ứng phó kịp thời. Loại bọ bét, rệp vừng, loài rệp bột và loài vảy bắc có thể sinh sôi nảy nở trên cây trồng trong vòng vài ngày, gây hại cho cây trồng, trong trường hợp xấu nếu những loại sâu bọ này bám trên cây trồng dai dẳng thì cây sẽ chóng chết. Bạn hãy để ý tới những lá cây bị bạc mầu hay uốn quăn lại, và hãy kiểm tra khi thấy cây trồng trở nên mềm và ủ rũ ngay cả khi đã được tưới nước.
Dưới đây là một số loại sâu bọ phổ biến cần chú ý:

Bọ bét: Chú ý ở những vị trí nối các nhánh, đặc biết chú ý đối với những cây có tán lá sum sê. Các con bọ bét có kích cỡ nhỏ, chúng gây hại bằng cách hút các tinh tuý của cây trồng. Lá cây nếu bị bọ bét gây hại thì sẽ có các chấm vàng vàng ở bề mặt của lá. Khi sự phá hoại của bọ bét trở nên ngày một tệ hại hơn, lá cây sẽ đổi hoàn toàn sang màu vàng, dần dần lá cây trở nên giòn và dễ vỡ, kết quả là cây sẽ chóng chết.

Để phòng trừ và diệt bọ bét, bạn cần phải phun thuốc trừ sâu cho cây trồng theo hướng dẫn chỉ định sẵn của nhà sản xuất.

Rệp bột: Trông như những đốm có mầu trắng bông, chúng thường bám vào điểm nối của các cuống lá, cũng có thể nhìn thấy chúng ở dọc thân cây. Chúng sinh sản, phát triển và dần dần hút hết các tinh chất có trong cây trồng, khi cây trồng bị rệp bột phá hoại, chúng trông như bị khô dần đi ngay cả khi được tưới nước. Rất khó để diệt trừ loại rệp này. Nếu như cây trồng của bạn có rệp bột bám vào, hãy cắt nhánh cây có rệp rồi bỏ đi. Bạn cũng có thể dùng miếng dẻ lau có nhúng cồn rồi chấm vào những chố rệp bột bám vào. Nếu như cây trồng nhiễm rệp bột nặng thì tốt nhất là bạn nên bỏ chúng đi. Nếu giữ lại cũng không ích gì vì rệp bột sẽ tự sinh sôi phát triển rất nhanh.

Vảy bắc: là loại sâu bọ cỡ nhỏ, chúng bám vào thân, cọng và cuống lá của cây trồng, bên ngoài của chúng được bao phủ bởi một lớp vỏ cứng có hình bầu dục. Giống như rệp bột, chúng hút dần tinh chất của cây trồng, khiến cho cây trồng trở nên yếu ớt không thể duy trì khả năng tồn tại được. Cũng giống như loài rệp bột, rất khó để loại bỏ và diệt trừ loại vảy bắc. Thuốc trừ sâu thì không thể thấm qua lớp vỏ cứng bao phủ bên ngoài bảo vệ chúng. Đôi lúc, bạn có thể dùng móng tay để cậy, loại bỏ chúng ra khỏi cây trồng. Đối với những con vảy bắc còn non, chúng phải trườn bò mà không có lớp vỏ ngoài bao phủ để tìm chỗ bám, lúc này bạn có thể dùng thuốc trừ sâu để phun, diệt trừ chúng.

Rệp vừng: trông giống như những nốt nhỏ mầu xanh, trắng, vàng hoặc đen bao phủ trên toàn bộ bề mặt của cây trồng. Rệp vừng sinh sôi và nảy nở rất nhanh, chúng có thể bám đầy trên cây của bạn chỉ trong một vài ngày. Rệp vừng là loài sâu bọ có thân mềm, vì vậy ta có thể diệt chúng một cách dễ dàng bằng cách tạt nước mạnh vào cây hay là phun thuốc trừ sâu liên tục. Tuy nhiên loại sâu bọ này bám rất dai dẳng, bạn cần phải kiên trì để tiêu diệt chúng.

8. Rễ cây mọc lan ra quá nhiều so với kích thước chậu cảnh
Đến thời điểm nào đó, khi cây trồng phát triển, rễ cây mọc um tùm, chúng mọc uốn quanh bên trong chậu cảnh, một cách ngẫu nhiên, chúng đã bắt đầu tự hạn chế sự sinh trưởng của mình. Lúc này cây trồng có xu hướng chóng khô nhanh hơn so với bình thường vì số lượng rễ cây mọc thêm đem so với đất trồng là quá nhiều. Cây trồng trong châu cảnh nào cũng vậy, sớm hay muộn thì cũng sẽ đến thời điểm rễ cây của chúng mọc tùm lum bên trong chậu cảnh. Khi đó, chậu cảnh trở nên quá nhỏ để chứa cây trồng vì rễ cây mọc quá nhiều, nếu cứ để như vậy thì vô tình bạn đã làm cho cây trồng tự hạn chế khả năng phát triển của chúng.

Nếu như bạn nhận thấy cây trồng có xu hướng khô nhanh hơn bình thường, thì đó chính là dấu hiệu cho thấy số lượng rễ cây đang mọc ngày càng nhiều bên trong chậu. Vấn đề thật đơn giản và dễ hiểu, nếu có quá nhiều rễ cây thì lượng đất có trong chậu sẽ không đủ để nuôi dưỡng cây trồng và điều tiết nước.

Rất dễ dàng để khắc phục vấn đề này, bạn hãy trồng cây cảnh của mình vào một chậu cảnh mới lớn hơn khoảng 1 - 2 inch (2,54 - 5,08cm) so với chậu cảnh cũ. Chú ý đừng có cố trồng vào chậu cảnh khác có kích cỡ quá lớn, vì nếu chậu cảnh quá lớn thì rễ cây luôn ở trong tình trạng ẩm ướt, từ đó dẫn tới việc rễ cây nhanh bị mục.

[Vĩnh Long]

QUY TRÌNH BÓN PHÂN CHO CÂY HOA HỒNG
Cách trồng hoa hồng
Góc sân vườn gia đình bạn sẽ trở nên sinh động hơn nếu có thêm vài chậu hoa. Tuy nhiên, nhiều người do không biết chăm sóc nên cây chỉ tốt lá mà chẳng thấy hoa đâu. Một số kinh nghiệm sau sẽ giúp bạn có được chậu hoa như ý.
Có thể trồng trong chậu và nở hoa quanh năm. Nên chọn những chậu có miệng rộng, đáy thon. Đổ đất đến 2/3 chiều cao của chậu, bỏ 2-3 viên gạch nhỏ chêm dưới đáy, cạnh lỗ thoát nước để khi tưới, đất không bịt lỗ gây úng.

Đất trồng là loại tơi xốp, trộn cùng tro trấu hoặc phân chuồng. Bạn cũng có thể cho thêm một lượng nhỏ phân hoá học (NPK). Với đất sét, khi trồng phải rắc thêm vôi bột. Trước và sau khi trồng phải luôn giữ độ ẩm cho cây, nên để chậu hoa ở chỗ mát, đến khi cây phát triển bình thường mới đem ra ngoài nắng. Trồng sau 1-2 năm phải thay đất một lần. Nên cắt tỉa bớt rễ xấu, già và cành nhánh bị bệnh rồi đổ phân, đất mới vào.
Một số bệnh thường gặp của hoa hồng: lá cây vàng nhạt là thiếu phân đạm (N), lá rụng sớm có thể thiếu lân (P), lá có viền vàng là thiếu kali (K), lá vàng có gân xanh là thiếu sắt, rễ cây biến dạng khác thường là thiếu vôi. Khi cây có nụ, không nên tưới phân hoặc tưới nước lên làm hoa bị ướt, dễ dập gãy và mau tàn. Sau khi bón phân, bạn phải tưới nước ngay vì nếu để khô vài ngày, cây sẽ bị lụi dần. Nên tưới nước cho cây mỗi ngày hai lần vào sáng sớm và chiều mát.

1- Đặc điểm chung

- Hoa hồng là cây ưa khí hậu mát, nhiệt độ thích hợp trong khoảng 18-25oC. Là cây hoa lâu năm, nếu hồng ghép trên gốc hồng dại thì có thể cho thu hoạch bông tới 10 năm và hơn nữa.

- Yêu cầu đất trồng phải tơi xốp, thoát nước tốt, giàu hữu cơ và dinh dưỡng. Cây hoa hồng có thể trồng được quanh năm nhưng ở miền Bắc thích hợp nhất là vụ Xuân (tháng 2-3).

- Mật độ thích hợp với hoa hồng cắt cành 70.000 - 80.000 gốc/ha.
- Các giống tốt và phổ biến hiện nay: xanh Long Mỹ, đỏ Hà Lan, đỏ Ý, đỏ Pháp, cam, hồng, phấn, vàng trắng, cá vàng, trắng, tối....

2- Bón phân

Hoa hồng là cây cho giá trị kinh tế cao, vào thời kỳ thu hoạch rộ, mỗi ha trồng cắt cành thu khoảng 30.000 bông, cứ 2 ngày thu 1 lần. Thời điểm không rộ cho thu 10.000 bông/đợt. Do vậy hoa hồng cắt cành đòi hỏi lượng phân rất cao.
Nhà vườn thâm canh hoa hồng cắt cành Đà Lạt thường đầu tư 20-30 triệu đồng tiền phân bón/ha/tháng.

Việc bón phân cho hoa hồng ngoài việc phải đạt năng suất cao còn phải đạt màu sắc hoa đẹp, hoa lâu tàn và hương thơm. Tùy theo mức độ thâm canh, quy trình bón phân như sau:

· Vườn hoa hồng cắt cành:

a) Bón lót khi trồng (lượng bón cho 1.000m2)
- Vôi bột hoặc đôlômít: 100-150kg.
- Phân chuồng hoai: 4-6 tấn.
b) Bón thúc cho gốc ghép (sau khi đặt gốc hồng dại):
- Compomix: 20-30 kg/1.000m2/lần. Bón 5 lần, định kỳ 1 tháng/lần kết hợp làm cỏ, vun xới.

c) Bón thúc sau khi ghép mắt :

Sau trồng 6 tháng thì tiến hành ghép mắt, sau ghép 15 ngày sẽ hạ giàn và bón thúc
+ Thúc mầm lần 1 (sau khi ghép 30-35 ngày): 5-6 tấn phân chuồng hoai/công.
+ Thúc mầm lần 2 (sau ghép 45-50 ngày): 40-60 kg NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu cho 1.000m2
+ Thúc sau mỗi lần tỉa nhánh: 15-20kg NPK 13-13-13 + TE Đầu Trâu cho 1.000m2. Kết hợp phòng ngừa sâu bệnh.

+ Thúc định kỳ 15 ngày bón 1 lần, lượng bón 50-70kg NPK 13-13-13 + TE Đầu Trâu cho 1.000m2.

+ Bón phân magiê: Định kỳ 4-5 tháng bón 1 lần với lượng 1,5-2kg MgSO4/1.000m2 bằng cách trộn với phân NPK bón gốc hoặc hòa với nồng độ 0,3-0,5% để phun qua lá.
+ Phun qua lá: Phân bón thích hợp cho các thời kỳ phát triển của hồng là Đầu Trâu 501, 701 và 901, đây là loại phân có đầy đủ và cân đối đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy thuộc tuổi và thời kỳ phát triển như sau:

- Thời kỳ hồng tăng trưởng và sau cắt hoa: Pha 1-2 gam Đầu Trâu 501 trong 1 lít nước, phun định kỳ 7-10 ngày/lần.

- Thời kỳ hồng trưởng thành sắp ra nụ hoa: Pha 1-2 gam Đầu Trâu 701 trong 1 lít nước, phun định kỳ 7-10 ngày/lần.

- Khi hồng đã có nụ và dưỡng hoa khi đang nở: Pha 1-2 gam Đầu Trâu 901 trong 1 lít nước, phun định kỳ 7-10 ngày/lần.

+ Từ năm thứ 2, vào đầu chu kỳ bón 5-6 tấn phân chuồng hoai/1.000m2. Phân bón NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu và phân bón lá sử dụng theo quy trình trên.
* Vườn hoa hồng cắt cành:

a) Bón lót (lượng bón cho mỗi m2 đất trước khi đặt bầu):

3-4kg phân chuồng hoai
2-3kg tro trấu
Đất trồng Compost Đầu Trâu
50-100 g lân Đầu Trâu
Kết hợp với thuốc phòng trừ kiến, mối và sùng.
b) Bón thúc: thúc định kỳ 15-20 ngày/lần với lượng bón
40-60g NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu cho mỗi m2
Sau mỗi lứa hoa cần tỉa cành và bón bổ sung 1kg phân chuồng.
Phun phân bón lá Đầu Trâu 501, 701, 901 theo quy trình như trên.

· Hồng trong bồn (chậu)

a) Chuẩn bị đất trồng : Sử dụng đất Compost Đầu Trâu, bỏ vài viên gạch nhỏ ngay lổ thoát nước của chậu để tránh bí nước. Cho hỗn hợp đất này vào bồn (chậu) sau đó đặt bầu sao cho bề mặt bầu ngang với mặt đất và đạt 8/10 so với thành chậu, lèn chặt đất lại.

b) Bón thúc định kỳ 20-30 ngày/lần với lượng: 30-50 g NPK 13-13-13+TE Đầu Trâu
Lượng bón trên tính cho mỗi chậu (1-2 bụi), với bồn cần tăng lượng lên theo số lượng bụi.

Phun phân bón lá Đầu Trâu 501, 701, 901 theo quy trình như trên.
Sau 2-3 tháng cần thay 1/3 đến 1/2 lượng đất cũ trong chậu (bồn) bằng hỗn hợp đất sạch Compost Đầu Trâu. Cần moi đất quanh chậu và phía trên, tránh làm đứt rễ. Tưới nước ngay sau khi thay đất.

Hoa Hồng Trắng


Bông hoa không hề biết rằng mọi người nhìn thấy nó là đều khen ngợi. Đám cỏ dại xung quanh nó bị mê hoặc bởi sắc đẹp của nó, và chúng sống trong sự say mê hương thơm và vẻ đẹp của nó.
Trong một khu vườn đầy bụi cây, giữa những đám cỏ dại, như từ thinh không, xuất hiện một bông hồng trắng. Nó trắng như tuyết, cánh mịn như nhung, và giọt sương sớm toả sáng trên lá của nó như những viên pha lê chói loá. Bông hoa không tự mình nhìn thấy nên không biết nó đẹp đến nhường nào. Và vì có cuộc sống ngắn ngủi, nó chỉ sống đến khi sự héo úa kéo tới, nó không biết rằng xung quanh đều ngạc nhiên trước sự hoàn mỹ của nó: hương thơm, sự mịn màng từ những cánh hoa, sự yêu kiều của nó.

Một ngày trời nắng và nóng, một cô bé đi dạo quanh khu vườn, nghĩ về những tạo vật đẹp đẽ mà "Mẹ thiên nhiên" đã trao tặng, bỗng nhiên cô bé nhìn thấy bông hồng trắng ở một góc bị lãng quên trong khu vườn. Bông hồng bắt đầu tàn và héo úa.



- Đã nhiều ngày từ lần gần nhất trời mưa - cô bé nghĩ - nếu bông hồng còn ở đây đến ngày mai, nó sẽ tàn mất. Mình sẽ đưa nó về nhà và cho nó vào một chiếc lọ rất đẹp mà mình được tặng.

Và cô bé đã làm thế. Với tất cả tình yêu, cô bé cho bông hồng vào nước, trong một chiếc lọ xinh đẹp nhiều màu và đặt nó cạnh cửa sổ.

- Mình sẽ để nó ở đây, để bông hoa có chút ánh nắng - cô bé tự nhủ

Điều mà cô không nhận ra là lần đầu tiên, bông hồng được nhìn thấy chính mình nhờ hình ảnh phản chiếu từ cánh cửa sổ.

- Đây là mình ư? - bông hoa nghĩ.

Từng chút một, những chiếc lá của nó dần dần mọc lên, vươn thẳng về phía mặt trời, và bông hoa dần lấy lại vẻ ngoài của mình. Khi nó đã trở lại trạng thái xinh đẹp nhất, nó nhìn vào hình ảnh phản chiếu của mình và nhận ra nó đúng là một bông hoa đẹp. Nó nghĩ:

- Chà, tới giờ mình mới biết mình là ai, tại sao mình lại có thể không để ý tới điều đó cơ chứ?

Bông hồng nhận ra nó đã sống những ngày mà không trân trọng vẻ đẹp của nó, không thể nhìn thấu con người nó, không hề biết thực sự mình là ai. Bạn thân mến, nếu thực sự bạn muốn biết mình là ai, hãy quên đi tất cả những gì xung quanh, và chỉ nhìn vào trái tim mình mà thôi.

Hoa hồng xanh lá là màu của thiên nhiên


Hoa hồng xanh lá là màu của thiên nhiên. Nó lúc nào cũng dấu mình trong bóng tối không muốn người ta biết cảm xúc của mình. Nó hi sinh cho người ta mà không cần người ta biết đến. Nó đại diện cho một tình yêu không được đáp lại.

Nó tượng trưng cho sự phát triển, hòa thuận, tươi mát màu mỡ. Màu xanh lá cây còn mang lại cảm xúc an toàn. Màu xanh này còn mang lại sự nhẹ nhàng cho mắt. Màu xanh lá cây còn mang ý nghĩa của sự phát triển và hy vọng.

Tất cả mọi người đều biết rằng hoa hồng là loài hoa đẹp và quyến rũ nhất trong các loài hoa. Nó luôn ngẩng cao đầu mình mà đối chọi với mọi thứ trước mặt . Nó ngẩng cao đầu để hứng ánh nắng ấm áp và có động lực sống trong cuộc đời tươi đẹp này.

Người ta mệnh danh hoa hồng là nữ hoàng của các loài hoa. Nó luôn ngẩng cao đầu và khoe sắc đẹp của mình . Nó tượng chưng cho một tình yêu bất diệt không bao giờ phai tàn. Đúng vậy, nhưng mỗi một loại hoa hồng lại có một tình yêu riêng.
Nhưng có ai biết đến hoa hồng xanh lá cây không? Có ai biết tình yêu của nó mãnh liệt và cao thượng đến thế nào không?
Có lẽ không. Bởi vì nó lúc nào cũng dấu mình trong bóng tối không muốn người ta biết cảm xúc của mình. Nó hi sinh cho người ta mà không cần người ta biết đến. Nó đại diện cho một tình yêu không được đáp lại.
Một tình yêu đơn phương bất diệt!

Hoa hồng xanh dương cho tình yêu bất diệt
Hoa hồng xanh dương đã đại diện cho tình yêu bất diệt, một tình yêu chung thủy và mãi mãi. Màu xanh dương còn được cho là màu của nam tính, dựa vào một số thông kê đã cho thấy, tỉ lệ nam giới ưa thích và sử dụng màu xanh là rất cao.
Hoa hồng xanh dương là màu của trời và biển. Nó đi liền với cảm giác sâu thẳm, vững vàng và yên bình. Nó còn là màu của sự trung thành, tin tưởng, thông thái, tự tin, thông minh.


Màu xanh dương còn mang ý nghĩa của sự tinh khiết. Trái nghịch với màu nóng như đỏ, cam và vàng, màu xanh có liên hệ đến sự nhận thức và trí tuệ, sức mạnh, vững vàng và mang tính chuyên nghiệp cao, nó mang lại cảm giác an tâm.
Màu xanh dương còn được cho là màu của nam tính, dựa vào một số thông kê đã cho thấy, tỉ lệ nam giới ưa thích và sử dụng màu xanh là rất cao.
Hoa hồng xanh dương đã đại diện cho tình yêu bất diệt, một tình yêu chung thủy và mãi mãi.
Khi cầm trên tay bó hoa hồng xanh là đối phương đã biết được tấm lòng của bạn như thế nào, họ sẽ trân trọng gìn giữ và vun đắp tình cảm ấy.
Hoa hồng xanh có thể bó tròn, bó dài hay cắm hoa. Hiện nay tại Việt Nam chưa trồng được loại hoa này, các shop hoa sử dụng hoa hồng trắng sau đó xịt màu xanh dương lên. Màu xịt cũng có đặc điểm riêng của nó và chỉ dành để xịt lên hoa. Khi nước xịt đã khô thì ta bắt đầu sử dụng. Những bông hoa hồng xanh dương sau khi xịt màu thì nó trở nên chắc chắn hơn, rất khó dập và héo.
Có người xịt hết cả bông hoa, có người chỉ xịt phần đầu bông hoa mà thôi.

[Vĩnh Long]

Một số kỹ thuật cơ bản khi chăm sóc cây kiểng


Cách làm cho gốc cây lộ ra:

Phương pháp bỏ dần các lớp đất: Đây là cách mà các nghệ nhân thường sử dụng. Ban đầu người ta thường trồng cây trong một chậu sâu, đáy chậu bón phân còn phía bên trên cho cát vào.
Trong quá trình phát triển rễ gốc cây sẽ đâm phía có phân. Cứ cách một thời gian người ta lại lấy bớt một phần cát bên trên làm gốc cây lộ dần ra, đến khi bỏ hết lớp cát thì dừng lại, khi cây đạt đến độ thích hợp (gốc đã lộ ra theo ý người chọn) thì chuyển qua chậu cạn.

Một cách khác cũng được các nhà vườn thực hiện đó là xếp nhiếu tầng gạch xung quanh một mảnh đất, đổ đầy đá và trong đó trồng một lúc nhiều cây cảnh.

Phương pháp đổi chậu:

Phương pháp này thực hiện cũng khá đơn giản. Mỗi lần đổi chậu người ta lại nâng rễ cây lên một ít và tuý theo sự bào mòn của nước tưới hoặc do mưa, nghệ nhân dùng dụng cụ moi bỏ dần các lớp đát bám vào rễ để rễ lộ ra bên ngoài. Khi thay đổi chậu thì đưa các rễ cố định theo ý muốn.

Phương pháp bóc vỏ:


Cách này người ta dùng các miếng kim loại hoặc sành bao quanh gốc làm cho lớp vỏ ngoài của rễ một thời gian bị tróc dần ra, sau đó người ta bóc vỏ để gốc thô dần ra.

Tạo ra vết chai:

Trong tạo dáng bonsai, một vết chai được tạo đúng kĩ thuật sẽ tăng thêm tính thẩnm mỹ cho cây cảnh của bạn. Khi chúng ta cắt một cành dạng chữ V, vết chai có thể hình thành. Sau khi vỏ cây bị gọt, cần phết lên vết thương một lớp keo có tính diệt nấm. Kĩ thuật này chỉ nên áp dụng từ 3 đến 4 lần trong thời gian 5 năm và trên một cây chỉ nên tạo một vết chai mà thôi.

Tạo dáng bằng phương pháp trạm trổ

Nếu muốn tạo một gốc cổ thụ như đã có hàng trăm năm tuổi, người ta thường dùng cưa cắt những cành to làm nơi đó ngừng phát triển, khô mục đi. Sau đó dụng cụ chạm trổ can thiệp vào để tạo dáng cho thật tự nhiên.
Đối với những cây cảnh còn non tuổi, thân thẳng thì nghệ nhân sẽ dễ dàng tạo dáng uốn lượn. Đầu tiên người ta dùng vỏ bao ( loại bao vây, bao bố) buộc lấy thân cây và bên ngoài chỗ uốn lượn đồng thời phải thêm một sợi dây để tăng độ dẻo của thân cây, phòng cây bị gãy khi uốn lượn ta dùng dây thép để cố định cành. Người Trung Quốc xưa dùng dây cọ buộc dính cây với chỗ uốn lượn. Vì dây cọ dễ dàng biến màu như vỏ cây nên sau khi thực hiện là có thể thưởng thức dáng cây ngay.

Ở một số vùng khác thì người ta dùng cách cắt tỉa cành để tạo hình. Phương pháp này thích hợp với cây vùng nhiệt đới, có sức đâm chồi mạnh và liên tục. Cách làm này trước tiên người ta chọn một cây dáng đủ tiêu chuẩn, cắt chừa lại vài nhánh, đợi đến khi cành nhánh 1 và thân chính đạt được độ thẩm mỹ thì lại cắt đi tầng nhánh trên. Sau đó ở trên tầng nhánh một giữ lại tầng nhánh 2. Đợi đến khi tàng nhánh 2 và tầng nhánh một hài hoà lại đem 2 nhánh trên cắt đi, trên tầng nhánh 2 cắt lại tầng nhánh 3 và cứ thế tiếp tục. Qua nhiếu năm cắt tỉa tỉ mỉ, dáng cây sẽ hình thành có những tầng tán rất đẹp.

Hiện nay xu hướng dùng dây kim loại để uốn cành tạo dáng là rất phổ biến. Khi đã cắt những cành rườm rà thì chúng ta tiến hành dùng các sợi dây kim loại để uốn cong cành tạo dáng xù xì được tiến hành tuỳ theo từng loại cây khác nhau. Với các cây rụng lá thì thao tác vào mùa sinh trưởng. Cây Thông, Tùng thì làm vào mùa thu hoặc đầu đông. Trước khi tiến hành uốn cành bạn phài tiến hành tưới nước cho cây trước một ngày để cho cành cây dẻo dai không bị gãy khi uốn. Đầu tiên bạn buộc dây ở thân chính sau đó đến cành chính cành bên theo thứ tự từ dưới lên trên từ to đến nhỏ.
Khi cuốn thân cây nên tìm cách cố định đầu dây ở trong đất, đáy chậu không để cho đầu dây lộ ra, sau khi cuốn xong thì có thể uốn cành theo ý muốn nhưng lưu ý không được uốn gấp sẽ gãy cành. Những loại sinh trưởng nhanh ở nước ta sau nửa năm là phải tháo dây kim loại ra, các loại cây vùng ôn đới như Thông, Tùng thì sau một năm. Cành càng thô thì thời gian uốn càng dài nhưng nếu thấy dây lún vào vỏ cây thì lập tức phải tháo ra nới lỏng.

Uốn cành

Có nhiều phương pháp uốn cành. Cách thức cổ truyền Trung Quốc là uốn cành bằng dây cọ (loại cây họ cau dừa), hiện nay vẫn còn được áp dụng. Nhưng hiện nay người ta thích dùng dây kẽm hơn. Hầu hết người yêu bonsai đều uốn cành bằng dây kẽm, vì nhanh chóng và tiện lợi hơn.
Trước khi uốn, ta tỉa bớt lá, cắt bỏ những cành quá sát nhau gây khó khăn trong việc tạo dáng cho cây. Trong cấu trúc bonsai, nên tránh những cành song song, tỏa đều, gối lên nhau, uốn về phía sau, trước chéo, đối xứng và cành rũ. Nên loại bỏ vỉ chúng làm mất vẻ thẩm mỹ của tổng thể cảnh quan.
Tiến trình của việc uốn là trước hết uốn thân chính, rồi đến cành chính, sau là những cành quanh thân cây khởi đi từ gốc lên ngọn, cành lớn trước, cành nhỏ sau. Để quấn thân cây bằng dây kẽm, ta cắm một đẩu dây kẽm sâu trong đất của mâm. Không quấn quá chặt hay quá lỏng và đường quấn chéo phải hình thành những góc 450 với trục thẳng đứng của cây.
Sau khi quấn xong, ta uốn cành bằng cách xoắn thật nhẹ nhàng theo hướng quấn dây kẽm để dây kẽm luôn luôn được giữ chặt vào vỏ cây. Những loại cây sớm rụng lá thì thường mau tăng trưởng, do đó, có thể tháo dây kẽm sau ba, bốn tháng.
Còn đối với thông, bách thì phải hơn một năm. Những cây hay cành lớn thì thời gian sẽ lâu hơn. Nếu cây hay cành trở lại hình dáng ban đầu sau khi ta tháo bỏ dây kẽm, hãy quấn lại một lần nữa và buộc chặt. Vì vỏ cây thích và lựu hơi mỏng, ta cần bọc dây kẽm bằng một lớp giấy để không làm đau cây đồng thời ngăn cản sức nóng mặt trời truyền vào dây kẽm, làm hỏng cây. Phải để ý tháo bỏ dây kẽm đúng lúc, nếu không, dây kẽm sẽ ăn ngập sâu vào trong vỏ làm hại đến sự phát triển của vỏ cây.

Để tạo dáng già nua cho cây, gọt bỏ vỏ một số cành rồi rắc hỗn hợp vôi - lưu huỳnh vào chỗ gọt để chúng đổi sang màu trắng. Trong thiên nhiên, rễ của cây già thường lộ trên đất, bò ngoằn ngoèo. Để tái tạo cảnh kỳ dị đó, rút rễ cây thật nhẹ nhàng hàng năm khi ta trồng lại cây vào mâm hay chậu khác, cây sẽ dần dần phô bày rễ trên mặt đất. Ta uốn rễ vào thời gian còn ít tuổi cũng bằng cách cuốn dây kẽm sẽ mục trong đất, nhưng những rễ ngoằn ngòeo sẽ giữ nguyên hình dáng

Khắc và uốn thân cây

Không thể nào uốn được những cây già đào ở nơi hoang dã. Chúng cần được khắc, tô điểm nếu chúng thiếu vẻ đẹp. Khi cây già được đem trồng trong mâm, sự tăng trưởng của chúng bị khứng lại, mọi vết thương đều khó lành sau khi bị cắt cành, nếu được khắc, chúng sẽ mang dáng dấp dãi nắng dầm mưa của cây sống lâu năm nơi hoang dã. Để tạo bề ngoài già nua cho cây non, ta khắc phía trước của thân, nhưng chú ý tuyệt đối không được khắc một đường vòng quanh lớp vỏ của thân, vì như thế, ta đã cắt đứt những ống dẫn nhựa và ống bọc trong vỏ cây. Sau khi khắc, những cây non trông dày dạn, gian khổ, mang nét giản dị cổ kính, và sự quyến rũ mỹ thuật. Nếu một thân cây quá mảnh mai, không già cỗi, ta có thể đính một miếng gỗ già, gân guốc vào trước thân nó, để những cành và lá non sẽ trông như mọc từ một cây già cỗi.
Nếu một thân cây cần được uốn cong, trước hết ta quấn nó bằng dây gai dầu, hoặc đặt một sợi dây gai dầu bên ngoài nơi ta định uốn cốt để nâng đỡ cây không gãy khi bị uốn. Nếu thân cây hơi lớn, ta sẽ rất khó uốn. Hãy dùng dao khắc đề mở một đường khe nơi ta định uốn, sâu khoảng hơn 2/3 đường kính chỗ uốn vào trong thân gỗ rồi quấn thân cây bằng dây gai dầu. Vết cắt phải xiên theo chiều uốn nếu không thì vết thương sẽ tóac ra khi bị uốn. Buộc chặt cây lại bằng dây điện sau khi uốn. Vết thương sẽ lành trong vòng hai tháng

Cắt tỉa

Ở dáng nguyên liệu mỗi cây đều có một dáng dấp cơ bản của một kiểu Bonsai nào đó, nhưng chưa được rõ nét. Dù là cây thu hái từ thiên nhiên, hay trồng từ hột, từ cành giâm hay cành chiết, ghép v.v... tất cả đều phải cần cắt tỉa, uốn nắn, sửa chữa để đưa vào một thế kiểng mỹ thuật nào đó.
Mục đích chính của việc cắt tỉa là tạo hình dáng cho cây Bonsai theo ý ta định. Tuy nhiên các biện pháp này cũng có hiệu quả làm giảm sự tăng trưởng của các phần trên mặt đất (khí sinh), nhằm duy trì sự cân bằng với sự tăng trưởng của rễ.
Khi các nhánh đang tăng trưởng bi cát tỉa đi thì sự phát triển của rễ cũng giảm bớt. Ngược lại cắt tỉa bớt rễ thì cũng hạn chế được phần nào sự phát triển của các phần khí sinh.
Tỷ lệ các phần của cây Bonsai (thân, nhánh, làng lá) phải phù hợp với dáng dấp của cây trong thiên nhiên. Kết quả này chỉ đạt được sau nhiễu lần cắt tỉa, uốn nắn. Tinh thần của Bonsai là chỉ giữ lại những gì cốt yếu mà thôi, nghĩa là một dáng cây đã được cách hóa.
Trong một kỹ thuật trồng cây, ở đâu cũng có áp dụng việc cát tỉa để khống chế sư tăng trưởng của cây và kiểm soát sự phát triển của nhánh, lá (và đôi khi quả nữa).
Đối với cây kiểng Bonsai thì cắt tỉa là một công việc thật quan trọng, cần phải duy trì suối đời sống của cây.
Chúng ta phân biệt có hai giai đoạn cắt tỉa
+ Cát tỉa để tạo dáng (hay là đưa vào một thế kiểng Bonsai)
+ Cắt tỉa để tu bổ duy trì dáng (thế) kiểng đã chọn
Hai giai đoạn này cần những dụng cụ rất chuyên biệt phù hợp với các thao tác chính xác.


Một số phương pháp chiết và ghép cành:


Khi tạo Bonsai bằng phương pháp này đòi hỏi bạn phải lựa chọn những cành không bị sâu hoặc cằn cỗi và một số dụng cụ cần thiết để tiến hành


Chiết cành

Cách làm cũng giống như giâm từ cây non, nhưng chúng ta cắt dài hơn từ 7-10cm và cắt ở mắt cây. Loại bỏ các lá ở phần gốc, nhúng vào hocmon tạo rễ và chuyển đến các chậu khi cây đã có lá non và rễ.
Cách chiết cành hiệu quả nhất là lột một đoạn cành và vùi chúng xuống đất. Nếu cành cây cao hơn mặt đất thì có thể dùng một cái chậu, cắt một đoạn vào cành cây để làm gián đoạn việc cung cấp nhựa cho cành và kích thích phần bị vùi dưới đất ra rễ.
Cách thứ hai là chiết từ một cành có nhiều chồi. Cách này khi thành công sẽ tạo được mảng cây có nhiều gốc cao thấp khác nhau.
Một cách khác nữa là chiết cành trên cây. Chúng ta lột vỏ một đoạn cây vừa ý, dùng rêu ẩm bó xung quanh, cho chất tạo rễ vào và bó lại. Khi cành đâm rễ chúng ta có thể cắt để trồng vào chậu.

Giâm từ cành cây lớn:

Trong tháng 11 chúng ta chọn những cành đâm chồi tốt và có thể trồng được bằng cành, cắt lấy chiều dài khoảng từ 15-25cm. Cũng dùng chất tạo rễ và tưới nước, bón phân khi cây đã phát triển. Thời gian khoảng chừng một tháng trở nên, nếu thời tiết thuận lợi thì cây sẻ đâm chồi.


Ghép (chiết) gốc:

Dùng gốc cây làm cây được chiết, cành chiết phía trên. Nếu biết kết hợp hài hoà chúng ta sẽ được một cây dáng tuyệt đẹp, có bộ gốc như ý. Chúng ta có thể chiết trên phần gốc, hoặc xem phần dưới cành có dáng đẹp chiết trên gốc và trồng sâu trong đất, như vậy ta sẽ có một bonsai có gốc như đã chọn từ trước với bộ rễ khác.

Tạo hình trong chậu

Để tạo một chậu cảnh mang tính cách thiên nhiên thu nhỏ gồm có cây, đá, nước, cầu, các nghệ nhân phải nắm chắc nghệ thuật tạo hình, kĩ thuật về tạo hình, tỉa cành cho cây và nghệ thuật phối cảnh.
Cái tinh tuý của nghệ thuật bonsai là ở chỗ có thể dùng những kĩ thuật đặc sắc để tạo ra một cây cảnh mang dấp cổ thụ cả trăm năm, cho nên ngoài vấn đề am hiểu sâu sắc về nghệ thuật tạo hình cho cây mà nghệ nhân cũng phải là những nghệ sĩ biết cách thổi hồn vào cây sao cho người thưởng ngoạn cảm thấy trong chốc lát khi ngắm nhìn bỗng quên đi đây là một cây cảnh mà chỉ thấy hiện lên một thiên nhiên kỳ vĩ, hài hoà, huyền ảo.Tất nhiên nếu chúng ta đơn thuần muốn có ngay một bốn cảnh thì rất dễ dàng. Một chậu cạn, một thân cây đã uốn sẵn, các vật liệu...Nhưng muốn đạt được một bồn cảnh có hồn, mang một ý nghĩa tượng trưng nào đó mà người sành điệu có thể cảm nhận thì vấn đề không đơn giản. Tất nhiên bạn phải bắt đầu bằng việc quan sát thật tỉ mỉ các loại dáng thật đặc trưng của các loại cây ngoài thiên nhiên ...Chỉ có như thế bạn mới có thể tiến hành được việc tạo hình dáng cho cây.
Công cụ: gồm có cưa tay, kéo tỉa cành, kéo tỉa lá, dao chiết cành, kìm, búa và cả khoan điện. Ngoài ra còn phải có các bình tưới, bình xịt nước, vật liệu thì cần đất sạch, đá, các loại dây thép để uốn cành.

Kỹ thuật hạn chế sinh trưởng:


Trong nghệ thuật chơi bonsai thì kĩ thuật hạn chế sinh trưởng để biến một cây ngoài thiên nhiên có thể cao từ 15-20m thành vài ba cm là rất quan trong. Do sự sinh trưởng của cây chính là sự sinh trưởng của tế bào cây nên nắm được điều này chúng ta sẽ thành công trong việc tạo ra một cây " tí hon" trong chậu cảnh.
Hai giai đoạn đặc trưng của sự sinh trưởng tế bào là sự phân chia tế bào của giai đoạn giãn của tế bào. Sự phân chia tế bào chỉ xảy ra trong các mô phân sinh còn sự giãn của tế bào là sự tăng kích thước của tế bào và quyết định đến sự lớn lên của thân cây. Yếu tố ảnh hưởng đến đến việc giãn tế bào là những điều kiện ngoại cảnh như nước, ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng...và sự kích thích của chất sinh trưởng có trong thực vật. Hạn chế sự sinh trưởng của cây, tạo ra cây rất nhỏ so với kích thước bình thường, chính là sử dụng các biện pháp nhằm điều khiến quá trình sinh trưởng của tế bào mà hiện nay các nghệ nhân thường dùng là:
- Sử dụng các chất ức chế thực vật
- Sử dung kĩ thuật bón phân và tưới nước để hạn chế sự sinh trưởng: Phân bón và nước là yếu tố quan trong ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng của cây. Kĩ thuật bón thêm vôi (Ca) và ít nước tưới sẽ tạo ra tình trạng khô hạn làm cây sinh trưởng chậm mau già. Ngoài ra phải bón phân lân một cách hợp lí để cành cây vẫn khoẻ, lá vẫn xanh.
- Sử dụng biện pháp cắt tỉa cành, lá và rễ để điều chỉnh sự sinh trưởng
- Sử dụng hạn chế sự sinh trưởng bằng cách hạn chế sự chiếu sáng của mặt trời

Kỹ thuật sang chậu

Sang chậu là một công việc bắt buộc đối với người làm và chơi cây cảnh. Lâu không sang chậu, cây hỏng. Sang chậu sai kỹ thuật cây ốm và bỏ cành hoặc chết. Đa phần nhà nào cũng ít nhiều có cây cảnh trang trí ngoại thất hay nội thất. Vì vậy việc giới thiệu kỹ thuật sang chậu là rất cần thiết.
Sang chậu nhằm 6 mục đích khác nhau:
- Cây cảnh trồng trong chậu lâu năm, đất cứng, hết màu, rễ cây ăn ra bám vào một lớp dầy xung quanh thành chậu. Mùa hè nắng chiếu vào thành chậu đốt nóng rễ phía trong, cây nên lụi tàn rồi chết dần. Buộc phải sang chậu để thay đất cho cây.
- Với địa lan, ngoài mục đích trên, còn mục đích là để nhân giống (phân lan).
- Sửa bộ rễ, cắt bỏ rễ thối, rễ thừa, uốn nắn cho bộ rễ đẹp, nâng bộ rễ nổi lên.
- Thay đổi chậu, bể đang trồng sang một chậu, bể khác cho phù hợp với cây, làm tăng giá trị nghệ thuật của cây.
- Thay đổi dáng thế cây cho ngoạn mục hơn dáng thế cũ.
- Xử lý thoát nước ở những chậu bị tắc nước.

Một vài chú ý khi lấy cây ra khỏi chậu:

Tránh đào bới và tuyệt đối không được tóm gốc nhổ lên. Làm như vậy cây bị đứt hết rễ và chết. Nếu đất trong chậu xốp, ta đặt chậu xuống nền đất mềm, hai tay cầm chặt miệng chậu nâng nghiêng chậu về phía trước, đẩy đi giật lại nhanh nhiều lần. Cứ thế xoay các phía chậu mà lay. Toàn bộ vùng đất sẽ tách rời khỏi thành chậu, ta chỉ việc đổ cây ra, bầu cây còn nguyên vẹn. Nếu cây to, một người bê chậu đổ, một người đỡ cây.
Nếu đất đã chặt, ta lấy một que sắt đầu đánh dẹt chọc xung quanh thành chậu xuống tận đáy. Sau đó thao tác như trên. Ngoài ra có thể dùng que dẹp đầu đẩy toàn bộ vầng rễ qua lỗ thoát nước ở đáy chậu. Nếu vẫn chưa được, ta tưới nước cho ngấm thật đậm toàn bộ bầu cây hoặc dùng biện pháp cuối cùng là ngâm chìm chậu vào nước đợi cho nước ngấm đủ nhũn hết đất trong chậu, ta đưa chậu cây ra, để ráo nước rồi lay như đã nói ở trên, nhất định sẽ đổ được cây ra dễ dàng.
Gặp chậu phình hông, miệng chậu nhỏ hơn dưới, cây trồng lại để lâu năm không thay chậu, áp dụng các biện pháp trên không thể được. với những cây rễ sống thì dùng dao xắn một rạch thẳng xuống tận đáy chậu và vòng theo miệng chậu rồi đổ ra, với cây quý hoặc cây rất khó tính mà chậu không đáng giá thì nên đập chậu lấy cây.
Riêng địa lan không cho phép xọc, đào bới, xén vầng rễ mà chỉ được tưới đẫm nước cho rễ bong khỏi chậu rồi nhẹ nhàng lắc chậu đổ lan ra. Rễ lan to nhưng rất giòn, phải làm thật cẩn thận kẻo bị gãy.
- Xử lý bầu rễ dùng dao bài sắc cắt xén xung quanh và dưới đáy bầu rễ. Các bầu rễ được cắt rất gọn không dập nát rễ mới tái sinh nhanh. Cây trên mặt đất bao giờ cũng phản ánh đúng tình trạng bộ rễ chìm dưới đất. Tại các đầu dễ bị cắt tức sẽ phun ra nhiều chùm rễ mới lại được ăn đất mới nên cây phát triển mạnh. Hạn chế việc dùng que nhọn hoặc cào để xả bới đất vì như vậy rễ có thể bị dập nát nhiều nên bị thối và cây có thể chết. Cắt xén bầu rễ phải đồng thời thực hiện 3 mục đích khác nữa là đảm bảo sang chậu sẽ có ít nhất 1/2 là đất mới, khuôn khổ bầu rễ sau khi xén thích hợp với chậu, sẽ thay giúp cho khi đặt cây vào chậu đúng với dáng thế cần sửa.
Nếu dưới đáy gốc cây có phần gỗ thừa dài quá, đấy là dấu tích của đầu đoạn cành khi giâm sâu hơn lúc cắt cành chiết bao giờ cũng phải cắt dưới bầu chiết, bầu càng to, đoạn gỗ thừa càng dài, cây không thể trồng được vào khay, bể. Ta dùng cưa sắc nhẹ nhàng cắt bỏ đi.

Trồng lại cây vào chậu:

Chọn chậu, bể có màu sắc, hình thể kích cỡ phù hợp với cây và dễ thoát nước Ở đáy chậu phải to. Nếu chậu có nhiều lô thoát nước càng tốt. Chuẩn bị sẵn sàng đất đúng chủng loại. Đất dùng để sang chậu nhất thiết phải khô hoàn toàn. Nếu đất đã được phơi nỏ lại để nơi bán âm bán dương (lán, hiên) hàng năm rồi càng tốt. Việc trồng cây vào chậu rất cần có kiến thức. Đầu tiên là xử lý lỗ thoát nước. Những cây dễ tính, đọng nước đôi chút không chết thì chỉ cần đặt một mảnh sành chờm rộng lên lỗ là được. Nên chọn mảnh sành khi úp vào lỗ có độ kênh. Những cây yêu cầu phải thoát nước nhanh, bầu thật thông thoáng như lan, trà, đỗ quyên, sử thì phải kê cao mảnh sành lên một chút.
Sau đó đặt một lớp dưới đáy chậu toàn những cục xỉ than rắn chắc, tiếp theo xếp lớp đất cục, rồi đến phủ lớp đất tơi mới đặt cây vào. Xung quanh thành chậu cũng xếp đất cục to rồi nhỏ dần. Xung quanh bầu rễ phải cho toàn đất mầu. Trên mặt chậu cũng xếp một lớp đất cục to để chống nước xối lên rẽ đất và gây đóng váng mặt chậu.Thông thường các cây khác không cần cầu kỳ quá như vậy, chỉ cần lưu ý là xung quanh bầu rễ bao giờ cũng phải cho đất màu.
Quan trọng là vị trí của gốc cây trong chậu, cần chính giữa hay lệch về bên nào, độ cao thấp của gốc đúng tầm, độ nghiêng đúng dáng thế. Muốn vậy, ta đặt cây, chèn tạm đất rồi ngắm 4 mặt, ngắm gần và ngắm từ xa để điều chỉnh, bao giờ cây ở đúng vị trí đẹp nhất mới lấp đất. Tra đất vào xung quanh bầu từ từ từng lớp, dùng que đầu tù xọc, rồi lắc chậu, tiếp theo là tưới nước kiểu mưa rào cho đất len vào mọi ngóc ngách của rễ, không còn một lỗ hổng nào mới được.
Những cây như trà, đỗ quyên, địa lan thoải mái xếp những cục đất to cao trên mặt chậu. Các cây khác không được vào đất đầy khít miệng chậu, vì như vậy khi tưới nước sẽ chảy tuột đi hết ngay, ít nhất phải để rãnh chạy vòng theo miệng chậu để giữ được nước tưới.
Nếu trời nắng cần che hoặc để cây chỗ râm mát khoảng mươi ngày.

[Vĩnh Long]

Hỏi: Làm cách nào để cây hoa giấy ra hoa quanh năm?
Lê Thúy Lan (Vĩnh Phúc)


Hoa giấy là loài hoa được trồng phổ biến ở nước ta, đâu đâu cũng thấy có hoa giấy. Hoa giấy là loài hoa “hữu sắc vô hương”.
Có nhiều loại hoa khác nhau, từ đơn tính (hoa một màu) đến loài lưỡng tính (hai màu).
Để hoa giấy ra hoa quanh năm, cần tiến hành một số thao tác sau: Sau đợt hoa giấy đầu tiên tàn, sửa lại tàn, nhánh (hoặc cây trồng đã lớn cũng phải cắt sửa tàn, nhánh cho đẹp).

- Trồng lại với chất trồng mới (phân chuồng, đất), nghĩa là thay đất cho cây.
– Chăm sóc cho cây sống ổn định, rồi lặt bỏ toàn bộ lá cũ.
– Quan sát: chồi nẩy, ngừng chăm sóc, để cho bầu đất trong chậu khô lại.
– Khi chồi mọc ra ở các cành, tán bắt đầu chùn lại.
– Sau đó, tưới nước và có thể bón bổ sung NPK 10 – 10 – 30 để cây có hoa đẹp, lâu tàn.
- Sau đợt hoa vừa rồi tàn, tiến hành cắt tỉa, tạo tán.
– Bón phân NPK 20 – 20 – 20 kết hợp với phân chuồng hoai để cây hồi sức.
– Bỏ khô vài ngày để cho lá héo rũ, rồi tưới nước trở lại (nhưng lượng nước tưới lúc này rất ít vì chủ yếu là giữ ẩm cho cây).
- Sau đó, 1 đến 2 tuần cây sẽ nẩy chồi và tiếp tục lại ra hoa

[Vĩnh Long]

3 loài cây giúp hấp thu khí độc trong nhà
Lần đầu tiên các nhà khoa học thuộc trường Đại học Lâm Nghiệp nghiên cứu thành công một số loài cây vừa có tác dụng làm cảnh đẹp vừa có khả năng xử lý khí độc.

Khí độc trong nhà
Theo TS Phùng Văn Khoa, Phó Chủ nhiệm Khoa sau đại học, trường Đại học Lâm nghiệp (Xuân Mai, Chương Mỹ, Hà Nội), toluene là một dung môi hữu cơ dễ bay hơi và được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp. Trong nhà, khí toluene có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau như sơn, khói thuốc lá, chất tẩy rửa, hoặc có thể bị khuếch tán từ ngoài trời vào trong nhà.
Ghi nhận thực tế cho thấy, trong nhà thoáng của dân, hàm lượng này chưa đến mức nguy hiểm. Tuy nhiên, tại những khu nhà mới hoặc gần các nhà máy sản xuất, gần đường giao thông thì hàm lượng khí này tương đối cao.
Theo các nghiên cứu, đây là một trong những chất gây ô nhiễm không khí trong nhà rất nguy hiểm. Bởi nó có thể gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm người ở trong nhà có cảm giác buồn ngủ, đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt… Khi ở nồng độ cao, khí toluene có thể ảnh hưởng đến não bộ, gây bất tỉnh và thậm chí gây tử vong.
“Việc lựa chọn được giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu các chất khí độc hại như toluene ở môi trường trong nhà là điều hết sức cần thiết và cấp bách. Một trong những giải pháp thân thiện nhất với môi trường đã được biết đến đó là dùng thực vật để hấp thu chất ô nhiễm (Phytoremediation) đồng thời có tác dụng làm cảnh đẹp”, TS Phùng Văn Khoa cho biết.

Thiết mộc lan có thể hấp thu khí toluene trong nhà
Ba loài cây nên trồng
TS Phùng Văn Khoa, ThS Bùi Văn Năng và ThS Nguyễn Thị Bích Hảo là những người nghiên cứu sử dụng cây xanh để hấp thu khí độc. Theo đó, các chuyên gia cho rằng ba loài cây hấp thu khí toluene cao nhất trong 20 cây đã được khảo sát là Thiết mộc lan, Ngũ gia bì và Dương xỉ thường. Điều này dựa trên kế quả nghiên cứu: Sau 72 giờ tiếp xúc, Thiết mộc lan hấp thu 2,7µg/cm2 (đơn vị diện tích lá), Ngũ gia bì hấp thu 1,20µg/cm2, cây Cồ nốc hoa đầu hấp thu 1,00µg/cm2.
Cũng theo nhóm tác giả trên, ba loài cây này đã được lựa chọn nghiên cứu vì mang tính thẩm mỹ cao nên có thể trồng trong nhà như một loại cây cảnh. Ngoài ra, khi tiếp xúc với khí toluene ở nồng độ từ 8,0 – 12,0mg/m3, các loài cây này vẫn sinh trưởng bình thường và không có biểu hiện khác thường nào về hình thái.
Các chuyên gia khuyên, khi trồng cây nên có mật độ phù hợp để có tác dụng cao. Ví dụ, nhà khoảng 10m2 nên trồng từ 2 – 3 cây, trong đó nên có một cây cao khoảng 1m và đường kính tán 0,5m, còn một cây nhỏ hơn đặt gần nơi ngồi làm việc. Bởi các nghiên cứu đã chứng minh, khi để cây gần người sẽ giúp thư giãn và tăng hiệu suất làm việc. Khi trên bàn làm việc có cây xanh nhỏ không những giúp hấp thu khí ô nhiễm mà còn giúp phát huy tính sáng tạo, khả năng tập trung cao hơn.
Theo: khoahoc.com.vn

[Vĩnh Long]

Kỹ thuật trồng cau cảnh
Cau cảnh là cây thân gỗ có đốt, phân nhánh dưới gốc tạo thành bụi nhỏ. Thân có nhiều đốt, thẳng, màu vàng ánh, dưới gốc thân có các chồi nách có khả năng tạo thành nhánh chồi. Các bó mạch gỗ và mạch rây phân tán khắp thân, gỗ thuộc loại gỗ mềm. Lá kép lông chim có bẹ lá ôm lấy thân, khi già thì tách ra khỏi thân để lộ các đốt của thân. Cây không to cao, từ gốc có nhiều nhánh mọc thành bụi, khóm. Các nhánh tuy mọc ở gốc của thân, nhưng không thể tách ra nhân giống như đối với các cây thực vật lớp 2 lá mầm được vì khả năng ra rễ kém, khi tách dễ bị chết do lớp gốc bị hỏng. Cây lớn ra hoa vào tháng 5 – 6, có lá bắc to bao ngoài như dừa, Cau ăn quả… có khả năng đậu quả khá cao. Cau cảnh có nguồn gốc từ các vùng nhiệt đới.

Ở miền Nam nước ta cau đuợc sưu tập để trồng làm cây cảnh. Cau cảnh yêu cầu điều kiện nóng ẩm, ưa sáng để sinh trưởng và phát triển, vì vậy, các loại cau cảnh không được dùng làm cây cảnh trong nhà, nội thất mà thường đặt ở ban công, sân hoặc vườn. Tuy nhiên, chúng là loại cây khá chịu điều kiện khô hạn, song ra lá kém, thân trở nên nhỏ và chuyển màu, ít đẻ nhánh. Với điều kiện thích hợp, trong một năm, cau cảnh ra được 2 – 3 lá chồi, nhánh ở gốc sẽ phát sinh nhiều. Cau cảnh không yêu cầu khắt khe về điều kiện đất đai, có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, miễn là đất đủ ẩm và không quá khô hạn. Kỹ thuật nhân giống Cau cảnh chỉ nhân giống được từ hạt của quả để tạo cây con. Ở miền Nam nước ta có điều kiện thích hợp để cây cho hoa và quả nên phần lớn hạt nhân giống được mua từ miền Nam .
Để nhân giống, cần chọn các quả già (quả 2 năm), khi vỏ quả đã có màu nâu vàng, hơi khô thì đem trồng; lấy hạt khô từ các quả già ngâm trong nước 10 – 12 giờ ủ nơi ấm để khi gieo, hạt mọc nhanh. Đất gieo hạt nên làm tơi xốp, phía trên làm giàn che để giữ ẩm cũng như tránh sương muối vì thời vụ gieo hạt thường vào cuối năm. Sau khi lên luống, khoảng cách là 20 x 30cm (cây x hàng) với 2 hàng hoặc 3 – 4 hàng trên 1 luống. Dùng đất lấp hạt ở độ sâu 1 – 1,5cm, trên mặt phủ rơm rác mục để giữ ẩm và khi tưới không làm trôi đất, đóng váng mặt. Tưới giữ ẩm thường xuyên sau khi gieo mỗi ngày 2 lần vào sáng và chiều tối, đến khi hạt mọc thì tưới mỗi ngày/lần. Khi cây đã có 2 – 3 lá , có thể bỏ giàn che,tiến hành xới mặt luống, làm cỏ và thúc bằng nước phân chuồng pha loãng. Sau 1 – 1,5 năm, cây cau con có thể được chuyển trồng trong chậu hoặc xuất bán. Kỹ thuật trồng: Đất trồng cau cảnh nên chọn đất thịt, giàu dinh dưỡng. Mùn có khả năng giữ nước, thoát nước tốt. Không nên chọn đất nhiều rác, xác thực vật mục để tránh giun và bệnh gây hại cây.
Trong điều kiện nước ta, cau cảnh là loại cây dễ sống, nên có thể trồng ở các thời gian trong năm, song thích hợp nhất là trồng vào tháng 3 – 4 và tháng 8 – 10 hàng năm. Trồng tháng 3 – 4 khi cây bắt đầu sinh trưởng mạnh hoặc khi cây ở thời kỳ sinh trưởng chậm hoặc ngừng sinh trưởng. Khi trồng trên đất hay trong chậu cần cú ý bón phân lót trước khi trồng và trồng nông, lấp đất ở gốc không quá sâu đễ tránh cây bị “nghẹn” sinh trưởng và ra nhánh kém, trồng xong cần tưới nước để giữ ẩm và làm chặt gốc cho cây khỏi bị đổ. Sau khi trồng, tưới nước ngày/lần cho đất đủ ẩm, tránh làm đất quá ẩm và sũng nước trong thời gian 10 – 15 ngày để cây bén vào đất.
Chăm sóc cây:
Cau cảnh cần được trồng hoặc đặt để ở những nơi đầy đủ ánh sáng. Không đặt đặt nơi ánh sáng yếu, trong nội thất vì bản lá sẽ mỏng, cây sinh trưởng yếu, kéo dài sẽ làm lá chóng rụng và chết. Do yêu cầu nước khá cao để sinh trưởng, ra nhánh nên cau cảnh yêu cầu tưới nước đều, không để đất quá khô
Định kỳ 2 tháng tưới cho cây bằng nước phân chuồng 1/15 – 1/20, thúc cho cây và giữ cho bộ lá xanh tốt.
Theo: Caycanhvietnam

Cây Phượng Vĩ
Cây Phượng hay phượng vĩ, phượng vỹ, xoan tây, điệp tây hoặc hoa nắng[cần dẫn nguồn] (danh pháp hai phần: Delonix regia) (họ Fabaceae), là một loài thực vật có hoa sinh sống ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới.

Tán hoa màu đỏ/da cam rực rỡ của cây phượng vĩ cũng như tán lá màu xanh lục sáng làm cho ta dễ nhận diện cây này. Phượng vĩ có nguồn gốc từ Madagascar, tại đó người ta tìm thấy nó trong các cánh rừng ở miền tây Malagasy.
Trong điều kiện hoang dã, nó là loài đang nguy cấp, nhưng nó được con người trồng ở rất nhiều nơi. Ngoài giá trị là cây cảnh, nó còn có tác dụng như một loài cây tạo bóng râm trong điều kiện nhiệt đới, do thông thường nó có thể cao tới một độ cao vừa phải (khoảng 5 m, mặc dù đôi khi có thể cao tới 12 m) nhưng có tán lá tỏa rộng và các tán lá dày dặc của nó tạo ra những bóng mát.

Trong những khu vực với mùa khô rõ nét thì nó rụng lá trong thời kỳ khô hạn, nhưng ở những khu vực khác thì nó là loài cây thường xanh. Những quầy bán hàng dưới gốc phượng vĩ bên ngoài nhà thờ Santo Domingo, Oaxaca, Mexico Các hoa của phượng vĩ lớn, với 4 cánh hoa tỏa rộng màu đỏ tươi hay đỏ hơi cam, dài tới 8 cm, còn cánh hoa thứ năm mọc thẳng, cánh hoa này lớn hơn một chút so với 4 cánh kia và lốm đốm màu trắng/vàng hoặc cam/vàng (cũng có khi trắng/đỏ). Thứ flavida nguồn gốc tự nhiên có hoa màu vàng (kim phượng). Quả là loại quả đậu có màu nâu sẫm khi chín, dài tới 60 cm và rộng khoảng 5 cm; tuy nhiên, các hạt riêng rẽ lại nhỏ và cân nặng trung bình chỉ khoảng 0,4 g, hạt to cỡ hai ngón tay út, hạt ăn rất bùi và ngon. Các lá phức có bề ngoài giống như lông chim và có màu lục sáng, nhạt đặc trưng. Nó là loại lá phức lông chim kép: Mỗi lá dài khoảng 30–50 cm và có từ 20 đến 40 cặp lá chét sơ cấp hay lá chét lông chim lớn, và mỗi lá chét lông chim lớn lại được chia tiếp thành 10-20 cặp lá chét thứ cấp hay lá chét con.
Phượng vĩ cần khí hậu nhiệt đới hay cận nhiệt đới để phát triển tốt, nhưng nó có thể chịu được các điều kiện khô hạn và đất mặn.
Sinh trưởng
Cây tái sinh hạt và chồi đều mạnh, có thể phát triển tốt trên mọi loại địa hình: ven biển, đồi núi, trung du. Cây thuộc loại ưa sáng, mọc khoẻ, phát triển nhanh, không kén đất, rất dễ gây trồng. Tuy nhiên, nhược điểm lớn là tuổi thọ không cao: cây trồng trên đường phố chỉ 30 tuổi là đã già cỗi, thân có dấu hiệu mục rỗng, sâu bệnh, nấm bắt đầu tấn công. Còn cây trồng trong công viên, trường học thì có thể có tuổi thọ cao hơn nhưng cũng chỉ đạt 40-50 năm tuổi.

[Vĩnh Long]

Cây lưỡi hổ

Cây mọc thành bụi mang 5-6 lá mọc thẳng dạng giáo hẹp, dày, thuôn nhọn ở đầu, gốc thành bẹ ôm thân, mép lượn sóng. Màu xanh bóng pha các vệt ngang không đều nhau màu xanh đậm, dày mập với 2 dải màu vàng kéo dài từ gốc đến ngọn.
Hoa, Quả, Hạt: Cụm hoa có cuống chung, mập, tròn, màu xanh bóng, cao 30cm có lá bắc. Hoa màu trắng lục nhạt 3,5cm, cánh hoa 6, mềm, dài, thuôn. Quả tròn. Tốc độ sinh trưởng: Nhanh Phù hợp với: Cây ưa sáng hoặc chịu bóng bán phần thích hợp làm cây để bàn và cây trang trí trong nhà.
Nhân giống bằng tách bụi. Dễ trồng. Loài cây này có nguồn gốc từ nơi khô cằn, chịu được khô hạn kéo dài. Đúng ra, cây chỉ sợ dư nước (vào mùa mưa chỉ nên tưới nước 1 lần/tháng). Khi thay chậu, chọn loại đất dành cho xương rồng cộng thêm 1/3 cát to và nên chú ý đến việc thoát nước cho tốt.

Cây Lưỡi Mèo

Cây lùn nhỏ, thân rất ngắn. Lá xếp xoắn dạng hoa thị sát đất, màu xanh đậm bóng với các vằn ngang mầu xanh xám nhạt cách xa nhau đều đặn.
Loại này còn có một dạng trồng khá phổ biến là cây lưỡi mèo vàng. Cây có lá uốn dạng, màu xanh nhạt bóng, méo có viền lớn chiếm gần nửa phiến, màu vàng và trong có vân dọc theo phiến lá.

Cây Kim Phát Tài

Tên sản phẩm : Kim Phát Tài, Zamioculcas zamiifolia
Tên tiếng Anh : Aroid Palm, Arum Fern
Tên Khoa Học : Zamioculcas zamiifolia
Họ: Araceae
Nguồn gốc xuất xứ: Zanzibar, Tanzania
Phân bố ở Việt Nam: Rộng khắp
Đặc điểm hình thái:
Thân, Tán, Lá: Cây có thân rễ mập. Lá kép lông chim, lá chét dạng thuôn bầu dục, nhọn hai đầu, màu xanh bóng, dày, lâu tàn.
Hoa, Quả, Hạt: Cụm hoa dạng mo, mọc từ gốc, ngắn. Mo màu xanh, hoa đực và cái trên cùng cụm hình trụ.
Đặc điểm sinh lý, sinh thái:
Tốc độ sinh trưởng: nhanh
Phù hợp với: Cây chịu bóng bán phần, nhu cầu nước trung bình thích hợp làm cây trồng nội thất và cây thủy sinh. Nhân giống dễ dàng từ bằng tách bụi hoặc giâm lá, mọc khỏe, ưa khí hậu mát ẩm.
Kim phát tài thuộc cây cảnh họ thiên nam tinh, sống lâu năm, xanh tốt. Thân cây to khỏe, nằm dưới mặt đất, trên mặt đất không có thân chính; mầm nảy nhiều và hình thành nhiều thân nhỏ. Lá kép dạng to, cuống ngắn, chắc khỏe, màu xanh lục, sáng bóng rất đẹp, có tuổi thọ khoảng 2 – 3 năm và được thay thế không ngừng. Chính vì vậy Kim Tiền được coi là cây “phát” – Kim phát tài. Trong môi trường tự nhiên, Kim tiền phát triển rất nhanh, có thể thành cây có bóng râm to cao. Nếu cột lên cây vài sợi chỉ đỏ hoặc vài đồng tiền vàng (tượng trưng) thì sẽ trở thành cây phát tài, có ý nghĩa về mặt phong thủy và rất đẹp mắt. Được coi là loại cây “phú quý”, có tác dụng chiêu tài nên Kim tiền rất thích hợp làm quà tặng trong những dịp mừng lễ, tết, thăng chức, khai trương. Bạn hãy chọn cây có thân xanh tươi, dày chắc, phiến lá hoàn chỉnh.

[Vĩnh Long]

Hoa Ngọc Lan

Trắng muốt, nhỏ nhoi, e ấp, hoa ngọc lan tự nép mình trong vòm là xanh nhưng vẫn không giấu nổi mùi hương thơm ngát lan tỏa. Không phải ngẫu nhiên mà người ta thường ví hoa với người đẹp và thường đoán tính cách của con người từ sở thích các loài hoa. Người yêu hoa ngọc lan phải là người có tâm hồn thanh cao, lối sống giản dị và biết cảm nhận cái đẹp tinh tế lắm.

Có một sự tích thật ý nghĩa về hoa ngọc lan
Câu chuyện về hoa ngọc lan
Ngày xửa ngày xưa, tất cả các loài cây thuở ban đầu chỉ có lá mà chưa có hoa như bây giờ. Muốn cho Địa Cầu thêm phần xinh tươi, diễm lệ, Trời dặn dò Thần Sắc Đẹp hãy dùng tình thương và trí tuệ để vẽ lên muôn ngàn bông hoa khác nhau. Vâng lệnh Trời, Thần Sắc Đẹp bay xuống trần gian, đi khắp nơi để vẽ thêm hoa cho cây cối.

Vẽ xong, Thần Sắc Đẹp ngắm lại nhưng cảm thấy dường như còn thiếu một chút gì đó. Thần muốn tặng thêm hương thơm cho các loài hoa Thần vừa vẽ. Duy có điều là Thần không đủ hương để chia đều cho tất cả các loài hoa. Thần Sắc Đẹp quyết định sẽ tặng làn hương quý báu cho những loài hoa nào có tấm lòng tốt nhất, cao thượng nhất.
Câu chuyện về hoa ngọc lan


Thần hỏi hoa hồng:
- Nếu có hương thơm thì con sẽ làm gì?
Hoa hồng thưa:
- Con sẽ nhờ chị Gió mang tặng cho tất cả.
Thần Sắc Đẹp vừa ý, tặng ngay cho hoa hồng một làn hương thơm ngát.
Câu chuyện về hoa ngọc lan

Thần hỏi hoa sữa:
- Nếu có hương thơm thì con sẽ làm gì?
Hoa sữa đáp:
- Con sẽ tỏa ngát trong đêm để dù đêm tối đến đâu ai cũng nhận ra con.
Câu trả lời này tuy không làm Thần Sắc Đẹp hài lòng lắm, nhưng Thần rộng rãi, cũng ban tặng làn hương thơm cho hoa sữa.
Câu chuyện về hoa ngọc lan

Gặp hàng hoa đỏ nọ, Thần lại hỏi:
- Nếu có hương thơm thì con sẽ làm gì?
Hoa ấy trả lời liền:
- Nếu có hương thơm thì ai cũng phải nể phục tôi. Cái đám hoa kia sẽ không dám khoe sắc, đọ tài với tôi nữa.
Thần Sắc Đẹp lắc đầu, không nói gì mà chỉ bỏ đi.

Thần Sắc Đẹp đi mãi, đi mãi trên khắp Địa Cầu, ban tặng gần hết bình hương thì cuối cùng gặp hoa ngọc lan đang khiêm tốn nép mình ở một vùng đất có nhiều chúng sinh tu hành. Thần nói:
- Hỡi hoa ngọc lan bé nhỏ, nếu ta ban cho con làn hương thơm kỳ diệu còn lại này thì con sẽ làm gì?
Hoa ngọc lan suy nghĩ một hồi, rồi ngập ngừng không nói. Thần Sắc Đẹp phải dịu dàng nhắc lại câu hỏi, hoa ngọc lan mới dám đáp lời:
- Con xin tạ ơn Thần Sắc Đẹp tưởng nghĩ tới con. Thật tình thì con thích được thơm lắm, nhưng con không muốn nhận.
Thần Sắc Đẹp ngạc nhiên hỏi:
- Bất cứ loài hoa nào cũng muốn ta ban tặng mùi hương, cớ sao con lại từ chối?
Hoa ngọc lan thưa:
- Con xin Thần đem phần hương còn lại ban tặng cho loài hoa cỏ. Con còn được ở trên cây cao, còn hoa cỏ thường ngày bị giày xéo, khổ lắm...\



Nói đến đây hoa ngọc lan sụt sùi nhỏ lệ. Thần Sắc Đẹp vô cùng cảm động, liền hứa sẽ chăm sóc cho hoa cỏ theo cách riêng của Đất Trời và quyết định ban tặng cho hoa ngọc lan phần hương thơm còn lại.
Chính vì có tấm lòng thơm thảo, thương yêu kẻ khác mà từ đó hoa ngọc lan nhỏ nhắn, xinh xắn có được mùi hương thanh khiết, làm đẹp cho chính mình và cho bầu không khí chung quanh.

Để hương thơm trong vườn nhà nho nhỏ của chúng ta lan toả đến bên cạnh mỗi người;
Để niềm vui chật hẹp của chúng ta lan rộng tới mọi ngóc ngách của xã hội;
Để lửa lò trong nhà chúng ta sưởi ấm mọi trái tim lạnh giá;
Để ngọn đèn trước thềm nhà chúng ta chiếu sáng đường đi của người về khuya;

"Ngọc Lan dòng suối tơ vương, mắt thu hồ dịu ánh vàng..."

CÂY SỨ NGỌC LAN

Cây Ngọc Lan hay còn được gọi là Sứ ngọc lan có nguồn gốc chính từ Ấn Độ, cây sứ ngọc lan có hoa trắng rất thơm, lá đẹp và tạo bóng mát nên được trồng rộng rãi ở các nước nhiệt đới ẩm. Ở nước ta, cây được trồng hầu hết ở các công trình cây xanh thành phố lớn và đặc biệt được trồng nhiều ở các công trình cây xanh trường học, công viên, chùa chiền.....
Cây sứ ngọc lan - Toàn thânhoa sứ ngọc lan
Thông tin chung - Sứ ngọc lan
Tên thường gọi: Ngọc lan
Tên khác: Sứ ngọc lan, Ngọc lan hoa vàng
Tên tiếng Anh: champaca, champak, champac, champa, cempaka, sampige hoặc shamba
Tên khoa học: Michelia champaca L.
Thuộc họ Ngọc lan - Magnoliaceae
Mô tả - Sứ ngọc lan
Cây gỗ lớn cao từ 10 đến 15 m, nhánh non có lông. Lá đơn nguyên mọc cách to dài 20 cm, rộng 8 cm, xanh tươi, lá bẹ có lông trắng. Bao hoa gồm nhiều bộ phận không phân hoá thành đài và tràng, dài, hơi nhọn, xếp theo một đường xoắn ốc. Hoa trắng hoặc vàng rất thơm dài 3 cm ở chót một nhánh, có 10 – 12 cánh hoa. Lá noãn nhiều, rời nhau, xếp theo một đường xoắn ốc trên đế hoa lồi.
Quả kép hình chùy kéo dài, mỗi quả đại có 1 – 8 hạt.
Gỗ màu nâu cứng đẹp có thể đánh bóng rất láng, dùng làm bàn ghế, đồ tiện khắc, gỗ dán đẹp. Hoa có thể chưng cất dầu thơm, chế nước hoa.
Đặc điểm sinh thái:
Cây ra hoa tháng 7, có quả tháng 10.
Loài phân bố từ Ấn Độ, Trung Quốc tới Malaixia. Ở nước ta, cây mọc hoang và thường được trồng
Phân bố rộng rãi ở các nước nhiệt đới ẩm, được du nhập vào Việt Nam từ giữa thế kỷ 19, mọc tốt ở những nơi có lượng mưa từ 1.000 đến 2.000 mm/năm. Trồng phổ biến ở đồng bằng Nam bộ.
Kỹ thật chọn nguồn giống - Sứ ngọc lan
Cây bố mẹ được chọn phải là cây khỏe mạnh, không cong queo sâu bệnh, hình dáng đẹp, tán đều, tuổi cây từ 10 – 20 để lấy giống.
Quả to dài từ màu xanh chuyển sang màu nâu là lúc quả chín, lúc đó có thể hái quả, tách hạt để gieo ươm. Quả thường chín vào tháng 1 – 3 dương lịch những quả chưa chín được ủ lại thành từng đống từ 2 – 3 ngày cho quả chín đều, đống ủ không cao quá 50 cm và phải thông gió, mỗi ngày đảo lại một lần. Khi quả chín đem rải đều phơi vài ba nằng nhẹ để tách hạt, thu hạt hằng ngày, sau đó hong khô ở nơi râm mát 2 – 3 ngày. Khi hạt đã khô, sàng bỏ hết tạp vật, thu hạt tốt, cho vào bảo quản nơi khô ráo. Hạt có lớp vỏ cứng bao bọc, dễ bảo quản. Nên dự trữ hạt nơi khô ráo, có ẩm độ thấp.
Tạo cây giống - Sứ ngọc lan
Cây con Sứ ngọc lan có thể được tạo bằng phương pháp gieo hạt hoặc bằng phương pháp chiết
+ Đối với phương pháp tạo cây con bằng cách gieo hạt:
Trước khi gieo, xử lý hạt bằng nước ấm (40 – 50 độ C), hai phần nước sôi ba phần nước lạnh, ngâm hạt trong nước ấm và để nguội dần sau 12 giờ. Sau đó đãi hạt lép bỏ đi, rồi ủ trong túi vải, mỗi ngày rửa chua 1 lần trong nước ấm (30 – 40 độ C), Sau 3- 5 ngày hạt trương cò hiện tượng nứt nanh, lựa những hạt này cho vào bầu ươm cây con hay đem gieo vào các khay cát. Khi cho hạt vào bầu đất hay khay cát cần lấp đất dày 1 cm, sau đó tủ rơm rạ và làm giàn che cho cây con. Độ che bóng từ 60 – 75%, sau 2- 3 ngày gieo, hạt bắt đầu nảy mầm, lúc này lấy bớt rơm rạ, tránh làm tổn hại cây con.
Bầu đất
+ Vỏ bầu bằng túi P.E, kích thước 15 x 20cm, nếu trồng phục vụ cho cây cảnh quan đô thị, kích thước bầu phải lớn hơn.
+ Ruột bầu: 80% lớp đất mặt tại chỗ hay có thể vận chuyển từ nơi khác đến, lớp đất này cần tán nhuyễn, kế tiếp ray lại bằng sàng cát và trộn 20% phân chuồng hoai. Tưới đẩm bầu trước khi gieo hạt.
Thời vụ gieo ươm: Tháng 2 – 3 dương lịch .
+ Tạo cây con bằng chiết hoặc cành ghép:
Các cây con tạo bằng phương pháp chiết cành có nhiều ưu điểm là cây ra hoa kết quả sớm, khỏe, cho năng suất ổn định và giữ được phẩm chất dòng cây bố mẹ.
Kỹ thuật chiết cũng tương tự như chiết các loài cây ăn quả khác.
Sau khi chọn được cành, cắt và tách một vòng võ rộng 0,3 – 0,6 cm. Quấn quanh chỗ cắt bằng 1 dây đay hoặc gai để ngăn cho các mép võ phát triển nối lại với nhau. Lấy xơ dừa hoặc rễ lục bình đặt lên chỗ cắt rồi dùng 1 mo cau hoặc 1 miếng nylon dài khoảng 25 cm, rộng 15 cm, bọc lại, rồi buộc túm 2 đầu chắc chắn để giữ ẩm. Khi cành đã ra rễ và khi thấy rễ non chuyển sang màu vàng thì có thể cắt cành chiết khỏi cây mẹ. Và, cấy cành chiết vào túi bầu.
Chăm sóc cây con trong vườn ươm
Thời gian đầu cần phải có giàn che, sau đó giảm độ che phủ từ từ và cho cây ra ánh sáng hoàn toàn.bằng cách giảm bớt giàn che, tăng thời gian chiếu sáng (chỉ che đậy khi nắng gắt hoặc trời mưa lớn).
Luôn đảm bảo cho cây đủ ẩm, 2 tuần/lần làm cỏ, phá váng, tưới thêm một ít phân NPK: 30 – 30 – 30, pha loãng 1% để tưới. Sau khi tưới phân cần tưới lại nước lã , để không làm cháy lá cây.
Tiêu chuẩn cây giống
Cây con khỏe mạnh, không sâu bệnh, cong queo, chiều cao tối thiểu 40cm – 80 cm, nhưng tùy theo nhu cầu có thể trồng cây lớn hơn 1m.
Kỹ thuật trồng - Sứ ngọc lan
Cây Ngọc Lan được trồng chủ yếu cho nhu cầu cảnh quan, nơi công sở, trường học, thường được trồng phân tán, riêng rẻ.
Cự ly trồng 6 x 6 m, hoặc 4 x 4m, mật độ trồng 280 cây – 625 cây, tùy theo điều kiện đất tốt hay xấu mà bố trí mật độ trồng cho thích hợp.
Trước khi trồng cần tiến hành đào hố, kích thước hố: 40 x 40 x 40cm hay 60 x 60 x 60cm.
Tiến hành bón phân: phân chuồng hoai (5 – 10 kg/ hố) và phân NPK (100gr/hố) trước khi đặt cây xuống hố ít nhất 15 ngày.
Lưu ý: Trộn đều phân với lớp đất mặt rồi lấp đầy hố.
Cách trồng
Dùng cuốc moi đất sao cho vừa đủ đặt cây con vào hố, đặt miệng bầu ngang mặt hố, nén chặt đất xung quanh, rồi lấp đất bằng mặt đất. Lấp đến đâu ặim chặt đến đất. Tưới nước sau khi lấp xong đất.
Lưu ý: nếu trồng bằng túi bầu nylon phải xé túi bầu trước khi trồng.
Cây thường được trồng vào đầu mùa mưa.
Chăm sóc nuôi dưỡng - Sứ ngọc lan
Đối với cây trồng cảnh quan đô thị: trồng cây có kích thước lớn (cao hơn 1,2m), do đó cần phải có khung sắt hoặc gỗ bảo vệ và phải có cây chống đở cây con.
Cây cần được chăm sóc từ 3 – 4 năm đầu: phát sạch cỏ xung quanh gốc cây từ 1 – 2 lần/năm và bón cho mỗi gốc từ 100 – 150gr NPK và 5 – 10 kg phân chuồng.
Cây cần được chăm sóc, bảo vệ không để cho người hoặc súc vất phá hại.. Có như vậy mới tạo được một mảng xanh cho thành phố.
Sưu tầm