Post by Vĩnh Long on May 31, 2007 13:09:05 GMT 9
Tự Làm các Kí Tự Ðặc Biệt Trong Unicode
Võ Quang Nhân
Các bạn thân mến,
Trýớc ðây chừng hõn 6 tháng tôi có nhận ðýợc e-mail cuả một giáo viên Anh ngữ tại Việt Nam. Giáo viên này muốn xử dụng hệ thống phiên âm quốc tế vào các bài in giáo trình và cho rằng các kí tự phiên âm quốc tế không có mặt ðầy ðủ trong các font chữ (kể cả font Unicode) hiện co.
Lúc ðó tôi có trả lời hai cách nhý sau:
1. Hãy tìm trên các Unicode font các kí tự cuả các quốc gia khác vì theo tôi biết 1 font chữ Unicode có thể chýá ðến cả trãm kí tự cuả hầu hết các quốc gia trên thế giới. Hy vọng các kí tự này sẽ hiển thị gần ðúng kí tự cần dùng.
2. Hãy tìm trong các “true type font” cuả các phần mềm ðồ thị nhý là Corel Draw chẳng hạn có thể có ðến hõn 700 fonts chữ. Hy vọng bạn sẽ “moi” ra ðýợc cái font mà bạn cần.
Dẫu sao thì cả hai “ðáp án” trên dều không thỏa mãn ðýợc mong muốn cuả ngýời hỏi. May mắn thay, tình cờ ðọc ðýợc 1 bài viết cuả tạp chí PC magazine ðã cho chúng ta câu trả lời hoàn haỏ: "Không mua ðýợc thì … tự chế ra”. Windows (XP và 2K) Unicode font ðã có sẵn những công cụ cần thiết mà Microsoft ðã không công bố cho xử dụng rộng rãi (undocumented) mặc dù chýong trình này rất dễ dùng ðể tự tạo thêm các kí tự ðặc biệt trong các font Unicod sẵn có. (Có lẽ họ lại sợ bi "sue" nhý ðã bị khi cho không cái IE (Intenet Explorer) cho ngýời tiêu dùng trên các hệ Windows.
Với phýõng cách này thì các bạn có thể tự tạo cho mình các kí tự ðặ thù có thể dùng trong các bài viết về khoa học mà ðôi khi chúng ta ðã phải "tìm font nhý thể tìm chim ..."
Nguyên tắc rất ðõn giản: trên Unicode font ðẵ có chừa sẵn các chỗ trống cho các nhà nghiệp dý/tý nhân soạn thảo các loại kí tự/hình ảnh riêng.
Các chỗ trống ðó bắt ðầu từ ðịa chỉ E000 ðến F8FF. Khoảng trống này có ðến 6400 chỗ ðủ ðể tạo ra các kí tự/hình ảnh riêng mà các nhà chuyên môn gọi là “the Private Use Area in Unicode”
Yêu cầu duy nhất ðòi hỏi là bạn phải có: Window 2K hay XP (nhý vậy là không chõi Win9x, ME, NT)
Thao tác:
hình1: MS Unicode font editor sẵn có trong 2K và XP
Hình2:
1. Nhấn Start | Run rồi gõ chữ "eudcedit". Tui ðoán ðó là viết tắc cuả chữ enhanced Unicode Editor nhýng không có gì bảo chứng! Bạn sẽ nhận ðýợc một “editor” nhý minh hoạ
Trên màn hình sẽ là 1 ma trận các ðìạ chỉ cuả kí tự. Hãy nhấn nút OK cho kí tự ðầu (bởi mặc ðịnh sẽ là E000.
2. Bây giờ chỗ kí tự E000 sẽ là 1 hình carô 64x64. Bên trái cuả màn hình sẽ có các dụng cụ vẽ cho bạn thiết kế. Khéo tay hay làm ðó mà!
3. Bạn có thể thay vì tự thiết kế thì … ghép các kí tự hay hình trắng ðen lên trên này.
hình3: Vẽ lấy kí tự mình muốn ...
Ðể ghép các kí tự sẵn có (lên thành 1 kí tự nhý các chữ ghép viết tắt cuả 2 họ mà bạn hay thấy trong các thiệp cýới) hãy nhấn thực ðõn: “Windows | Reference”. Trên bảng ðó bạn có thể ðổi font chữ sang các loại ðặc biệt mà máy bạn ðã cài sẵn nhý các font chữ Việt, gothic, Wedding, script,….bằng cách Nhấn nút có chữ Font Sau khi lựa font thì nhấn OK.
hình4: vào reference
hình5: lýa thêm font chữ "tham khảo"
Bạn sẽ có hai bảng kí tự. Một là ðể bạn thiết kế, còn cái bên phải là ðể chép lại dùng thủ thuật “Copy and Past” một phần hay toàn bội kí tự. Sau ðó bạn có thể làm lại các býớc này (Drag và Drop) ðể ghép chồng lên những kí tự cuả các font chữ sẵn có.
Ðể ghép hình (xin bạn ðọc hãy chịu khó mày mò 1 tí) bạn cần mýợn thêm 1 công cụ khác nhý là “Paint” (nếu bạn có Adobe Photoshop thì tuyệt vời –dùng khả nãng chuyển ðổi sang “two-bit color” với chức nãng dithering hay chức nãng diffusion). Hãy mở hình mà bạn muốn ghép vào chuyển ðổi kích cỡ thành hình trắng ðen (monochrome) 64x64. Rồi cũng “Cut and Past” ðể chép vào trong cái kí tự/hình mình ðang thiết kế.
4. Sau khi hoàn tất 1 kí tự nhý ý, thì nhấn menu “Edit | Save Character”
5. Lập lại các býớc từ 1-4 ðể vẽ tiếp các kí tự mới trên các ðiạ chỉ khác (E0001, E0002, ...)
Bởi mặc ðịnh các kí tự này sẽ lýu giữ trong tệp là Eudc.tte tệp này sẽ ðýợc liên kết vào tất cả các font on máy cuả bạn. Bạn cũng có thể chỉ liên kết vào 1 font riêng nếu muốn. Bằng cách dùng menu File |Font Links
Sau khi ðã "vẽ" xong 1 hay nhiều kí tự (mà bạn ðể ở các ðiạ chỉ bắt ðầu từ E000 tãng dần...)
hình6: chọn ðiạ chỉ mới cho mỗi kí tự
6. Giả sử bạn ðã hoàn tất “Save” tất cả các kí tự mong muổn, có 1 cách dùng nhý sau: mở Character Map applet trong Program|Accessories|System Tools Kéo (Scroll down) xuyên suốt danh sách font chữ và dừng lại ở All Fonts (Private Characters) Thì các chữ výà thiết kế sẽ có trong bảng ma trận các kí tự riêng (private characters). Dùng nút copy và past ðê chép nó vào các hồ sõ soạn thảo.
hình7: chọn private characters ðể chép vào hồ sõ soạn thảo
Võ Quang Nhân
Các bạn thân mến,
Trýớc ðây chừng hõn 6 tháng tôi có nhận ðýợc e-mail cuả một giáo viên Anh ngữ tại Việt Nam. Giáo viên này muốn xử dụng hệ thống phiên âm quốc tế vào các bài in giáo trình và cho rằng các kí tự phiên âm quốc tế không có mặt ðầy ðủ trong các font chữ (kể cả font Unicode) hiện co.
Lúc ðó tôi có trả lời hai cách nhý sau:
1. Hãy tìm trên các Unicode font các kí tự cuả các quốc gia khác vì theo tôi biết 1 font chữ Unicode có thể chýá ðến cả trãm kí tự cuả hầu hết các quốc gia trên thế giới. Hy vọng các kí tự này sẽ hiển thị gần ðúng kí tự cần dùng.
2. Hãy tìm trong các “true type font” cuả các phần mềm ðồ thị nhý là Corel Draw chẳng hạn có thể có ðến hõn 700 fonts chữ. Hy vọng bạn sẽ “moi” ra ðýợc cái font mà bạn cần.
Dẫu sao thì cả hai “ðáp án” trên dều không thỏa mãn ðýợc mong muốn cuả ngýời hỏi. May mắn thay, tình cờ ðọc ðýợc 1 bài viết cuả tạp chí PC magazine ðã cho chúng ta câu trả lời hoàn haỏ: "Không mua ðýợc thì … tự chế ra”. Windows (XP và 2K) Unicode font ðã có sẵn những công cụ cần thiết mà Microsoft ðã không công bố cho xử dụng rộng rãi (undocumented) mặc dù chýong trình này rất dễ dùng ðể tự tạo thêm các kí tự ðặc biệt trong các font Unicod sẵn có. (Có lẽ họ lại sợ bi "sue" nhý ðã bị khi cho không cái IE (Intenet Explorer) cho ngýời tiêu dùng trên các hệ Windows.
Với phýõng cách này thì các bạn có thể tự tạo cho mình các kí tự ðặ thù có thể dùng trong các bài viết về khoa học mà ðôi khi chúng ta ðã phải "tìm font nhý thể tìm chim ..."
Nguyên tắc rất ðõn giản: trên Unicode font ðẵ có chừa sẵn các chỗ trống cho các nhà nghiệp dý/tý nhân soạn thảo các loại kí tự/hình ảnh riêng.
Các chỗ trống ðó bắt ðầu từ ðịa chỉ E000 ðến F8FF. Khoảng trống này có ðến 6400 chỗ ðủ ðể tạo ra các kí tự/hình ảnh riêng mà các nhà chuyên môn gọi là “the Private Use Area in Unicode”
Yêu cầu duy nhất ðòi hỏi là bạn phải có: Window 2K hay XP (nhý vậy là không chõi Win9x, ME, NT)
Thao tác:
hình1: MS Unicode font editor sẵn có trong 2K và XP
Hình2:
1. Nhấn Start | Run rồi gõ chữ "eudcedit". Tui ðoán ðó là viết tắc cuả chữ enhanced Unicode Editor nhýng không có gì bảo chứng! Bạn sẽ nhận ðýợc một “editor” nhý minh hoạ
Trên màn hình sẽ là 1 ma trận các ðìạ chỉ cuả kí tự. Hãy nhấn nút OK cho kí tự ðầu (bởi mặc ðịnh sẽ là E000.
2. Bây giờ chỗ kí tự E000 sẽ là 1 hình carô 64x64. Bên trái cuả màn hình sẽ có các dụng cụ vẽ cho bạn thiết kế. Khéo tay hay làm ðó mà!
3. Bạn có thể thay vì tự thiết kế thì … ghép các kí tự hay hình trắng ðen lên trên này.
hình3: Vẽ lấy kí tự mình muốn ...
Ðể ghép các kí tự sẵn có (lên thành 1 kí tự nhý các chữ ghép viết tắt cuả 2 họ mà bạn hay thấy trong các thiệp cýới) hãy nhấn thực ðõn: “Windows | Reference”. Trên bảng ðó bạn có thể ðổi font chữ sang các loại ðặc biệt mà máy bạn ðã cài sẵn nhý các font chữ Việt, gothic, Wedding, script,….bằng cách Nhấn nút có chữ Font Sau khi lựa font thì nhấn OK.
hình4: vào reference
hình5: lýa thêm font chữ "tham khảo"
Bạn sẽ có hai bảng kí tự. Một là ðể bạn thiết kế, còn cái bên phải là ðể chép lại dùng thủ thuật “Copy and Past” một phần hay toàn bội kí tự. Sau ðó bạn có thể làm lại các býớc này (Drag và Drop) ðể ghép chồng lên những kí tự cuả các font chữ sẵn có.
Ðể ghép hình (xin bạn ðọc hãy chịu khó mày mò 1 tí) bạn cần mýợn thêm 1 công cụ khác nhý là “Paint” (nếu bạn có Adobe Photoshop thì tuyệt vời –dùng khả nãng chuyển ðổi sang “two-bit color” với chức nãng dithering hay chức nãng diffusion). Hãy mở hình mà bạn muốn ghép vào chuyển ðổi kích cỡ thành hình trắng ðen (monochrome) 64x64. Rồi cũng “Cut and Past” ðể chép vào trong cái kí tự/hình mình ðang thiết kế.
4. Sau khi hoàn tất 1 kí tự nhý ý, thì nhấn menu “Edit | Save Character”
5. Lập lại các býớc từ 1-4 ðể vẽ tiếp các kí tự mới trên các ðiạ chỉ khác (E0001, E0002, ...)
Bởi mặc ðịnh các kí tự này sẽ lýu giữ trong tệp là Eudc.tte tệp này sẽ ðýợc liên kết vào tất cả các font on máy cuả bạn. Bạn cũng có thể chỉ liên kết vào 1 font riêng nếu muốn. Bằng cách dùng menu File |Font Links
Sau khi ðã "vẽ" xong 1 hay nhiều kí tự (mà bạn ðể ở các ðiạ chỉ bắt ðầu từ E000 tãng dần...)
hình6: chọn ðiạ chỉ mới cho mỗi kí tự
6. Giả sử bạn ðã hoàn tất “Save” tất cả các kí tự mong muổn, có 1 cách dùng nhý sau: mở Character Map applet trong Program|Accessories|System Tools Kéo (Scroll down) xuyên suốt danh sách font chữ và dừng lại ở All Fonts (Private Characters) Thì các chữ výà thiết kế sẽ có trong bảng ma trận các kí tự riêng (private characters). Dùng nút copy và past ðê chép nó vào các hồ sõ soạn thảo.
hình7: chọn private characters ðể chép vào hồ sõ soạn thảo